[Chia sẻ] Trong gió cát sa mạc Gobi [Archive] - Phuot.vn

View Full Version : [Chia sẻ] Trong gió cát sa mạc Gobi

chaubathong

01-12-2008, 02:55

Chào cả nhà: Thấy nhà vắng vẻ quá, thôi thì để bớt hiu quạnh, Châu bá thông tui làm con bò, "ợ" ra nhai lại chuyến đi cũ (năm 2005) chia sẻ với mọi người.

Bài : Đường đến “thế giới cát”…

Những câu chuyện về những đoàn lạc đà đi ngang qua hoang mạc cát mênh mông, cuộc sống của những người du mục Mông Cổ sinh ra giữa sa mạc, sống trong lều, uống sữa ngựa, vừa cưỡi ngựa vừa bắn cung tên... một thời đã làm tôi mê mẩn và tưởng chừng như chỉ được biết qua sách báo, phim ảnh.
Vậy mà bây giờ tôi đang cưỡi lưng lạc đà trên sa mạc lớn thứ hai trên thế giới - sa mạc Gobi...

Sa mạc Gobi
https://i282.photobucket.com/albums/kk256/tapnguyen/untitled.jpg

Cửa ngõ sa mạc
Đất nước Trung Hoa thật bao la, phải đến chuyến “giang hồ” thứ ba tôi mới dám vạch ra cho mình một chặng hành trình dài 5.000 km để chinh phục sa mạc Gobi.

Từ Sài Gòn bay ra Hà Nội, tôi chọn phương tiện tàu liên vận quốc tế để sang Nam Ninh (Trung Quốc) và từ đó trực chỉ thành phố Lan Châu, theo tư liệu là một trong những cửa ngõ để vào sa mạc Gobi. Ông giám đốc công ty du lịch tại Lan Châu cứ hỏi đi hỏi lại về ý định vào sa mạc Gobi thuộc khu tự trị Nội Mông, xong ông lắc đầu: “Cực kỳ khó khăn và nguy hiểm, hầu như chưa có du khách nào đi từ Lan Châu vào sa mạc cả. Nếu các anh muốn biết sa mạc thì nên đến Đôn Hoàng đi, cũng có sa mạc, du lịch lại phát triển nữa”.

Vốn đã quá dị ứng với những chuyến đi gọi là “du lịch” nên tôi cương quyết chọn Lan Châu - thủ phủ tỉnh Cam Túc (cách Hà Nội 2.500km) - làm điểm xuất phát. Thấy không thuyết phục được chúng tôi, ông giám đốc du lịch thở dài va dặn dò: “Nếu đi như thế thì nên tìm một “bảo tiêu” địa phương đi theo vì rất nguy hiểm. Sa mạc là nơi luật pháp khó vươn tay đến được”.

Bản đồ hành trình
https://i282.photobucket.com/albums/kk256/tapnguyen/MAPGOBI.jpg

Vừa rời thành phố Lan Châu chừng vài chục cây số đã thấy hàng cây xanh mướt bên đường dần biến mất, thay vào đó là những đụn cát khổng lồ cao cả trăm mét, anh lái xe cười bảo: “Chưa ăn thua gì đâu, còn xa lắm, đây chỉ mới là rìa sa mạc thôi, đi sâu vào bên trong có những đụn cát cao cả ngàn mét, khủng khiếp lắm!”.

Thật xứng danh tên gọi “thế giới cát”, màu cát nhờ nhờ phủ khắp mọi nơi: những căn nhà bằng cát, đất; những túp lều, con đường, thậm chí cả gió đều... đầy cát. Những hạt cát li ti bay lẫn trong không khí, lọt đầy vào áo quần, kẽ mắt, miệng. Cát tạo thành những đợt sóng nối tiếp “đuổi” nhau trên mặt đường.Trên tuyến đường cao tốc chúng tôi đi thỉnh thoảng lại bắt gặp một trạm thu phí... dọn cát! Không có dịch vụ dọn cát thì chỉ một ngày là cát lấp hẳn con đường. Gió thổi mạnh nhưng chẳng làm dịu được chút nào cái nóng hừng hực như muốn lột da. Phía đằng xa, trên triền cát, thấp thoáng vài con lạc đà đang đủng đỉnh gặm cỏ khô...

Mãi gần 1 giờ sáng ngày thứ tư của cuộc hành trình chúng tôi mới đến được Trung Vệ (phía tây khu tự trị Nội Mông, Trung Quốc), nơi xuất phát của chuyến “thám hiểm” đi sâu vào lòng sa mạc. Gần sáng mà trời nóng hầm hập, mồ hôi ra nhớp cả người. Tìm được căn phòng trọ tồi tàn, bẩn thỉu, bà chủ nhà trọ phát cho chúng tôi một xấp giấy vệ sinh kèm lời dặn: “Xài nước ít thôi”. Chúng tôi nghe đã thấy rã rời, nhưng thôi, có chỗ ngả lưng là tốt rồi, ngày mai là cả một chặng đường dài. Anh Kim Sơn - bạn đồng hành - vừa nói: “Ngủ sớm lấy sức vào sa mạc” là lăn ra ngáy khò khò!

Sơn "Trung Quốc" (ngồi ở giữa-đừng lộn)-bạn song hành thân thiết và duy nhất của tôi trong những chuyến rong ruổi tại Trung Quốc
https://i282.photobucket.com/albums/kk256/tapnguyen/tronggiocatsamac31.jpg

Ngủ được vài tiếng, cả hai chúng tôi dậy sớm để chuẩn bị chuyến băng qua sa mạc bằng lạc đà. Nhiều người dân địa phương bảo với chúng tôi rằng nơi gần nhất để có thể đến được là thảo nguyên Thông Hồ, từ đây đến đó cũng mất hơn bảy tiếng cưỡi lạc đà, giữa đường tuyệt đối không có dân cư. Nhiều người can ngăn vì đang là mùa có bão cát, nếu trên đường gặp bão thì xem như không còn cơ hội để trở ra! Nghe hơi sợ nhưng chúng tôi đã quyết định rồi!

Tôi vác chiếc balô nặng hơn 20kg bò lên đụn cát cao gần 100m, trước mắt là một biển cát mênh mông, không thể nhìn thấy đường chân trời. Tạt vào một trại của người Mông, chúng tôi tìm thuê lạc đà. Ông chủ nhanh chóng ra giá 600 tệ (khoảng 1,2 triệu đồng tiền VN) cho cả ba con lạc đà cùng với một người dẫn đường. Nhẩm đi nhẩm lại thấy cũng rẻ, chúng tôi thuê ngay.
Tiểu Trương - tên người dẫn đường - năm nay 25 tuổi và cũng gần ngần ấy năm... cưỡi lạc đà vì anh là dân Mông Cổ chính tông, sinh ra tại sa mạc và được nuôi lớn bằng sữa ngựa. Tiểu Trương khá e ngại khi biết chúng tôi muốn đi ngay: “Sợ không kịp đến thảo nguyên Thông Hồ trước khi trời tối, nhưng thôi các anh chỉ có 15 phút để chuẩn bị lên đường, nếu không muốn ngủ lại đêm giữa sa mạc”.

Trại lạc đà
https://i282.photobucket.com/albums/kk256/tapnguyen/samacbai1c.jpg

Ở Sài Gòn khi nhiệt độ lên đến 37 - 38 độ C là tôi đã thấy chịu không nổi, giờ đứng giữa sa mạc Gobi, nhiệt kế vượt quá con số 40 độ C - nắng nóng kinh hoàng! Tiểu Trương cười ra vẻ khoái trá khi chúng tôi than nóng: “Mát lắm rồi đấy. Mấy ngày trước còn lên đến 45 - 50 độ C nữa kìa !”.

Ngô Thừa Ân khi viết chuyện Đường Tăng trên đường đi thỉnh kinh phải mượn quạt Ba Tiêu của Thiết Phiến công chúa khi qua Hỏa Diệm Sơn, “lửa bốc ngùn ngụt 800 dặm, chung quanh không một ngọn cỏ, bốn mùa nóng bức…” có lẽ quá đúng với hoàn cảnh chúng tôi bây giờ.
Chưa hết, khi hỏi Tiểu Trương vì sao giá thuê lạc đà quá rẻ, anh thật thà cho biết: “Có ai thuê đâu, ai cũng muốn trốn chạy khỏi cái nóng thiêu đốt trong sa mạc, vậy mà các anh lại thuê lạc đà vào đó, có khùng mới không cho thuê!”.

Câu chuyện trên lưng lạc đà
Đoàn lạc đà lên đường! Lúc xuất phát, vì chủ quan thấy Tiểu Trương không dặn dò mua sắm thêm trang bị gì nên tôi cũng không nghĩ đến. Trong balô đầy đủ những thứ cho một chuyến bụi đời gió bụi, nhưng lại thiếu mất hai thứ tối cần thiết cho hành trình băng qua sa mạc: khăn choàng, giày cao cổ! Gió thổi càng lúc càng mạnh.

Lên đường
https://i282.photobucket.com/albums/kk256/tapnguyen/samacbai1j.jpg

Cát vàng bay mù mịt bắn tung vào mặt, tay, cổ, đau rát như bị kim châm. Chúng tôi phải rạp cả mình lên lưng lạc đà để tránh gió cát, vậy mà hai mắt phải căng ra nhìn hướng đi. Con lạc đà của Tiểu Trương đi trước có mấy bước mà nhiều khi tôi chỉ nhìn thấy lờ mờ qua màn cát trắng xóa.
Chúng tôi hội ý để tránh tình trạng xấu nhất: lạc giữa sa mạc. Tiểu Trương dừng lại xỏ mũi cột thật chặt ba con lạc đà lại với nhau, khoảng cách đủ gần để khỏi đi lạc. Tiểu Trương hơi lo lắng: “Gặp bão cát thì mệt đấy. Hi vọng đêm nay chúng ta tới được Thông Hồ”.

Tiểu Trương kể anh đã nhiều lần bị lạc và gặp bão cát trong sa mạc. Những người can đảm nhất cũng không nên nghĩ chuyện đương đầu với nó, phương thức thoát hiểm duy nhất là nhanh chóng quay lưng về hướng gió và phải thật nhanh đào cho mình một “cái hang” trên cát, trùm khăn kín cả người và chui xuống đó chờ bão cát qua rồi tìm cách đào cát chui lên... Giữa trưa hè nắng như thiêu đốt, vậy mà câu chuyện của Tiểu Trương làm tôi lạnh xương sống!

https://i282.photobucket.com/albums/kk256/tapnguyen/samacbai1e.jpg

Cát nối tiếp cát. Đồi nối tiếp đồi. Dù đã đeo kính mát nhưng đôi mắt tôi vẫn bị rát bỏng và nặng như chì vì những hạt cát li ti bay vào…Gió rít từng cơn nghe rất khủng khiếp, và bàng hoàng hơn khi tôi nghe như có tiếng hát, lúc lại nghe như tiếng trống, tiếng réo rắt của nhiều thứ nhạc khí...

“...Anh ta nghe thấy những tiếng nói trên sa mạc giống giọng người bạn đồng hành nói chuyện với anh, có khi còn kêu tên anh nữa… Đôi khi giữa đêm khuya đoàn lữ hành bỗng nghe tiếng lanh canh nhộn nhịp như tiếng của cả một đoàn người, ngựa và lạc đà di chuyển trong đêm tối, nếu người lữ hành tưởng đó là tiếng động của chính đoàn người đang đồng hành với họ và yên tâm đi theo cho đến khi khám phá rằng mình đã bị những tiếng động ma quái ấy phỉnh gạt. Nhiều khách lữ hành đã bị lạc đường và bỏ mạng giữa sa mạc vì những tiếng động kỳ lạ ấy…”, đoạn ghi chép trong Những cuộc du hành của nhà thám hiểm lừng danh Marco Polo từ thế kỷ 13 khi tiến vào sa mạc Gobi như đang sống dậy trong tôi.

Tôi đã nghe thấy thứ âm thanh kỳ lạ đến rợn người đó giữa trưa hè của thế kỷ 21!...

Tiểu Trương
https://i282.photobucket.com/albums/kk256/tapnguyen/tieutruong.jpg

Thông tin tham khảo:
Marco Polo không phải là người Châu Âu đầu tiên đặt chân đến sa mạc Gobi này (năm 1275). Mới đây, người ta đã đào được hàng trăm xác ướp còn nguyên vẹn của những gia đình người da trắng cách đây hơn 1000 năm. Với kĩ thuật ướp xác tuyệt hảo cộng với khí hậu nóng khô của sa mạc nên những xác ướp này hầu như còn nguyên vẹn cả mặt mũi, tóc tai…”.

Nhiệt độ sa mạc ban ngày có thể lên đến 55 độ C trong bóng râm còn ban đêm có thể lạnh xuống mức gần đóng băng. Sau sa mạc Sahara, Gobi là sa mạc có diện tích lớn thứ hai trên thế giới : 1,3 triệu km2 (gấp bốn lần nước Việt Nam), trải dài từ Đông sang Tây khỏang 1600km nằm trên Mông Cổ và Trung Quốc (khu tự trị Nội Mông).

Tại đây, các nhà nghiên cứu đã tìm được một trong những tàn tích hóa thạch của các động vật cổ đại thuộc loại lớn nhất trên thế giới. Từ đó, họ có thể xác định được bức tranh toàn thể về sự tiến hóa của loài động vật có vú, cũng như về quá trình sinh sản của loài khủng long, cung cấp các chứng cứ cho việc hoàn thiện thêm về cây tiến hóa, bổ sung các nhánh và cơ sở để dẫn đến việc xuất hiện loài người”.

Birdy

01-12-2008, 03:25

Sắp tới em đi Marrakesh cũng sẽ cưỡi lạc đà ra sa mạc nên học hỏi bác vụ này..hehe.. thanks (beer)

CVN

01-12-2008, 09:25

Đọc sướng sướng là! Tiếp nhé bạn!

likemoon

01-12-2008, 09:31

Ở Sài Gòn khi nhiệt độ lên đến 37 - 38 độ C là tôi đã thấy chịu không nổi, giờ đứng giữa sa mạc Gobi, nhiệt kế vượt quá con số 400C - nắng nóng kinh hoàng! Tiểu Trương cười ra vẻ khoái trá khi chúng tôi than nóng: “Mát lắm rồi đấy. Mấy ngày trước còn lên đến 45 - 50 độ C nữa kìa !”.

Giật cả miền...tưởng nhiệt độ lên đến 400 độ :)), bạn Trâu còn trẻ mà đã đi Đông đi Tây rồi, khâm phục thật. Bạn viết chi tiết hơn về chuyến đi được không, viết theo kiểu báo thì ít thông tin cho du lịch :), he he...nghĩa là viết càng nhiều càng tốt, cho bọn tớ hóng mới (c)

chaubathong

01-12-2008, 11:30

Giật cả miền...tưởng nhiệt độ lên đến 400 độ :)), bạn Trâu còn trẻ mà đã đi Đông đi Tây rồi, khâm phục thật. Bạn viết chi tiết hơn về chuyến đi được không, viết theo kiểu báo thì ít thông tin cho du lịch :), he he...nghĩa là viết càng nhiều càng tốt, cho bọn tớ hóng mới (c)

Tại tui viết ko được dấu hiệu độ C. Đã sưả lại thành chữ. Bác nói viết chi tiết hơn tức là về giá tiền, chỗ ăn, ở...? Nói thật với bác là những ghi chép cụ thể như thế nằm trong sổ ở VN rồi. Hơn nữa, chuyến này đi cũng hơn ba năm trước rồi, nên thông tin cũng quên nhiều, lại không update nên bây giờ mà đi thì những điều đó chưa chắc chính xác nữa. :shrug:. Thôi thì có súng xài súng, có gươm xài gươm, còn cái lai quần ta cũng đánh, bác nhỉ :D.
Bác có câu hỏi nào cụ thể, trong khả năng tui biết gì sẽ trả lời nấy!
Cám ơn bác nhiều!

likemoon

01-12-2008, 12:47

mihtua

01-12-2008, 14:02

Chèm chẹp, cứ thấy topic mới của bạn Châu là mìn lại phải nuốt nước bọt để vào xem :Dam :Dam :Dam.
Mấy ảnh này bạn chụp bằng máy PnS mà đẹp quá (c)

gianker

01-12-2008, 19:47

Bác Chaubathong đúng là ngoạ hổ tàng long. ;) ;) Tiếp tục đi nào bác..

netwalker

01-12-2008, 23:49

Phóng viên báo Tuổi Trẻ mà lại. CBT đúng là CBT (beer)

Anh đang đọc để nghiên cứu để về Việt Nam năm tới cũng đi một chuyến cho nên cần hóng hớt. Likemoon hỏi mấy câu hỏi rất hay, quan trọng nhưng tiếc là CBT lại không có thông tin nhưng không sao, đằng nào về cũng cần update lại thông tin mới nhất .

Thanks for sharing! (beer)

chaubathong

02-12-2008, 00:01

eh he...chả có câu hỏi rì cả...thấy chuyến đi của bạn hay quá, nên muốn bạn viết nhiều hơn bài đã đăng báo :D. Nhưng cũng có thắc mắc đây, thường bạn chuẩn bị thế nào cho những chuyến đi xa và "nguy hiểm" như thế này, có bao giờ nghĩ đến cần có những biện pháp gì nếu gặp rủi ro hay không.

À, ít ra là nhiều hình hơn (dù chỉ là hình minh họa chụp bằng máy cùi).
Trả lời câu hỏi của bác, để chuẩn bị cho những chuyến đi xa và hơi "nguy hiểm", theo kinh nghiệm của bản thân, tui thường làm thế này:

1) Đọc càng nhiều càng tốt về nơi mình sắp đến. Kiếm người đã có kinh nghiệm ở vùng mình sắp đi hoặc tương tự để thỉnh giáo thêm. Cụ thể, trước khi đi chuyến này, bên cạnh đọc tài liệu từ nhiều nguồn, tôi có liên lạc với cựu đại sứ Nguyễn Lê Bách. Ông này dù chưa bao giờ đi hoặc ở sa mạc Gobi, nhưng ông ta từng là đại sứ hơn 10 năm ở các nước vùng sa mạc, nên những kinh nghiệm của ông ta chắc chắn sẽ hữu ích. Đừng nghĩ là tại tui "quen biết" nên người ta mới chỉ dẫn, lạ cũng sao, cứ mạnh dạn hỏi, tui nghĩ ai cũng sẵn lòng thôi (trừ khi họ quá bận, nhưng ít ra, họ cũng sẽ có vài lời khuyên hữu ích.)

2) Bất cứ khi nào có thể, liên lạc với bạn bè hoặc người thân để thông báo mình đang ở đâu, lộ trình sắp tới có thể là thế nào, bao lâu...

3) Đến tại địa phương đó, hỏi dân địa phương. Lưu ý là phải hỏi nhiều người, nhiều "dạng người" để phối kiểm thông tin. Thí dụ hỏi người đi đường, hỏi người chủ phòng trọ, hỏi anh chạy taxi, hoặc thậm chí chạy vào đồn cảnh sát hỏi thăm cũng tốt. (Mình đàng hoàng mà, sợ gì ;) ).

4) Càng bớt để lộ người khác biết mình "là ai" càng tốt. Mình càng lộ vẻ amateur, xác suất bị "làm thịt" càng cao.

5) Cụ thể, trước khi tui vào sa mạc, tui đã "dằn mặt" giả bộ cho thằng chủ trại biết rằng tui có thằng bạn cũng ở ngay thị trấn đó, nó cũng biết tui đi chỗ này, nhưng tại nó bận nên nó không đi được...Làm điều này để phòng thằng chủ trại lạc đà có muốn "thịt" mình thì nó cũng ngại.(Thật sự là vào trong sa mạc rồi, lại là khu của nó, nó mà đã có ý định xấu thì mình có chạy đằng trời). Cạnh đó, tui cũng tip cho chỗ trọ 1 tí, và nhắn với nó chỗ, thời điểm xuất phát của tui...

Không có gì là tuyệt đối an toàn. Nhưng mình phải làm tất cả có thể. Đó là một số take notes về kinh nghiệm đường xa của tui. Bữa nào có điều kiện sẽ nói dài hơn :) Trong này tui biết toàn là "dân thứ dữ", có gì sơ sót xin...cứ cười (rồi bỏ qua), hén! (beer)

@anh Netwalker: em đã trả lời câu hỏi của Likemoon rồi đó :)

chaubathong

02-12-2008, 13:03

Đoàn người và lạc đà vẫn lầm lũi đi giữa biển sa mạc, gió cát bắt đầu quất từng cơn thật mạnh vào đoàn lữ hành. Tôi hét to hỏi Tiểu Trương: “Bão cát à?”. Tiểu Trương vẫn giữ vai trò “hoa tiêu” đi đầu quay lại nói to: “Không, nếu bão cát thì anh không thể đi như thế được, chỉ là gió bình thường thôi!”.

Ảo ảnh!
Đi trong sa mạc mới hơn ba giờ đồng hồ mà tôi có cảm tưởng dài như cả một ngày. Suốt chặng đường dài chẳng hề thấy một bóng người, một bóng cây, cho dù ẩn hiện từ phía đường chân trời. Dưới ánh nắng mặt trời, cả sa mạc như vàng cháy.

Thỉnh thoảng Tiểu Trương lại cho đoàn lữ hành dừng lại, anh ngó tới, ngó lui, tần ngần một hồi rồi mới thúc lạc đà đi tiếp. Tiểu Trương nói: “Để xem bóng nắng ấy mà, phải biết mình đang đi theo hướng nào chứ!”. Trời đất! Tiểu Trương không hề có bất cứ một thứ gì để định vị, tìm phương hướng giữa sa mạc mênh mông, cho dù đó là một cái la bàn be bé!

https://i282.photobucket.com/albums/kk256/tapnguyen/samacbai1h.jpg

Quá hào hứng với chuyến đi, tôi đã phó thác cả mạng sống mình vào tay một người xa lạ! Lấy lại bình tĩnh, tôi gợi ý với Tiểu Trương: “Hay chúng ta theo dấu chân lạc đà để quay về lấy la bàn cho chắc ăn?”. Chuyện hệ trọng vậy mà Tiểu Trương nghe xong cười lớn: “Làm sao mà về! Chỉ cần chúng ta đi qua là gió cát đã lấp ngay dấu chân lạc đà rồi, không thể quay về được!”.

Dù đã chuẩn bị mỗi người hơn 2 lít nước cho chuyến đi nhưng không ngờ cái nóng đã làm lượng nước bị tiêu thụ quá nhanh. Chiếc bình toong chẳng còn giọt nước nào. Tôi lo lắng nhưng cố bình tĩnh để nhớ lại một số kiến thức về cách tồn tại giữa sa mạc mà tôi đã từng đọc qua: “Những nơi có thể có nước là nơi có cỏ hay lau sậy mọc, chỗ có đất ẩm ướt... Nếu thấy cây chà là thì sẽ có nước ở độ sâu khoảng 1m dưới đất. Gặp cây cỏ mặn thì chắc chắn sẽ có nước trong khoảng 2m...”. Nhưng than ôi, nhìn quanh chỉ thấy toàn cát và cát…

Trời bắt đầu sụp tối, ánh nắng tắt dần, tôi nhìn đồng hồ đeo tay: 8g! Cũng may là ở vùng sa mạc này hoàng hôn đến rất trễ, nếu không chúng tôi gay go từ lâu rồi. Theo kế hoạch ban đầu, sau bảy giờ vượt sa mạc đoàn lữ hành đã đến được thảo nguyên Thông Hồ - một ốc đảo đầu tiên giữa sa mạc để trú đêm. Nhưng nhìn quanh cát vẫn mênh mông tít tắp. Có lẽ do chúng tôi liên tục dừng chân nghỉ ngơi quá lâu chăng, hay tại gió ngược nên tốc độ đi chậm lại?... Trong đầu tôi cứ đưa ra thật nhiều lý do để cố trấn an về một tình huống xấu nhất. Anh Kim Sơn - người bạn đồng hành gan góc của tôi - cũng căng thẳng ra mặt và im lặng suốt.

Màu xanh của sự sống như thế này lúc này chỉ là mơ (Ảnh chụp ở những bước chân đầu tiên vào sa mạc)
https://i282.photobucket.com/albums/kk256/tapnguyen/tronggiocatsamac24.jpg

Trời đã tối hẳn. Bốn bề mù mịt, gió vẫn chưa ngừng thổi, đàn lạc đà vẫn kiên nhẫn cất từng bước chân giữa sa mạc, đoàn lữ hành rã rời, kiệt sức lầm lũi bước trong đêm... Đầu tôi cứ nghĩ vẩn vơ... Bỗng nghe tiếng Tiểu Trương la lên: “Đến rồi!”. Dõi theo hướng đèn pin, tôi thấy một đốm lửa nhỏ leo lét ở tít đằng xa. Chưa kịp mừng thì tôi lại lo lắng: “Liệu có phải là hiện tượng ảo ảnh thường thấy trên sa mạc không?”.

Những câu chuyện về hiện tượng ảo ảnh trong sa mạc cứ thế ùa về, khi đã kiệt sức những người lạc lối trong sa mạc thường hay thấy trước mắt họ là những hồ nước mát lạnh, những ngôi làng sung túc, những rừng cây ăn trái ngọt ngào, họ cố chạy, cố lết đến nhưng cái “ốc đảo” kia ngày càng lùi xa hoặc biến mất, cát vẫn hoàn cát mênh mông, người ta đã chết dần chết mòn giữa hi vọng và tuyệt vọng, một cái chết thật kinh khủng!... Tôi quay sang anh Sơn thì thấy anh cung reo lên: “Đúng rồi! Có đốm lửa, có ngôi nhà nữa kìa”. Đốm lửa không rời xa và ngày một rõ dần, lớn dần. Đúng rồi, một ngôi nhà từ từ hiện ra trước mắt...

... Đặt lưng xuống chiếc giường rơm, đồng hồ đã chỉ quá nửa đêm. Tôi bây giờ chỉ còn lại một tấm thân rã rời, một đôi chân như tê dại mất cảm giác, khổ sở nhất là cái “bàn tọa” cứ đụng nhẹ là đau vì phải “nảy tưng tưng” giữa hai bướu của con lạc đà suốt cả một ngày. Tối đó tôi phải nằm sấp mới ngủ được!

Ngôi làng “chết”

Tong Gu Nao là ngôi làng nhỏ, chỉ vài trăm người Mông Cổ sinh sống. Khi chúng tôi đến, cả làng vắng hoe, chỉ có vài con lừa, con dê đang thong thả gặm cỏ, thấy người lạ đến chúng be be toáng cả lên. Một cụ bà người Mông Cổ đội nón trắng theo truyền thống đạo Hồi đang cho dê ăn, ngẩng đầu lên nhìn chúng tôi lạ lẫm.

https://i282.photobucket.com/albums/kk256/tapnguyen/langMongCO17.jpg

Người hướng dẫn đốt tẩu thuốc rồi trịnh trọng đưa mời. Cụ bà hút vài hơi và trả chiếc tẩu lại người mời, hai người nhìn nhau cười nói ra chiều thân thiện lắm. Người dẫn đường giải thích: “Đó là cách thức làm quen của người Mông Cổ. Họ đặc biệt coi trọng cách mời thuốc. Hai người cùng hút chung một tẩu thuốc là biểu thị chúc phúc lẫn nhau. Đừng dại dâng tẩu thuốc đã tắt lửa, đó là có ý chửi mắng họ, có thể dẫn đến đổ máu”.

Cụ bà Mông Cổ cho biết người trong làng đã đi cả tháng rồi. Trong làng chỉ còn người già thôi. Mỗi khi mùa hè đến, dân du mục thường dẫn theo hàng đàn lạc đà, dê, ngựa đi thật xa tìm nguồn nước, tìm những thảm cỏ xanh mới làm thức ăn cho chúng. Họ cứ đi, đi mãi đến khi mùa đông mới quay trở về. Mà thật ra còn có lý do khác khiến làng Tong Gu Nao vắng tanh đến rợn người này.

Rất nhiều người ra đi để kiếm sống và không quay về nữa. Họ đi vì làng nghèo quá. Ngoài vài cái nhà gạch cũ kỹ, hầu hết đều là nhà làm bằng đất nện và bằng... phân lạc đà! Một cô gái đang thả gàu xuống cái giếng gần cạn múc nước, cô buồn bã nói: “Trước đây làng cũng đông vui lắm, nhưng nước càng ngày càng thiếu, đồng cỏ đã biến mất nhiều, xung quanh bây giờ toàn cát là cát. Vùng này sắp biến thành sa mạc rồi. Sớm muộn gì chúng tôi cũng phải ra đi”.

Cái giếng đã gần cạn khô nước
https://i282.photobucket.com/albums/kk256/tapnguyen/samac2a.jpg

Chúng tôi vào thăm nhà bà Amalan, một người cao tuổi của Tong Gu Nao, khi đang trò chuyện thì có khách đến. Đó là ông hàng xóm tên Mãn Ba Hợp, ông sang trả con ngựa cho bà Amalan mà ông mượn để đi công việc. Thấy có khách phương xa đến, ông cụ Mông Cổ đã 86 tuổi này rất vui, cố nài nỉ chúng tôi sang chơi nhà ông. Nhìn cảnh người đàn ông Mông Cổ đến con ngựa cũng không có, người khô đét, lụm cụm lê từng bước nặng nề trên con đường làng mấp mô tôi thấy xót xa.

Đâu rồi hình ảnh mạnh mẽ của những chiến binh Mông Cổ oai hùng; đâu rồi một thời vó ngựa Mông Cổ dẫm nát cả châu Âu và hoàng đế Thành Cát Tư Hãn đã từng tuyên bố về lãnh thổ bao la của mình: “Từ trung tâm phi ngựa về phía đông hoặc phía tây suốt một năm cũng chưa tới được biên giới”...

Ông Mãn Ba Hợp
https://i282.photobucket.com/albums/kk256/tapnguyen/2j.jpg

Nhà ông Mãn Ba Hợp một phần làm bằng gạch, một phần bằng phân lạc đà trộn rơm. Cửa vào chỉ là một tấm bạt dày phủ xuống, tấm bạt này không chỉ giữ nhiệt trong mùa đông mà còn cản những trận gió cát phần phật suốt ngày đêm. Tuy nghèo lắm nhưng ông cố mời chúng tôi ở lại ăn chiều. Trên bàn có một đĩa thịt dê khô và một đĩa bánh bột gạo được cắt lát.

“Món mái mù đấy, cái này chiên lên dùng chung với hồng trà”. Rồi ông đi vào nhà, một hồi mang ra một bình lớn mời chúng tôi: “Uống thử rượu sữa ngựa đi. Nó tượng trưng cho sự thuần khiết, may mắn và hạnh phúc. Chỉ khi có khách quí người Mông Cổ mới đem rượu sữa ngựa ra mời thôi”. Rượu sữa ngựa hơi đặc, màu vàng đục, mùi hơi nồng nhưng có “hậu” tuyệt vời.

Vợ ông Hợp đi tới đi lui lăng xăng tiếp khách. Hai vợ chồng đã gần 90 tuổi, sống lủi thủi nhờ vào đàn dê. Khi tôi hỏi thăm về gia cảnh, về hình ảnh những đàn ngựa kiêu hùng và những túp lều rộng mênh mông giữa thảo nguyên như thường thấy trong phim ảnh giới thiệu về người Mông Cổ, bà Hợp lắc đầu buồn bã:
“Tôi có hai đứa con, nhưng từ rất lâu rồi chúng nó đều bỏ lên thành phố kiếm sống rồi ở trên đó luôn, thỉnh thoảng mới về thăm nhà. Chúng bây giờ đâu còn là người Mông Cổ nữa, tôi không trách chúng, có được công việc ở thành phố là cả một tương lai. Cuộc sống du mục từ thuở xa xưa nơi đây đang đến hồi kết thúc, có cái nhà đất để ở là may mắn lắm rồi, tiền đâu mà sắm nhà lều, nhà bạt...”.

Vợ chồng già
https://i282.photobucket.com/albums/kk256/tapnguyen/2d.jpg

Những dự định đầy háo hức của chúng tôi về cái cảnh được sống, được ăn, được cùng phi ngựa với người Mông Cổ trên thảo nguyên bao la giờ đã tan biến. Người Mông Cổ ở sa mạc Gobi bây giờ đang dần kiệt quệ, làn sóng thị trường đã len lỏi vào tận ruột gan của sa mạc. Trên đường về, cách Tong Gu Nao không xa lắm, tôi bắt gặp hàng đàn gia súc đang nhởn nhơ gặm cỏ trên cánh đồng cỏ xanh mướt. “Của người Hán đấy, người Mông Cổ làm gì có vốn liếng mà tạo dựng đàn gia súc lớn như vậy!” - người dẫn đường nói.

Tôi chợt nhớ đến phim Anh hùng xạ điêu, cũng vào một buổi chiều vàng mênh mông và vắng lặng như vậy, hai người đàn ông, một già một trẻ đứng luận anh hùng. Người già tướng mạo oai phong, ngồi trên lưng ngựa, cầm ngọn roi chỉ ra khắp Đông Tây Nam Bắc: "Ta là anh hùng. Ta sẽ biến cả thế giới này thành bãi chăn ngựa của người Mông Cổ". Người trẻ ước chừng 18 tuôỉ, tướng mạo hiền lành, cãi lại: "Anh hùng là đem trả lại tất cả những gì thuộc về họ". Ông già đó chính là hoàng đế Mông Cổ vĩ đại Thành Cát Tư Hãn, cuối cùng cũng thực hiện được tham vọng bá chủ thế giới của mình. Chỉ tội nghiệp cho chàng trai trẻ Quách Tĩnh, ước vọng "của ai trả về nấy" có lẽ maĩ mãi chỉ là điều viễn vông...

Góc phòng trong nhà
https://i282.photobucket.com/albums/kk256/tapnguyen/2f.jpg

likemoon

02-12-2008, 14:02

Không có gì là tuyệt đối an toàn. Nhưng mình phải làm tất cả có thể. Đó là một số take notes về kinh nghiệm đường xa của tui. Bữa nào có điều kiện sẽ nói dài hơn :) Trong này tui biết toàn là "dân thứ dữ", có gì sơ sót xin...cứ cười (rồi bỏ qua), hén! (beer)

Không đâu bạn Trâu, để có những kinh nghiệm như thế này là phải trả một cái giá đắt có khi bằng cả sự nguy hiểm đến bản thân mình, nếu ai đó có trải qua cảnh ngộ tương tự sẽ có thể dùng đến nó hoặc ít ra phải lường trước được nó - tớ nghĩ thế :), thanks for sharing (c)

hoankiem

02-12-2008, 19:27

Bạn Chaubathong giỏi quá, chắc bạn cũng thạo tiếng Tầu nữa đây. Tớ qua Lan Châu không thuê được ks ở trước cửa ga vì cứ xông vào thấy mình ú ớ là họ đuổi luôn. Vào đến chục cái mà phải bỏ đi chịu chết... Vậy là ở Lan châu đi cáp treo qua sông Hoàng Hà rồi bắt bus lên cửa ngõ cao nguyên Thanh Hải xem thủy điện và về đi Gia dụ quan. Đi Gôbi ở cả TQ lẫn Mông cổ, nhưng cưỡi lạc đà xem hoa. Lên lạc đà được tiếng đồng hồ thì xuống lầm bầm, ê mông với lại xóc bỏ xừ... vậy là thôi.
Dân Mông cổ nhiều gia súc, đàn vài ngàn con nhưng trởi cho chẳng biết thế nào...cạch đây vài năm một trận dịch cho số gia súc ra đi hơn chục triệu con... ( người Mông cổ chỉ khoảng 4 triệu ) môi trường sau đó cũng hủy hoại nặng nề...

Bạn CBT viết tiếp đi...

Anh Già

02-12-2008, 23:10

Chú Kiếm đi sa mạc về mà chỉ kể suông , không chịu cho hình lên đây là dư lào ?:T

chaubathong

03-12-2008, 04:35

chaubathong

03-12-2008, 09:47

Coi vài hình chụp bằng máy cùi để hình dung hơn cuộc sống của người dân Mông Cổ (khu tự trị Nội Mông- Trung Quốc) hen.

Đường vào làng
https://i282.photobucket.com/albums/kk256/tapnguyen/langMongCoTOngGuNao19.jpg

Ngõ vào nhà
https://i282.photobucket.com/albums/kk256/tapnguyen/langMongCoTOngGuNao20.jpg

Trước cửa nhà ông Mãn Ba Hợp bay phất phới một lá phướn lớn in những dòng kinh chi chít, có đính những mảnh lụa nhiều màu. Ông bảo người Mông Cổ thích mượn màu sắc để gửi gắm tình cảm. Lụa đỏ tượng trưng cho hạnh phúc, thắng lợi; màu lam: trung thành, vĩnh hằng ; màu trắng: thuần khiết, chân thành (Do đó, khăn ha ta trắng là lọai khăn mà người Mông Cổ và Tây Tạng thường dùng để tặng khách quí); màu vàng : sự kính trọng… Họ tuyệt đối không sử dụng màu đen vì đó là điềm gở, bất hạnh, tai họa.
https://i282.photobucket.com/albums/kk256/tapnguyen/2h.jpg

Nhà ông một phần làm bằng gạch, một phần bằng đất trộn rơm. Cửa vào không có cánh mà chỉ là một tấm bạt dày phủ xuống (chính tấm bạt này sẽ giữ nhiệt cho cả nhà. Nó cản những trận gió, cái nóng, lạnh khắc nghiệt của thời tiết). Phòng trong để đồ ăn, thức uống và những thùng đừng bao gạo và thịt sấy khô. Một ít khoai tây và củ hành dại . Góc nhà, một đống chăn mền được gấp lại để chuẩn bị mùa đông. Nhà nào cũng có ống khói, dấu vết xa xưa của người Mông Cổ. (Ngày xưa họ dùng thân cây nhỏ làm nhà, hình tròn, cao ngang tầm người đứng. xung quanh bọc bằng da thú. Phía trên có lỗ thông hơi cho khói bếp được gọi là cửa sổ trời).

Lò để đun nước (chất đốt là phân lạc đà) có ống khói nối liền với lò
https://i282.photobucket.com/albums/kk256/tapnguyen/2e.jpg

Bà hàng xóm mới đi chăn dê về, mang theo bên mình cái bình to khủng hoảng. Khi tiển chúng tôi ra cửa , bà thì thào bảo: “Cách nhà bà hai căn, cô con dâu của người hàng xóm mới đẻ. Đừng nên đi lại trước nhà họ, đó là phong tục người Mông Cổ đấy”. Phụ nữ khi sinh thì trước cửa nhà luôn được làm dấu hiệu Sinh con trai thì dùng cành cây du hay cành liễu vót thành hình mũi tên , dùng khăn Ha-Ta trắng quấn các mũi tên nhọn lại rồi treo bên phải cửa . Sinh con gái sẽ dùng dây vải đỏ treo bên trái cửa . Mọi người nhìn thấy dấu hiệu trên thì phải tự giác tránh xa.

Bình nước đại tướng
https://i282.photobucket.com/albums/kk256/tapnguyen/langMongCoTOngGuNao29.jpg

Nước hứng từng giọt
https://i282.photobucket.com/albums/kk256/tapnguyen/2k.jpg

Đếm thời gian
https://i282.photobucket.com/albums/kk256/tapnguyen/langMongCoTOngGuNao26.jpg

Kiara

03-12-2008, 16:34

Rời!!!!. Cũng một kiếp người:(
Lúc xưa mơ ước tung hoành giang hồ lắm nhưng số phận đưa đẩy thế nào rơi vào một nơi biến mình vòng 2 luôn to hơn vòng 1.
Hoàn cảnh thật là trớ trêu, lúc có răng thì không có thịt, lúc có thịt rồi lại chả còn răng.
Thật là gato vơi bác.(c)

bophe

03-12-2008, 18:01

chaubathong

03-12-2008, 23:58

Bạn CBT viết hay quá.
Tuyến đường này cũng nên được liệt vào những con đường nguy hiểm nhất thế giới giống như ở Nam Mỹ nhỉ? Ở nơi chẳng có vực sâu suối cao, hai con lạc đà mù không thể va vào nhau mà vẫn có thể mất mạng như chơi.
Tớ hơi thắc mắc một tí, kinh nghiệm phòng bị của bạn ở những nơi nguy hiểm như thế mang tính "chữa" là chính, chắc là khỏi cần "phòng" nhỉ?

Thật ra, tui không nghĩ là nguy hiểm như bạn nói đâu. (Dĩ nhiên không bao giờ có thể đòi an toàn tuyệt đối 100% nhưng trong hoàn cảnh lúc đó, tui nghĩ tui đã chuẩn bị hết mức có thể :) ). Dĩ nhiên, nếu bây giờ có đi lại có lẽ cách "phòng" tốt hơn là kiếm cái GPS định vị hoặc cái điện thoại vệ tinh. Thời điểm tui đi, 2005, những thứ đó có lẽ là xa xí phẩm (đối với tui). Nguyên cả chuyến đi khoảng gần 3 tuần, tổng chi phí từ sài gòn cho 2 người chỉ khoảng 2000 usd. (bao gồm cả vé máy bay,tàu, ăn ở, di chuyển...) nên mọi thứ đều phải tiết kiệm tối đa.

Cung đường nguy hiểm tui nghĩ là chặng đường bộ từ Tân Cương đi Lhasa (tui nghe nói phải qua hai cái đèo hơn 6000m). hoặc là chặng đường bộ từ Côn Minh đi Lhasa. Chặng đường này, tui chưa nghe thấy ai đi cả. (Có lẽ bữa nào có dịp cũng ráng thử xem :) )

chaubathong

04-12-2008, 07:36

Người Trung Quốc có câu: “Bất đáo trường thành phi hảo hán” (chưa đến Vạn lí trường thành chưa phải là hảo hán). Đến Bắc Kinh tôi cũng bở hơi tai trèo lên Vạn lí trường thành để nhận được “cái bằng hảo hán” đem về hớn hở “khoe” với mấy đứa bạn. Nhưng tôi khá “quê độ ”khi người bạn cười cười bảo: “Bát Đạt lãnh chỉ là một đọan trường thành“mới”, được xây từ thời nhà Minh (1368-1644) và hầu hết được phục chế lại bởi kĩ thuật hiện đại. Trường thành nguyên thủy ở xa lắm. Mày đến được đó mới là hảo hán !!!”

Truy tìm dấu vết trường thành cổ
Trước ngày đi, tôi đọc được một thông tin : “Các chuyên gia Trung Quốc đã phát hiện ra một đoạn tường thành đổ nát, 30 tháp báo hiệu, hai thành quách vững chắc và hai toà nhà phụ từ thời Hán (206 trướcCN- 220 sau CN) được khai quật tại tỉnh Cam Túc. Theo họ, từ thời Chiến quốc (475-211 trước Công nguyên), các phần của Vạn lý Trường thành đã được tiến hành xây dựng ở tỉnh Cam Túc, Ninh Hạ”. Câu chuyện “hảo hán” leo trường thành năm nào chợt bùng lên. Tôi chẳng muốn làm “hảo hán” nữa, nhưng sự tò mò về Vạn lí trường thành vẫn còn…

Theo sự hướng dẫn của dân địa phương, chúng tôi “mò” từ Lan Châu vượt khỏang 300km đến Trung Vệ thì trường thành gần như mất dấu. Hỏi nhiều người chẳng ai biết Trường thành nằm ở đâu. Cuối cùng một ông già chủ tiệm ăn cho biết: “ở Long Cung miếu, có một đọan thành nhưng không biết có phải Vạn lí trường thành không. Mà mấy chú đến đó làm gì, chỉ là một đống đất thôi”.

Long Cung miếu nằm ở ngọai ô Trung Vệ. Con đường vào đất cát, bụi bay mù mịt. Xa xa hai bên đường lèo tèo vài nóc nhà bằng đất nện…Nếu không có tấm pano giới thiệu có lẽ tôi sẽ không biết cái bờ đất cao chừng ba mét, kéo dài vài cây số nằm lẫn giữa đất cát và những bụi cỏ dại này chính là Vạn lí trường thành , một trong bảy kì quan vĩ đại nhất của nhân lọai thời cổ đại. (Về mặt tầm vóc và sự nổi tiếng có lẽ nó chỉ xếp sau Kim tự tháp ở Ai Cập). Nói cho đúng, đọan trường thành này cũng được “bảo vệ” bởi hàng kẽm gai và cái quầy bán vé nhưng chẳng có “ma” nào đến nên quầy bán vé cũng bỏ không.

https://i282.photobucket.com/albums/kk256/tapnguyen/vanlitruongthanhcoLongCUngMieuTRung.jpg

Các nhà khoa học nước ngòai đã đến đây khảo sát và chứng minh những đọan trường thành bằng đá hùng vĩ đều được làm từ thời Minh trở đi. Còn cái “đống đất hoang tàn” này là một trong những đọan trường thành “thật”, được làm từ thời Tần (cách đây hơn 2000 năm). Vì làm bằng phương pháp thủ công thô sơ (đóng cây xung quanh để làm “cốpha”, đổ đất bùn trộn rơm… vào rồi dùng đầm gỗ nén chặt) nên chỉ vài trăm năm, bức tường thành lại bị hư hoại theo thời gian và người dân lại tu sửa, tái tạo lại bằng cách đó.

Vạn lí trường thành: Ngày ấy, bây giờ…

Tôi leo lên bức tường thành đã bị phong hóa bởi thời gian lặng im đứng nhìn ra xa. Quá khứ, hiện tại cứ xen lẫn vào nhau…
Hồi đó, Tần Thủy Hoàng nằm mơ thấy rợ Hung nô vượt biên giới qua xâm lăng đất Tần. Giật mình, tỉnh dậy ông ra lệnh cho quân dân đắp Vạn lí trường thành để ngăn chặn chúng. Thật ra, nhiều đọan trường thành đã được các nước Yên, Triệu, Ngụy xây cất từ thời trước, nhưng ông là người nối lại, kéo dài, củng cố thêm để thành một thành duy nhất dài mấy ngàn cây số.

Bây giờ, giữa trưa mà gió vẫn rít ào ào mang theo cái nóng ghê gớm của sa mạc. Xung quanh chẳng có ai ngòai cát, nắng, gió và …chúng tôi. Đứng một chút đã thấy khó chịu, vậy mà dưới cái nóng khắc nghiệt thế này, ba trăm ngàn chiến sĩ với rất nhiều dân đinh phải làm khổ sai quần quật từ năm này sang năm khác. Mùa đông buốt giá, hạ thì nóng như nung, hàng vạn người đã bỏ mạng.

https://i282.photobucket.com/albums/kk256/tapnguyen/VLTTphuot4.jpg

Chuyện kể rằng, có nàng Mạnh Khương vượt mười ngàn dặm thăm chồng đang bị bắt xây trường thành. Đến nơi thì bíêt chồng đã chết vì đói. Xung quanh chỉ tòan là rừng núi và đá, không biết tìm xác chồng nơi đâu. Nàng tuyệt vọng khóc mấy ngày đêm cho đến tường thành cũng phải mủi lòng…sụp xuống (?!) Anh Kim Sơn , bạn đồng hành cùng tôi, lẳng lặng, chầm chậm đi quanh bức tường thành, bất giác anh cất giọng ngâm:

“Bồ đào mỹ tửu dạ quang bôi
Dục ẩm tỳ bà mã thượng thôi
Túy ngọa sa trường quân mạc tiếu
Cổ lai chinh chiến kỉ nhân hồi” .

Đúng rồi! bài Lương Châu Từ của Vương Hàn đời Đường đây mà. Trường phái Biên tái rất nổi tiếng thời Thịnh Đường qua các tác giả Lí Bạch, Đỗ Phủ, Đỗ Mục… chuyên viết về chinh chiến, quan ải, chia li. Hồi đó, trường thành được coi là biên giới của người Hán và rợ Hung Nô. Đi chinh chiến tức là vượt trường thành đi đánh giặc. Trường thành đã chứng kiến bao nhiêu cuộc chia li, bao nhiêu người ra đi mà không trở về?

Cạnh ngay bức tường thành có một ụ đất ngang khoảng vài chục mét cao mười mét. Không ai có thể nghĩ cái ụ đất “tầm thường” này lại chính là phong hỏa đài một phương thức truyền tin nhanh và hiệu quả nhất thời bấy giờ. Khi có giặc, họ phát tín hiệu như đốt rơm hoặc phân súc vật trên tường thành để báo động có người lạ xâm nhập. Một cột khói đen có nghĩa là có một toán cướp tấn công bất ngờ, bốn cột khói nghĩa là có một vạn lính đang tiến vào thành. Tại phong hỏa đài (luôn có người trực) kế cận sẽ nhận ra và gởi quân đến tiếp viện hoặc tiếp tục báo về kinh đô để sẵn sàng ứng cứu.

Phong hoả đài ngày nay chỉ còn là đống đất thế này
https://i282.photobucket.com/albums/kk256/tapnguyen/VTTTphuot2.jpg

Hẩm hiu trường thành cổ
Tôi đến nhà những người dân xung quanh để hỏi thêm về trường thành. Dân ở đây nghèo quá. Nhà bằng đất, trong nhà chỉ có mấy con dê là tài sản quí nhất. Vừa cho dê ăn, bà Hà Linh vừa nói: “ Người ta nói bức tường thành được làm từ thời Tần nhưng thời gì cũng vậy vì nó không đem đến ngô, dê, sữa … cho chúng tôi”?!. Dẩu sao thì họ cũng chỉ than thở thôi , chứ những nông dân ở ngôi làng Biên Tương Hạo (Mông Cổ) còn đào hang tại một trong những đọan cổ nhất của Vạn Lí TRường thành xây từ đời Triệu (453-222 trước Công nguyên) làm vựa chứa ngũ cốc, chuồng gia súc. Thứ bùn khô của quá khứ đầy hào quang trở thành nguồn vật liệu qúi giá cho họ để… làm nhà!

Theo dấu trường thành cổ, từ Trung Vệ tôi đến cao nguyên Alashan thuộc Nội Mông. Đọan trường thành thất lạc nằm ẩn trong lớp cát sau nhiều thế kỷ này mới được phát hiện nằm ngay biên giới của tỉnh Ninh Hạ và Nội Mông có độ dài khoảng 80km, cao bảy mét (tính từ móng), và rộng sáu mét rưỡi. Tại đây, số phận của nó còn đáng buồn hơn. Một phần bị đập bỏ không thương tiếc để làm con đường xuyên tỉnh nối Nội Mông và Ninh Hạ. Phần còn lại chạy dọc theo sườn núi Hạ Lan cũng không có được “ một hàng rào kẽm gai sơ sài để bảo vệ”.

Đoạn trường thành leo dọc triền núi lên mãi tít trên cao bị đập bỏ một phần làm con đường xuyên tỉnh nối Nội Mông và Ninh Hạ
https://i282.photobucket.com/albums/kk256/tapnguyen/VLTTCotaibiengioiNinhHavaNoiMong46.jpg

https://i282.photobucket.com/albums/kk256/tapnguyen/P1040487a.jpg

Ngòai sự xâm hại nặng nề của khí hậu và sự sa mạc hóa của Gobi, cách đây ba năm, ở Nội Mông, các nhà xây dựng đường cao tốc 110 chạy từ Đông Trung Quốc đến Tây Tạng đã phá một chòi gác 2.200 năm tuổi. Hiện nay, Quỹ Bảo tồn Bảo tàng thế giới đã liệt Vạn lí trường thành này vào danh sách đỏ "những khu vực có khả năng biến mất".Chỉ 1/3 trong tổng số 6.350m chiều dài của Vạn Lý Trường Thành còn được giữ vững. 1/3 đang phải chịu những xâm hại tàn tệ nhất, còn 1/3 cuối cùng thì đã biến mất từ lâu. Tiếc thay, những di tích cổ xưa hiếm hoi còn sót lại ở những vùng này không được người ta xem trọng. Phải chăng chỉ vì nó không thể trở thành “máy kiếm tiền” như đọan trường thành Cư Dung quan, Bát Đạt Lãnh tại Bắc Kinh?

https://i282.photobucket.com/albums/kk256/tapnguyen/vanlitruongthanhcoLongCUngMieuTR-1.jpg

Box : Bắt đầu xây dựng khoảng giữa thế kỷ thứ 8 và thứ 5 trước Công nguyên. Đến đời Chiến Quốc (khỏang 2500 năm trước đây) Vạn lí trường thành được tiếp tục tu bổ để chống rợ Hung nô và các bộ lạc Tây Vực. Sau đó, Tần Thủy Hoàng (năm 221 trước Công nguyên) cho xây dựng Trường thành trở nên một dãy liền lạc dài trên 5000 km trải dài đến sa mạc Gobi. Đời nhà Minh (năm 1368 ->năm 1644), vua Chu Nguyên Chương đã huy động trên 1 triệu nhân công tu bổ, xây lại Trường Thành từ năm 1386 đến năm 1530 mới xong. Ngày nay, Trường thành dài khoảng 6.700 km, xuất phát tại Gia Dụ Quan ở Cam Túc tới Sơn Hải Quan trên bờ Vịnh Bohai ở phía đông chạy qua Hồ Bắc, Thiên Tân, Bắc Kinh, Sơn Tây, Nội Mông, Ninh Hạ, Thiểm Tây, và Cam Túc.

"Xẻ" cả phong hoả đài để làm cầu thang bước lên
https://i282.photobucket.com/albums/kk256/tapnguyen/VLTTphuot.jpg

r0sy

04-12-2008, 19:50

Chà, bạn Chaubathong (c) ... những chuyến đi và bài viết tuyệt vời quá

Thần tượng mất rồi :L

com293

04-12-2008, 21:21

Anh Châu viết về làng Tong Gu Nao xúc động quá, mặc dù đã ấn thanks nhưng vẫn muốn cảm ơn anh lần nữa

chaubathong

05-12-2008, 07:27

Trên chuyến tàu liên vận quốc tế từ Hà Nội đi Trung Quốc, tôi nằm cùng toa với hai du khách người Mỹ sang Trung Quốc du lịch. Anh chàng Thomas Sullivan vui nhộn và biết khá nhiều thông tin về đất nước Trung Hoa cho dù chưa từng một lần đến đó.

Truyền thuyết Hắc thành
Thomas rất quan tâm khi biết tôi sẽ đi sa mạc Gobi: “Có đi Hắc thành không?”. Tôi lắc đầu. Thomas tỏ ra thành thạo: “Nên đến, nhiều điều bí ẩn lắm!”, rồi anh kể cho tôi nghe truyền thuyết về sự bí ẩn này:Khara Bator là một vị vua Mông Cổ kiêu hùng, từng xua quân chinh phạt khắp hoang mạc Gobi và cho xây dựng một thành phố đồ sộ với cư dân sầm uất giữa một ốc đảo với tên gọi là “Hắc thành”.

Năm 1372, quân của Khara Bator bị quân Minh bao vây giữa sa mạc, quân Minh muốn tiêu diệt thành nên cho xây con đập ngăn nước không cho dòng sông Đen chảy vào thành. Để tìm nguồn nước, Khara Bator cho đào một cái giếng sâu gần 300m nhưng vẫn không tìm thấy nước. Hắc thành chết dần chết mòn trong cơn khát giữa ốc đảo.

Khara Bator quyết định mở đường máu sau khi cho chôn giấu tất cả vàng bạc châu báu xuống chiếc giếng sâu 300m rồi lấp lại. Vị hoàng đế sa mạc đưa ra lời nguyền: ai xâm phạm Hắc thành và kho báu của nhà vua sẽ chết khô như người đi lạc giữa sa mạc...

Khara Bator xua quân ra cổng thành tử chiến với quân Minh, lực lượng yếu dần, khi lưỡi đao của kẻ thù sắp hạ xuống đầu, bất chợt ông thét lên một tiếng, ngay lập tức hàng ngàn quân Minh bỗng lăn ra, khô quắt người lại biến thành những bộ xương phủ trắng cả thành. Bão cát nổi lên mù mịt chôn vùi cả thành phố và làng mạc xung quanh nó. Hắc thành biến mất khỏi sa mạc mênh mông... Lời nguyền của vị vua đã linh nghiệm.

Tôi hỏi Thomas: “Vậy Hắc thành nằm ở đâu?”. Thomas lắc đầu nhún vai: “Không thể biết, vì câu chuyện trên tôi biết được qua... sách! Chỉ biết nó nằm trong sa mạc Gobi thôi”. Trời ạ, sa mạc Gobi rộng hàng triệu kilômet vuông, biết đâu mà tìm! Khi đến Lan Châu - thủ phủ tỉnh Cam Túc, nơi có cửa ngõ vào Gobi, tôi cố dò tìm nhiều người để hỏi thăm về địa danh Hắc thành, nhưng ai cũng bảo: “Vâng, có nghe một truyền thuyết như thế nhưng không biết nằm ở đâu!”.

Tìm đến Phòng thực nghiệm sa mạc, nằm trên Đông Cương Tây lộ, một quan chức ở đây nhìn tôi từ đầu đến chân và vặn vẹo, kiểm tra giấy tờ đủ kiểu, cuối cùng ông phán một câu: “Anh phải có giấy giới thiệu của cơ quan tỉnh, chúng tôi mới cung cấp thông tin về Hắc thành”.

Tưởng đành phải từ bỏ ý định đi tìm lời nguyền của Khara Bator trong những ngày ở Gobi, vậy mà hôm lang thang trong sa mạc tại Alashan - khu tự trị Nội Mông, một chủ nhà trọ cho biết đó chính là Khara Khoto - di tích về nền văn minh sa mạc cổ nhất ở Gobi, nhưng cách đây khoảng 750km.
Chúng tôi vội leo lên chuyến xe buýt duy nhất mỗi ngày nối liền Alashan với Er Jina - cửa ngõ vào “Hắc thành”. Suốt con đường băng ngang sa mạc bão cát đùng đùng nổi lên mù trời, tôi đã chứng kiến đến mấy vụ tai nạn giao thông vì bão cát…

Trên đường vào Hắc thành
https://i282.photobucket.com/albums/kk256/tapnguyen/thitranErJina2.jpg

Câu chuyện người gác thành Khara Khoto

Er Jina là một thị trấn nghèo nằm sát với biên giới Mông Cổ. Thị trấn vắng người đến phát sợ, dân số chỉ vào khoảng 16.000 người.

Một người dân nơi đây cho tôi biết do nước thiếu trầm trọng nên cư dân đã dần bỏ đi hết, không chừng chỉ vài năm nữa thôi Er Jina sẽ trở thành “thị trấn không người”. Từ đây đến thành phố Đen còn khoảng 50km, nhưng cư dân Er Jina hầu như không bao giờ đặt chân đến vì sợ lời nguyền của tiên đế Khara Bator.

https://i282.photobucket.com/albums/kk256/tapnguyen/ErJina1.jpg

Chỉ có người nước ngoài hiếu kỳ ưa thích mạo hiểm hoặc những nhà khảo cổ vào tham quan và truy tìm di tích, kho báu... mới tìm đến Hắc thành. Khi tôi đến, di tích vĩ đại của nền văn minh sa mạc cổ chỉ có lèo tèo vài người viếng thăm. Cái cảm giác cô tịch, âm u len lỏi vào tâm trí tôi lúc nào không hay.

https://i282.photobucket.com/albums/kk256/tapnguyen/KHaraKhoto.jpg

Hắc thành bây giờ chỉ còn lại một pháo đài với bức tường thành hình chữ nhật cao 9m bao bọc xung quanh: cạnh đông - tây là 434m, cạnh nam - bắc 384m. Khi tôi định leo qua bức tường vào bên trong Hắc thành, một người cản lại: “Đừng vào! Nơi ấy linh hồn và ma quỉ trú ẩn, lời nguyền của Khara Bator vẫn còn đó...”.

Tôi quyết định leo vào. Bên trong tường thành này xưa kia từng là nơi ngự trị của vương quốc Mông Cổ hùng mạnh, nhưng hôm nay tất cả những gì còn lại chỉ là đống phế tích vỡ nát, rải rác là những mảnh sành, sứ bị vỡ lẫn trong cát, ngọn gió sa mạc vẫn âm u thổi như tiếng sáo đưa hồn u uất... Nhiều du khách phương Tây cũng theo bước leo vào, nhưng chỉ dăm bước chân là họ quay trở ra ngay...

https://i282.photobucket.com/albums/kk256/tapnguyen/4d.jpg

Chiều xuống, những người khách cuối cùng đã lục tục ra xe về lại thị trấn Er Jina. Tòa thành sừng sững giữa sa mạc trông cổ quái hơn. Tôi quyết định ở lại để thử trải qua cảm giác đêm sa mạc với Hắc thành. Ông già người Mông Cổ Amukulin - người gác thành Khara Khoto - cho chúng tôi tá túc trong túp lều của ông bên ngoài thành. Bên cạnh còn có túp lều của hai nhà nghiên cứu sa mạc người Canada, họ đã dựng lều ở đây hơn một tuần rồi.

https://i282.photobucket.com/albums/kk256/tapnguyen/KHaraKhoto1.jpg

Họ cho biết: “Nơi đây chính là một trong những trung tâm lớn nhất của dân du mục Mông Cổ giữa sa mạc trước đây. Những bí mật về kho báu của Khara Bator tưởng vĩnh viễn chôn vùi cùng những huyền thoại của nó cho đến năm 1909, Pyotr Kuzmich Kozlov - nhà nghiên cứu sa mạc người Nga - đã phát hiện một cái hầm nằm sâu trong lớp cát sa mạc chất đầy của cải và các sản phẩm nghệ thuật từ một thời đại xa xưa. Những bức họa, tác phẩm điêu khắc độc nhất vô nhị, những tượng Phật, đồ vật thờ cúng, hàng trăm bộ kinh Phật, những tác phẩm về y học, quân sự, pháp luật viết tay của người cổ xưa...

Qua hàng thế kỷ, trong thời tiết khắc nghiệt của sa mạc nhưng kho tàng vẫn không bị phá hỏng, màu sắc, đường nét hãy còn sắc sảo, tươi nguyên như mới vẽ. Chính những kiệt tác này đã hé mở nhiều bất ngờ về văn hóa tinh thần, cuộc sống dân sa mạc xưa. Người ta ước tính diện tích đã khai quật chỉ mới được 1/10 diện tích thật của Hắc thành, nên chắc hẳn còn nhiều bí ẩn bên dưới lớp cát sa mạc...”. Hai nhà nghiên cứu Canada từ chối bình luận về truyền thuyết lời nguyền của Khara Bator.

Dấu tích còn sót lại
https://i282.photobucket.com/albums/kk256/tapnguyen/4b-1.jpg

Ánh lửa bập bùng, bóng ngôi thành cổ trông thật ấn tượng, tôi bấm tay anh Kim Sơn, quyết làm một chuyến “thám hiểm” vào bên trong ngôi thành cổ. Hai chúng tôi như hai bóng ma lầm lũi trong đêm, lúc ở bên ngoài gió chỉ nhè nhẹ, nhưng không hiểu sao khi vào bên trong, tiếng gió lại rít lên từng hồi, thổi xoáy vào góc tường thành tạo ra những âm thanh u uất như tiếng khóc than, thút thít, thổn thức trong đêm... Phải chăng lời nguyền của vị tiên đế Mông Cổ là có thật?

Khi trở ra, ông lão gác thành Amakulin vẫn ngồi trầm ngâm trong lều, tôi lân la đến trò chuyện và kể cho ông nghe về tiếng khóc, tiếng than trong cổ thành. Amukulin cười khùng khục: “Ở đây chỉ có tôi thôi chứ ai đâu mà khóc với than. Đó là âm thanh của những hạt cát sa mạc khi gió nóng thổi xuyên qua làm chúng rung lên đồng loạt, tùy kích thước hạt cát mà chúng tạo ra nhiều loại âm thanh khác nhau...”.

Trong căn lều của người gác thành Amakulin
https://i282.photobucket.com/albums/kk256/tapnguyen/4e-1.jpg

Thế là tôi lại được biết thêm một bí mật của sa mạc. Đang cười nói bỗng Amukulin trầm ngâm: “Ở đây có ma thật đấy! Hồi xưa, khi lính nhà Minh tấn công, chúng đã tàn sát người Mông Cổ chúng tôi như giết súc vật. Xác người vô tội la liệt khắp nơi, những oan hồn đó luôn chập chờn trong sa mạc. Người gác thành trước đây là ông Zegong từng bị ma dẫn đi.
Lúc đó, đã khuya lắm rồi, ông Zegong bước ra khỏi lều thì thấy đống củi trước lều đang âm ỉ cháy bỗng bốc lên, bay lơ lửng trên bầu trời. Ông bước theo như bị thôi miên. Đi mãi, đi mãi vào sâu trong sa mạc cho đến một lúc đốm lửa chợt tắt, ông vụt bừng tỉnh và thấy mình đã bị lạc giữa sa mạc...”.

Quá nửa đêm, khi mọi người đã yên giấc, tôi bỗng nghe tiếng gõ đều đều vào túp lều, tôi nhìn lên: một bóng đen to lớn đứng bên ngoài thỉnh thoảng lại dùng tay đập vào túp lều! Tôi lạnh toát cả người: phải chăng Khara Bator đã trở về?... Sáng ra tôi kể lại câu chuyện đêm qua với Amakulin, ông lắng nghe rồi bước ra ngoài lều quan sát một hồi rồi cười lớn: “À, đó là bộ đồ của tôi treo ngoài lều. Gió thổi làm tay áo đập vào thôi mà”...

Nheva

05-12-2008, 10:24

Hình như hồi đăng bài này trên TT CBT ký là Nguyễn Tập phải không?

chaubathong

05-12-2008, 10:31

hình như hồi đăng bài này trên TT CBT ký là Nguyễn Tập phải không?

Yes mam(sir)!

Nheva

05-12-2008, 12:10

Mình cũng có dăm năm làm cho TT mà, văn phòng Hà Nội, chuyên làm thể thao và vài thứ linh tinh khác nữa, he he

com293

05-12-2008, 22:48

Quả thật đợi anh post bài thì lâu quá nên chiều nay em quyết đinh đi tìm cuốn sách Dặm đường lang thang của anh nhưng tìm khắp các quầy sách ở Nguyễn Xí và Đinh Lễ đều không có, thất vọng vô cùng, ko biết bạn nào biết chỗ mua ko chỉ mình với. Mong anh Trau up bài tiếp nào

chaubathong

06-12-2008, 02:54

Mình cũng có dăm năm làm cho TT mà, văn phòng Hà Nội, chuyên làm thể thao và vài thứ linh tinh khác nữa, he he

Ủa? anh (chị) Nheva tên gì thế? Người nhà cả mà :D

chaubathong

06-12-2008, 04:33

chaubathong

06-12-2008, 07:02

Khi tôi đến được Alashan thì đã 4g chiều, trời nóng hầm hập. Tuyến xe buýt địa phương giá vé 1 tệ/chuyến (2.000 VND) chất đầy người, cười nói ríu rít như đi trẩy hội.
Mà họ đi hội thật, biết chúng tôi là khách lạ phương xa, anh tài xế quay lại nói: “Chiều nay có trận chung kết đua lạc đà vô cùng hấp dẫn. Sao không đi cùng chúng tôi đến đó, chưa xem đua lạc đà là chưa đến xứ sa mạc đấy…!”.

Lễ hội của “chiến thuyền trên sa mạc”
Nằm ở ngoại ô phía bắc, cách trung tâm thành phố khoảng 7km, trường đua Alashan là nơi duy nhất diễn ra các cuộc đua ngựa, lạc đà, lễ hội của địa phương - những lễ hội tập trung vào cuối thu và đầu xuân, lúc dân du mục và đàn lạc đà đã trở về sau cuộc viễn du hàng tháng trời tìm thức ăn sâu trong sa mạc, thảo nguyên.

Anh tài xế xe buýt hào hứng thuyết minh: “Một năm Alashan có sáu lễ hội lớn gồm nhiều tiết mục: múa, đấu vật, đua ngựa, bắn cung... trong đó đua lạc đà là phần hấp dẫn nhất. Đặc biệt, tất cả đều miễn phí. Tiền tổ chức, giải thưởng đều được địa phương đài thọ, thu hút sự tham gia đông đảo của dân du mục từ khắp mọi nơi đổ về”.

Trường đua Alashan
https://i282.photobucket.com/albums/kk256/tapnguyen/5b-1.jpg

Gần một tiếng nữa mới bắt đầu cuộc đua mà người Mông Cổ đã đến khá đông. Ai cũng muốn đến sớm kiếm một chỗ đứng sát đường biên để xem cuộc đua của những “chiến thuyền trên sa mạc”, từ mà dân Mông Cổ ví von về con lạc đà. Kẻ xô người đẩy không khác gì người VN chen chân nhau vào sân Mỹ Đình hay Thống Nhất xem tuyển VN đá với tuyển Thái Lan.

Nếu như đua lạc đà ở các nước Trung Đông qui mô và chuyên nghiệp với tiền thưởng cao ngất trời, mặc đồng phục, đội mũ bảo hiểm, thậm chí sử dụng cả robot để làm nài..., thì đua lạc đà ở sa mạc Gobi lại rất hoang sơ và hồn nhiên. Trước ngực nài lạc đà chỉ đeo miếng vải có đánh số, người đội nón kẻ để đầu trần, người mang giày kẻ chỉ mang đôi dép lẹp kẹp dưới chân, người quần tây áo sơmi trịnh trọng kẻ quần soóc áo thun. Mà các “tuyển thủ” thì...
Một anh choai choai lén mẹ dắt lạc đà đến đua “biểu diễn” lấy lòng bạn gái, một ông già buồn đời tham gia đua để nhớ lại một “thời oanh liệt”, qui định ở đây là bất kỳ ai cũng có thể đăng ký tham gia cuộc đua với một điều kiện duy nhất là phải có... lạc đà để cưỡi!

Chuẩn bị trước giờ xuất phát
https://i282.photobucket.com/albums/kk256/tapnguyen/5a.jpg

https://i282.photobucket.com/albums/kk256/tapnguyen/chuanbitruocgiodualacda1.jpg

Sau khi loại gần 30 tay đua, bốn con lạc đà xuất sắc nhất chuẩn bị bước vào vòng chung kết. Mọi hi vọng đều đổ dồn lên chú lạc đà do Mãn Đô Lạp,18 tuổi, người Mông Cổ chính gốc, cầm nài. Nổi máu nghề nghiệp, tôi xông vào phỏng vấn Mãn Đô Lạp, cậu chỉ mới tham gia đua lạc đà hai năm nhưng đã liên tiếp giành chức vô địch.

Lạp mặc áo sơmi bỏ ngoài quần, tóc khô vàng vì cháy nắng, đứng lọt thỏm bên con Thần Phong sừng sững, uy nghi như một chiến thuyền trước giờ xuất phát. Đối thủ của Lạp là hai trung niên người Hán đến từ một ngôi làng cách đó hơn 50 km và ông già Thường Sinh Bác, 60 tuổi, cũng là người Mông Cổ, cưỡi con Bão Cát. Ông già cao chỉ chừng 1,5m nhưng còn khá nhanh nhẹn. Bảy năm về trước, ông là người “bất khả chiến bại”, bẵng đi một thời gian dài không đua, bây giờ bất ngờ “tái xuất giang hồ”. Vòng chung kết chạy năm vòng đua dài khoảng 6km.

"Chiến thuyền" trên sa mạc
https://i282.photobucket.com/albums/kk256/tapnguyen/lacdataitruongduaAlashantruocgioxua.jpg

Phát súng hiệu vừa cất lên, bốn “chiến thuyền sa mạc” lao đi như tên bắn trong tiếng reo hò cuồng nhiệt của những người du mục. Những con vật khổng lồ này bình thường chậm chạp, lững thững thế mà bây giờ lướt gió không kém gì ngựa đua. Đủ loại âm thanh dâng trào theo guồng vó... lạc đà: tiếng la hét của khán giả, tiếng kèn trống, tiếng loa phóng thanh rè rè của ban tổ chức đang tường thuật trận đua... tạo nên không khí cực kỳ phấn khích.

Tôi nhìn quanh, cố tình tìm xem dân Mông Cổ có cá cược không - điều vẫn thường xảy ra ở mọi trường đua trên thế giới - song chỉ thấy những nụ cười, những lời cổ vũ trong sáng trên môi những con người mà y phục cũng đủ nói lên cuộc sống quá khó khăn của họ.

Qua ba vòng, con Thần Phong đang dẫn đầu, bám sát theo là con Bão Cát, một tay đua đã bỏ cuộc khi tự nhiên con lạc đà bỗng đứng lại “đình công” không thèm đua nữa! Vòng cuối cùng “cơn gió thần” vẫn dẫn đầu. Ông già Thường Sinh Bác bỗng đứng hẳn người dậy, hét lên một tràng tiếng Mông Cổ, rồi dùng tay vỗ liên hồi vào mông lạc đà, con Bão Cát của ông bật lên, sải từng bước dài dũng mãnh vượt qua con Thần Phong chỉ đúng nửa thân mình...

Tạm biệt Gobi!
Cứ nghĩ nhiều ngày sống trong sa mạc, đã cưỡi được lạc đà trên sa mạc là ngon lành, nên ngay khi cuộc đua kết thúc, tôi chạy theo làm quen với ban tổ chức và xin... đua thử! Hơi bất ngờ trước lời đề nghị “ngây ngô” của một người nước ngoài như tôi, mà điều kiện phải “có lạc đà mang tới” tôi cũng không đáp ứng được, nhưng cuối cùng họ cũng vui vẻ cho mượn một con lạc đà cao to và mời tôi lên yên.

Mọi việc diễn ra khá suôn sẻ cho đến khi chuẩn bị đua, dù cũng cầm roi, cũng hét lên, dùng chân thúc vào bụng lạc đà liên tục, nhưng khi tất cả những con lạc đà khác đều đã lao về phía trước thì con lạc đà của tôi vẫn ngọ nguậy đứng yên một chỗ! Đến lúc tôi vừa nới lỏng chân thì con lạc đà bỗng vùng chạy làm tôi suýt té ngửa. Cũng may anh nài Mãn Đô Lạp kịp chạy đến nắm lấy dây giữ lạc đà lại rồi lôi tôi xuống...

https://i282.photobucket.com/albums/kk256/tapnguyen/5d.jpg

Tôi hỏi Mãn Đô Lạp: “Ở đây mỗi năm có bao nhiêu người chết và bị thương bởi đua lạc đà?”. Anh cười: “Chưa thấy. Nhưng khó xảy ra lắm vì chúng tôi đều sinh ra và lớn lên trên lưng lạc đà cơ mà”. Lạp chỉ mới 18 tuổi nhưng đã nghỉ học từ lâu. Anh kể: “Đúng ra bây giờ tôi đang ở sâu trong thảo nguyên với mẹ để chăn dê, chăn ngựa rồi nhưng có giải đua ngựa lớn quá nên ở nhà tham gia. Giải thưởng của tôi năm nay được 5.000 tệ (khoảng 10 triệu VND) cơ đấy. Số tiền này đủ cho hai mẹ con sống đến mùa xuân năm sau”.

Mãn Đô Lạp và người bạn đồng hành của tôi- Sơn "Trung Quốc"
https://i282.photobucket.com/albums/kk256/tapnguyen/5c.jpg

Tôi bắt chuỵện với người thắng cuộc, ông già Thường Sinh Bác. Ông nói chuyện bằng thứ tiếng phổ thông pha Mông Cổ nên anh bạn đồng hành của tôi dù nói tiếng Hoa rất giỏi vẫn chật vật mới hiểu được. Tôi đi bộ theo ông về nhà. Vừa đi ông vừa hát ư ử một bài dân ca Mông Cổ với giai điệu khá lạ tai:

Chú lạc đà con mất mẹ 
Cứ mãi khóc than vì đói 
Nó đã mất mẹ rồi 
Nên phải cô đơn trong gió cát...

Vừa hát ông vừa nhìn con lạc đà rất trìu mến, miệng nói với chúng tôi: “Tôi nuôi nó từ lúc mới đẻ. Mẹ nó chết rồi, tội nghiệp lắm”.Trong cái lều khoảng 9m2 chất ngổn ngang yên ngựa, cờ xí, ông Bác chậm rãi tiết lộ vài “chiêu” huấn luyện lạc đà đua: khi lạc đà hai tuổi, phải dạy cho nó biết khi nào phải đi, phải chạy, quì xuống, đứng lên theo lệnh của chủ. Khi được bốn tuổi, người chủ chọn ra những con lạc đà khôn ngoan nhất và ít bệnh rồi huấn luyện cho cả bầy chạy đua khoảng 1km, con nào nhanh nhất sẽ được chọn làm lạc đà đua.

Đối với con Bão Cát, ngoài bữa ăn hằng ngày còn được bồi bổ thêm bắp, sữa, cỏ linh lăng và 50 gam muối hột mỗi ngày. Đặc biệt, có một điều ít ai biết: trước cuộc đua một ngày con Bão Cát không được cho uống nước và không cho ăn 12 tiếng. Đang cười nói huyên thuyên, giọng ông Bác chùng xuống: “Chẳng ai sống được nhờ đua lạc đà cả. Đấy chỉ là trò vui trong giây lát để mọi người tạm quên đi nỗi khó nhọc vì chuyện áo cơm trong sa mạc...”

Ông già Thường Sinh Bác sống trong cái lều- vừa là nhà vừa là kho đồ của các tay nài.
https://i282.photobucket.com/albums/kk256/tapnguyen/5g.jpg

Tôi đứng thẫn thờ thật lâu trên đồi cát mênh mông. Đã hơn 8 giờ tối mà trời vẫn nắng chang chang, cái nóng vẫn hực lên từ mặt trời, từ cát, từ những bụi cỏ khô cháy... Cái nóng điên người những ngày đầu làm tôi thật sự bị sốc, giờ đây cũng dần trở nên quen thuộc. gần 3 tuần lang thang sao ngắn ngủi quá.

Lời người bạn Mông Cổ mới quen hồi chiều nhưng tha thiết lắm: “Chỉ hơn 10 ngày nữa thôi lễ hội truyền thống lớn nhất của người Mông Cổ sẽ diễn ra, anh nên ở lại với chúng tôi, anh sẽ hiểu người Mông Cổ chúng tôi hơn, hiểu cư dân sa mạc Gobi hơn...”.

Chỉ hơn mười ngày nữa thôi, tôi sẽ có dịp được rong ruổi khắp sa mạc, thảo nguyên, cùng ăn, cùng thở với dân sa mạc…Thế nhưng điều kiện đã không cho phép tôi ở lại Gobi lâu hơn, phải về thôi, dù về trong nuối tiếc.
Tôi lần trong túi lấy ra đồng tiền 5.000 đồng - những đồng tiền leng keng tôi mang theo để làm kỷ niệm với những người bạn du mục xa xôi, tôi vùi sâu đồng tiền xuống lớp cát nóng bỏng. Thầm mong rồi một ngày nào đó sẽ có một người dân du mục - đứa con của hoang mạc Gobi - nhặt được nó và thốt lên: “À! Có một người VN đã từng đi qua sa mạc Gobi!”...

com293

06-12-2008, 21:43

Bạn làm tui cực khoái mấy lần :D. Thử liên lạc với NXB Trẻ hoặc mua online xem?

Thanks bác Trâu :) Em đã đặt sách online, sách sẽ được chuyển từ HCM ra HN nhưng hiện tại trong kho ko còn nên em phải đợi 1 tuần nữa:(:(:( Dù sao cũng mong bài của anh vì còn có cả hình nữa(c)(c)

Bagai

07-12-2008, 11:44

Hay quá. BG thích đọc bài CBT là còn vì lâu lâu có chen thơ Đường thơ Hán...thiệt là...thích quá đi :D

chaubathong

07-12-2008, 11:51

Hay quá. BG thích đọc bài CBT là còn vì lâu lâu có chen thơ Đường thơ Hán...thiệt là...thích quá đi :D

Hihi, không biết BG có "móc nghéo" gì không đây ;). Ai chứ BG thì tui...nghi lắm :D

Bagai

07-12-2008, 11:58

Trời BG khoái lắm mà...tại hay cười nhe răng kiểu "dzô dziên" nên mới bị nghi. Hôm nay ngồi đọc hết cái topic này và thanks lia lịa đó ko thấy hả...

chaubathong

07-12-2008, 13:02

Gần ba tuần lang thang, bên cạnh những thú vị còn có những kỉ niệm, tình huống dở khóc dở cười…

Người thiểu năng và vua… đánh rắm.
Tuy không cao lớn, đẹp trai như mấy anh người mẫu nhưng nhờ trắng trẻo, vui tính nên dưới mắt bạn bè tôi cũng thuộc lọai…dễ coi. Vậy mà bỗng một ngày, không hiểu mặt mũi tôi ngố như thế nào mà có người lại tin “như đinh đóng cột “ tôi là người… thiểu năng ( ?!) .

Số là trong chuyến đi này, để nếm mùi “ vào nơi gío cát”, hỏi han đủ người, chúng tôi cũng “mò” được đến trại cho thuê lạc đà băng qua sa mạc sau khi “ná thở” bò qua đồi cát cao cả trăm mét với hai cái ba lô nặng trĩu. Ông chủ trại lạc đà đưa cho tôi một tờ giấy chi chít chữ Tàu rồi xổ một tràng tiếng Hoa. Chỉ với vốn tiếng Hoa “ngộ ái nị” tôi biết gì mà trả lời.Lúc ấy, anh Kim Sơn -bạn đồng hành- liền cứu nguy, đáp lại bằng một tràng. Hai bên nói chuyện nhiều lắm, thỉnh thỏang ông chủ lại lắc đầu nhè nhẹ, nhìn tôi bằng ánh mắt thương cảm. Một hồi, anh Sơn nháy mắt với tôi: “Nó thấy cậu không biết tiếng phổ thông nên nghi mình là người nước ngòai nhưng tui nói cậu là người Choang-dân tộc thiểu số- lại bị… thiểu năng nên không biết nói,viết. Nó nghe vậy, tội nghiệp cậu lắm nên chỉ lấy 600 tệ, gặp khách nước ngòai nó chém đến 900 tệ đấy”.

Tự ái lắm nhưng đành ngậm bồ hòn làm ngọt, tự an ủi: “Làm người thiểu năng để được lợi 300 tệ (600 ngàn VND)thì cũng đâu thiệt thòi gì” . Đã vậy, khi sắp lên đường cưỡi lạc đà vào sa mạc, Tiểu Trương-người hoa tiêu dẫn đường- còn tiết lộ: “Ông chủ mừng lắm vì gặp được hai người khách “khùng” như tụi anh. Ai lại đi du lịch băng qua sa mạc vào mùa nóng bức này!”.

Đoàn lữ hành “khùng” chúng tôi cũng lên đường! Đi được chừng vài tiếng, tôi bỗng nghe tiếng “pụt, pụt...pẹt pẹt” nho nhỏ. Thoạt đầu tôi cứ ngỡ có anh Sơn hoặc chú dẫn đường Tiểu Trương ăn đồ khó tiêu nhưng càng đi thì “âm thanh khiếm nhã” này càng vang to, với mật độ dày đặc đến kinh ngạc . Quái! Đang định hỏi thì anh Kim Sơn cũng tỏ ý khó chịu vì tưởng tôi là “thủ phạm”. Anh bực bội la lên: “ Thấy không nói nên xem nhờn, cứ “phụt” ra liên tục thế?”. Tiểu Trương biết có cái sự “bé cái nhầm” nên cười sặc sụa: “Khi mệt, lạc đà thường làm vậy đấy “.À! Thêm một khám phá mới về sa mạc: lạc đà là vua…đánh rắm.

Ông già và vua...đám rắm.
https://i282.photobucket.com/albums/kk256/tapnguyen/onggiaMongCovoiconlacdacung12.jpg

Và nếu một ngày, có ai đó nói với bạn rằng muốn cưỡi lạc đà hãy chuẩn bị trước một đôi gối nệm thật dày để lót dưới mông thì đó là một lời khuyên chân tình đấy. Khi đến nơi, tôi và anh bạn đồng hành đều đi chàng hãng vì nguyên phần “hạ bàn” đau ê ẩm khi phải đập tưng tưng giữa hai bướu cứng ngắc của con lạc đà. Tối đó, chúng tôi... nằm xấp!

Cũng những ngày ở đây, không biết vì trời qúa nóng bức nên trí óc tôi cũng mụ mị đi (hay mình cũng …thiểu năng thiệt) khi một đôi lần tôi ăn nói ngớ ngẩn làm mấy tay tài xế cười bò ra khi “trông gà hóa cuốc”. Đó là những ngày đầu khi đi xe đò vào sâu trong sa mạc, tôi rất ngạc nhiên và thán phục cảnh sát Trung Quốc. Mặc cho cái nóng cháy da, cứ vài cây số lại thấy trong cơn gió cát mịt mùng của sa mạc, thấp thóang những đồng chí công an mặc sắc phục đứng bên vệ đường, nghiêm trang như bức tượng.( Mà sau này, tôi biết là…tượng thật). Thì ra những hình nộm làm giống y đúc công an này được đặt rải rác trên những tuyến đường để “hù” những tay lái xe nghiệp dư ẩu (chứ làm sao “phỉnh “được dân tài xế ) .

Hình nộm cảnh sát giao thông y như người thật trên những tuyến đường tại Gobi(Nội Mông).
https://i282.photobucket.com/albums/kk256/tapnguyen/Untitled1.jpg

Tường bằng…phân, nước “cân” bằng bình
Khi đến Tong Gu Nao – một làng Mông Cổ nghèo có hơn phân nửa các ngôi nhà làm bằng đất trộn rơm . Đặc biệt nhà nào cũng có một bức tường cao hơn một mét chạy quanh nhà. Vốn là người táy máy, ra vẻ hòa đồng , hiểu biết, tôi nhanh nhẩu cầm một viên gạch ngắm nghía rồi đưa lên mũi đễ đóan xem nó làm bằng gì. Bà chủ nhà bật cười, giải thích làm tôi giật nẩy cả mình: “Bức tường này làm bằng phân lạc đà ẩm nén thành gạch. Khi mùa đông đến (có thể lạnh đến dưới 20 độ C), Những viên gạch bằng phân lạc đà này sẽ được đốt cháy nóng lên, đủ sưởi ấm cho cả nhà ”. Cũng may , lạc đà chỉ ăn tòan cây cỏ , và phân đã khô nên cũng không mấy có mùi. Hết hồn!

https://i282.photobucket.com/albums/kk256/tapnguyen/nhanguoiMOngCoNOiMOng.jpg

Bức tường làm bằng phân lạc đà
https://i282.photobucket.com/albums/kk256/tapnguyen/langMongCoTOngGuNao14.jpg

Dù biết rằng nước ở sa mạc là thứ quí hiếm nhưng khi đến sa mạc Gobi tôi mới thật sự “bật ngửa”. Phải mất mấy tiếng đồng hồ tôi mới tìm được một khách sạn có thể coi như “sang nhất” Alashan-thành phố nhỏ nằm trong sa mạc Gobi- với giá 150 tệ/ ngày (300 ngàn VND), vì những khách sạn khác tuy đầy đủ máy lạnh, giường nệm nhưng nước thì “dư sức cho quí khách… rửa mặt(!?)”.

Tại những quán ăn dọc đường, nước rửa mặt, tay chân xả vào một cái thau để làm thức uống cho gia súc. Tuy thế, tôi vẫn quá lúng túng khi thấy trong nhà vệ sinh của dân làng này chỉ có một cái bình nhỏ cao chừng 4,5 tấc để đựng nước. Mọi sinh hoạt trong WC đều sử dụng “khẩu phần” nước như thế. May lúc đó tôi có...mang theo giấy.

Nước sử dụng xong, được hứng để cho gia súc uống. (Lọ nước sử dụng trong nhà vệ sinh nhỏ hơn cái thùng này nhiều, chỉ cỡ chừng cái bình hoa lớn thôi)
https://i282.photobucket.com/albums/kk256/tapnguyen/langMongCoTOngGuNao25.jpg

Đến Trung Quốc, nếu không tìm được chỗ trọ vừa túi tiền thì bạn cũng đừng ngạc nhiên. Dù nhà nghỉ, khách sạn đủ lọai đầy đường nhưng khách nước ngòai chỉ được quyền trọ tại khách sạn quốc doanh.(Dĩ nhiên thì giá trên trời, cao gấp mấy lần khách sạn tư nhân).

Khách sạn nào vi phạm sẽ phạt rất nặng. Tại Trung Vệ (tỉnh Ninh Hạ) cũng vậy. Tìm ra một chỗ dung thân thì tiếp tân không biết nên cho rằng hộ chiếu hết hạn. Phải lang thang vào khu lao động mới tìm được phòng trọ. Bà chủ phát cho chúng tôi một xấp giấy vệ sinh kèm với lời dặn: “xài nước ít thôi”. Trời nóng quá, yêu cầu chỉnh nhiệt độ thấp xống thì bà nhân viên vừa chỉnh remote vừa cau mày tỏ vẻ không vừa ý: “làm thế tốn điện lắm đấy” rồi mang remote theo, bà nói thẳng: “ sợ khách …mang đi luôn (?!)”.

Bạn thân mến! Nếu bạn là (hoặc giống) người thiểu năng, có thể sử dụng vài lít nước cho mọi sinh hoạt cá nhân; có một đôi mông chai cứng (không bị trĩ) hoặc một cặp gối bông thật êm (cùng với một số kinh nghiệm… “đau thương” của tôi) là bạn có thể yên tâm lên đường đi sa mạc cưỡi lạc đà rồi đấy!

Bonus:
Ở những nơi khô cằn như sa mạc thì chỉ có cát và đá là dư dả. NGười chết được đắp bằng những ngôi mộ đá như thế này
https://i282.photobucket.com/albums/kk256/tapnguyen/6b.jpg

Đài tế lễ tại Alashan (Nội Mông)
https://i282.photobucket.com/albums/kk256/tapnguyen/6c.jpg

Bagai

10-12-2008, 09:08

Sao hông viết tiếp? Đang ngồi chờ.

crudeoil

14-12-2008, 20:56

Crudeoil nhớ là đã đọc cái phóng sự này trên Tuổi Trẻ và rất thích các phóng sự này, nay biết CBT còn rất trẻ thì càng ra chiều khâm phục !!!

VietKiem

15-12-2008, 14:18

Các bác cho e hỏi sao e ko xem đc anh trên các thread của bác CBT nhỉ. Nghe các bác xuýt xoa khen ảnh mà e sốt hết cả ruột...

Ariel

30-12-2008, 20:44

Sao ngừng lâu thế Trâu ơi! sốt cả ruột!

netwalker

30-12-2008, 21:58

CBT đang bận đi phượt ở Mỹ.

Lần tới chắc không phải là viết báo nữa rồi mà sẽ là "radio phát sóng có hình" :)

bombop

18-07-2012, 23:21

Đọc bài của bác chủ thấy mê quá, đầu tháng 8 này em có đợt công tác ở Lan Châu, đang tính mon men vào Gobi, bác có lời khuyên nào không, nên đi qua Đôn Hoàng hay qua Lan Châu? cho em số đt để em hỏi kỹ hơn nhé.

danngoc

19-07-2012, 08:23

Bác làm mình nhớ đến Một ngày dài hơn thế kỷ của Aimatov... Suy nghĩ về nỗi buồn của cuộc đời...