View Full Version : [Chia sẻ] Iran
Cộng hòa hồi giáo Iran là quốc gia Tây Á nằm giữa vịnh Persian Gulf và biển Caspian Sea, tiếp giáp với Pakistan, Afghanistan, Azerbaijan, Armenia, Turmenistan, Iraq và Thổ Nhĩ Kỳ. Tên Iran có nguồn gốc từ Aryan có nghĩa là đất của người Aryans. Người ta cho rằng dân Aryan cổ đã di cư từ trung Á sang châu Âu (đặc biệt là Đức), Iran ngày nay và Ấn Độ và đã xây dựng những nền văn minh lớn. Dưới thời Hitle, Đức tự tôn vinh Aryans và con cháu Aryans như là dân tộc thông minh hơn người. Dân Iran ngày nay không ngoại lệ, đa số người tôi đã gặp hay đã làm việc với họ đều tự hào là người Aryans.
Ngày nay, Iran có vị trí quan trọng về kinh tế, chính trị và tôn giáo trong số các quốc gia ở khu vực. Iran sở hữu một lượng lớn dầu mỏ ở trong đất liền của họ cũng như trên vịnh Persian Gulf và Caspian Sea. Riêng Caspian Sea thì hoạt động dầu khí của họ không nhiều như các quốc gia khác trong vùng. Thu nhập chủ yếu từ Caspian Sea là ngư nghiệp mà đặc biệt là trứng cá hồi. Tôn giáo và chính trị đi đôi trong quốc gia cộng hòa hồi giáo. Sau cái chết của prophet Muhammed năm 630, đạo hồi chia làm hai nhánh lớn là Sunni và Shia. Sự phân chia bắt nguồn từ tranh chấp ngôi vị thống lĩnh đạo hồi, dẫn tới cái chết của Hussayn cháu ngoại của Muhammed, mà theo phái Shia chỉ những người trong gia đình của Mohammed mới được nắm giữ. Iran theo phái Shia và thống lĩnh phái này từ thời đó. Họ là đối cực lớn của phái Sunni chính thống cho đến ngày nay.
Với một lịch sử lâu đời và là nền văn minh lớn của khu vực, Iran có nhiều điều hay để mình khám phá. Tớ đã sống và làm việc ở đó 2.5 năm, có đôi lần viết về Iran nhưng viết lại để chia sẽ cảm nghĩ về khoảng thời gian đặc biệt đó.
Bản đồ Iran từ lonelyplannet.com
https://www.lonelyplanet.com/maps/middle-east/iran/map_of_iran.jpg
Bản đồ của Lonely Planet ghi là The Gulf (Vịnh) chứ không phải Persian Gulf (vịnh Ba Tư) hay Arabian Gulf (vịnh Ả rập). Iran chiếm phần lớn vùng vịnh với bờ biển dài và các đảo nhỏ. Các đảo nhỏ lấy được khi trao đổi đất với người Ả rập, Iran lấy đảo còn Arab lấy Bahrain. Vì ngoài nguồn dầu khí trên vùng vinh, the Gulf còn là con đường vân chuyển dầu khí chính từ các quốc gia trong vùng ra thế giới. Vì vây tranh chấp vẫn còn xẩy ra và Iran luôn muốn goi the Gulf là Persian Gulf. Có lần Iran đã cấm tạp chí National Geographic vì đã cho đăng tấm bảng đồ vùng vịnh với cái tên Arabian Gulf.
Sau khóa huấn luyện về an toàn trên biển, tôi đáp máy bay từ Kuala Lumpur đi Tehran. Đó là đêm Noel của năm 2003, KL nhộn nhịp ăn mừng còn tôi thì đang trên đường ra sân bay mà không ngừng suy nghĩ về những ngày sắp tới. Iran nghe sao ghê quá. Đài truyền hình Úc toàn đưa những tin xấu, hết vũ khí hạt nhân tới chủ nghĩa hồi giáo cực đoan. Giáo chủ Khomeni trông dữ dằn quá, không biết họ có áp dụng đạo luật khắc khe gì đối với người nước ngoài không. Không biết công ty đưa sang đây tại vì không có ai khác muốn qua hết. Sau 10 tiếng bay và vài tiếng đồng hồ quá cảnh ở Dubai máy bay cũng gần đáp xuống Tehran. Xung quanh tôi hành khách nữ người Iran hay nước ngoài đều bắt đầu trùm khăn lên đầu để chuẩn bị hoà nhập vào một thế giới khác. Ở Iran phụ nữ (trừ trẻ em) không phân biệt tôn giáo hay quốc tịch ở nơi công cộng phải mang khăn che kín tóc (không che mặt như ở Saudi), quần áo phải che kín đến cổ tay và mắt cá chân. Trước đây đàn ông Iran cũng cùng chung số phận chỉ có điều không phải mang khăn trên đầu mà thôi. Mọi thứ thay đổi sau ngày cách mạng hồi giáo năm 1979, từ một nước Iran phát triễn, giàu có và tự do sang một nước mang đậm nét phong kiến hồi giáo. Nhân viên hải quan xem qua passport của tôi, gật đầu có vẻ vui mừng "Vietnamese, you are brave people, fought against the US!".
Đường về thành phố Tehran đầy xe cộ. Đó là thành phố của hơn 12 triệu dân và 3 triệu chiếc xe hơi. Ở đây 1 lít xăng giá 10 cents Mỹ vào thời điểm 2003 rẻ hơn một lít nước đóng chai. Mỗi năm giá xăng sẽ tăng lên khoảng 1-2 cents để không ảnh hưởng đến đời sống của người dân. Iran sản xuất gần 4 triệu thùng dầu / ngày nên chính phủ họ hỗ trợ giá xăng trong nước rất mạnh. Xe hơi cũ của Liên Xô, Iran hay mới và đắt hơn như Camry trở lên chạy nghẹt đường. Nhiều nhất có thể nói là xe Kia của Hàn quốc mà một số hãng taxi trong nước mình đang sử dụng. Ở đây chiếc xe Kia có giá chỉ trên 5,000USD. Cũng vì giá xăng thấp mà vé may bay nội địa khá rẻ, chỉ khoảng nữa giá của Vietnam nếu bay cùng một khoảng cách. Nhưng điều đáng sợ nhất là may bay của họ quá cũ, thường là những chiếc Tuv của Liên Xô hay Boeing thuê từ các nước khác vì không có phụ tùng thay thế do Mỹ cấm vận.
Tehran buổi sáng
https://i239.photobucket.com/albums/ff294/saigon111/iran/01MORNING.jpg
Một góc Vanak Square ở Tehran, cách văn phòng 5 phút đi bộ.
https://i239.photobucket.com/albums/ff294/saigon111/iran/DSC05307.jpg
Nói thêm một chút về Shia. Phái Shia cho rằng chỉ có dòng họ tiên tri Muhamad mới trở thành thủ lĩnh (Imam) của hồi giáo. Cuộc đấu tranh quyền lực đã dẫn tới cái chết của Husayn, cháu ngoại của Muhamad. Từ đó phái Shia kỷ niệm ngày Husayn tử trận bằng lễ Ashura hàng năm. Vào ngày đó khẩu hiệu và cờ màu đen treo khắp nơi từ công sở nhà nước đến các công ty nước ngoài. Trên những đường chính hàng đoàn người từ học sinh đến sinh viên mặc áo đen mang cờ đen và trống. Hai tay cầm một chuỗi dây xích nhỏ, họ tự đánh vào lưng mình theo tiếng trống. Những người không khỏe thì chỉ dùng hai tay tự đánh lên vai mình. Đây là cách người Shia muốn cảm nhận nỗi đau của Husayn. Trước đây người ta còn dùng những thah đao tự đánh vào trán đến bật máu nhưng chính phủ Iran đã ra lệnh cấm. Tôi được cho biết đó là ngày buồn của Shia và hình ảnh người nước ngoài vui vẻ chụp hình trên đường có lẽ không thích hợp.
Hình minh họa lấy từ www.payvand.com/news/08/jan/1177.html và trang web khác
https://i239.photobucket.com/albums/ff294/saigon111/iran/Ashura-Tehran1.jpg
https://i239.photobucket.com/albums/ff294/saigon111/iran/iran-54.jpg
https://i239.photobucket.com/albums/ff294/saigon111/iran/Ashura-Isfahan2.jpg
Mùa đông Tehran rất lạnh, có khi tuyết phủ trên 1m. Những ngày có tuyết rơi bánh xe phải được gắn thêm dây xích để tăng độ bám trên đường. Tệ nhất là kẹt xe vào giờ cao điểm vì phải hít thở khói xe cả vài tiếng đồng hồ để về tới nhà. Tehran ô nhiễm khí thải trầm trọng vì bản thân nó nằm trong một thung lũng nên hầu như gió rất ít.
Công ty cho nhà ở Valenjak nằm về phía bắc của Tehran. Đây là một khu yên tĩnh, lưng chừng thung lũng và không bị ô nhiễm. Nơi ở chỉ cách đại sứ quán VN chừng 10 phút đi bộ nên thỉnh thoảng hay qua đó xem VTV4, ăn vài món đồ Việt có khi uống rượu vì nhân viên đại sứ quán được phép mang rượu vào Iran. Ở đây "cộng đồng" VN chỉ vỏn vẹn 3 bạn VN đang học ở 1 đại học Tehran, tớ và 1 cô là phu nhân đại sứ Bỉ.
Dãy núi phía bắc Tehran mùa đông lúc nào cũng có tuyết phủ
https://i239.photobucket.com/albums/ff294/saigon111/iran/DSC04956.jpg
Cùng một đồng nghiệp già người Ấn Độ trên đường đến công ty vào mùa đông 2004.
https://i239.photobucket.com/albums/ff294/saigon111/iran/5.jpg
Gần nhà có 1 công viên gọi là Tochal. Chiều tối rất nhiều gia đình, thanh niên nam nữ đến Tochal để tản bộ. Có khi tớ cũng đi đến đó với các bác trong đại sứ quán. Tochal có con đường ngoằn ngoèo theo chân núi dốc thích hợp đi bộ để giảm bớt lượng mỡ thừa từ các món kebab. Có những điểm dừng lại để uống trà và cũng là nơi để làm quen vài bạn Iran. Tehran nằm khoảng 1500m cao trên mực nước biển nên không khí có phần loãng đi và da mặt họ rất hồng hào. Các cô gái Ba Tư thật xinh đẹp. Mặc dù luật đạo hồi khá khắc khe với phụ nữ ở đây nhưng họ đang có một trào lưu thời trang mới. Đó là nhửng chiếc quần jean bó và áo vạt ngang gối. Theo vài người bạn, thỉnh thoảng chính phủ sẽ ra quân để chỉnh đốn cách ăn mặt nhưng rồi đâu cũng vào đấy. Chiếc áo vạt sẽ càng ngày càng ngắn hơn là một sự phản đối thầm lặng của phụ nữ trẻ với chính phủ hồi giáo. Iran có một đội ngũ cảnh sát chìm gọi là cảnh sát văn hoá. Nhiệm vụ của họ là bắt những ai vi phạm thuần phong mỹ tục của hồi giáo như cách ăn mặt, hôn nhau nơi công cộng.. Đó là chưa kể một lực lượng theo dõi người nước ngoài nên chúng tôi biết "we are probably being watched".
Tochal
https://i239.photobucket.com/albums/ff294/saigon111/iran/04MOUNTAIN.jpg
Cô gái Ba Tư
https://i239.photobucket.com/albums/ff294/saigon111/iran/BEAUTIFULWOMEN.jpg
LinhEvil
07-10-2008, 13:45
Welcome bác Oil man và các câu truyện ...
Từ dạo ttvn giờ mới được hội ngộ... (beer)
Cô gái Ba Tư đẹp dã man. Nhìn là thấy sắp bị cảnh sát bắt....
Thanks bác LinhEvil, rất ngưỡng mộ các chuyến đi và những tấm hình có chiều sâu của bác. Hy vọng sẽ chia sẻ với bác nhiều câu truyện lý thú. (beer)
glory-esg
07-10-2008, 21:47
em gái ba tu - vẻ đẹp hút hồn
Cuộc cách mạng hồi giáo thành công đã đưa giáo chủ Khomeini từ Pháp về nước bằng AirFrance. Iran sang trang mới. Cuộc chiến với Iraq ngay sau đó làm Iran trở thành thù địch của Mỹ. Người Mỹ ở đại sứ quán Tehran bị bắt làm con tin, công ty Mỹ bỏ của chạy lấy người.. là nguyên nhân của sự cấm vận. Iran có túi tiền lớn nhưng không mua được kỹ thuật của phương Tây. Người nước ngoài hầu như không muốn vào Iran mặc dù Iran có tiềm năng du lịch rất lớn.
Tehran kỷ niệm 25 năm ngày cách mạng hồi giáo vào 2004
https://i239.photobucket.com/albums/ff294/saigon111/iran/25YEARSREVOLUTION.jpg
Tuyên truyền của nhà nước chống Mỹ, Do Thái và ủng hộ Palestines
https://i239.photobucket.com/albums/ff294/saigon111/iran/DSC05331.jpg
Khi ở 1 nước có ít người Việt thì gặp được đồng hương là điều đáng quý. Tới Iran chừng 1 tháng thì tớ mon men tới đại sứ quán. Trước là để đăng ký công dân để khi có binh biến thì nếu lỡ Việt Nam gửi máy bay sang đưa người Việt về nước thì mình cũng có chỗ bám. Sau là để có cơ hội gặp đồng hương. Lần nào từ giàn khoan về là tớ alô rồi qua bên ấy xem truyền hình VN, ăn vài món Việt các bác nấu. Dịp lễ Tết không khí ở sứ quán cũng rất VN. Có khi được dự những buổi họp mặt về thương mại giữa các đại sứ quán hay tiệc liên quan nhân quốc khánh có các đại diện sứ quán khác tới dự. Có ba bạn gái trẻ lúc đó đang học văn học Ba Tư ở 1 đại học Tehran sử dụng tiếng Iran lưu loát cũng góp phần làm thành hình ảnh tuổi trẻ VN sống và làm việc ở Iran.
Người nước ngoài hầu như không muốn vào Iran mặc dù Iran có tiềm năng du lịch rất lớn.
Em có người bạn đang muốn đi trượt tuyết ở Iran vào dịp cuối năm nhưng vẫn còn chưa xin được visa. Ngoài ra khách sạn ở Iran cũng khá đẳt đỏ.
Em có người bạn đang muốn đi trượt tuyết ở Iran vào dịp cuối năm nhưng vẫn còn chưa xin được visa. Ngoài ra khách sạn ở Iran cũng khá đẳt đỏ.
Tự xin visa thì em không biết có khó không nhưng sứ quán Iran làm việc quan liêu lắm. Khách sạn Tehran đắt cho người nước ngoài nhưng tương đối rẻ hơn cho người trong nước vì họ có chế độ 2 giá. Chỉ 1 lần duy nhất em ở khách sạn ở Tehran vì nhà khách công ty không còn phòng trống. Đó là Hotel Esteghlal tên tiếp quản của Hilton sau 1979. Lúc đó giá corporate là $150/đêm. Hotel chất lượng tương đương như vậy chỉ khoảng chừng $90/đêm ở Dubai.
Cũng chuyện khách sạn, ở Iran phụ nữ đi 1 mình muốn ở khách sạn phải có vé tàu hỏa hay máy bay chứng minhh mình đang đi đâu đó nên mới cần tới khách sạn. Còn các bác nam Iran thì muốn ở đâu làm gì thì tùy.
Tôi đến Ahwaz vài lần cho công việc. Ahwaz là thành phố của tỉnh Khuzestan, một tỉnh giáp ranh với Iraq. Saddam đã phát động chiến tranh cũng vì muốn lấy Ahwaz từ tay Iran. Dân số Ahwaz có gần phân nữa là người Arab vì vậy đây là điểm nóng của Iran. Dân Arab không thích Ba Tư và ngược lại. Lý do Saddam muốn lấy Ahwaz cũng đơn giản, Ahwaz sản xuất gần 2 triệu thùng dầu / ngày cho Iran. Thành phố Ahwaz nhỏ và xung quanh đó không có gì hay để xem. Vào mùa hè, nắng nóng trên 45 độ, cảm tưởng như đứng trước một bếp lửa. Vào những ngày cực nóng (55 độ), trường học và công sở đóng cửa. Không thể tưởng tượng nổi những nhà không có máy lạnh họ phải sống như thế nào dưới cái nóng như thế này. Vào mùa đông, có thể lạnh khoảng dưới 15 độ, trên những đỉnh núi cao có tuyết phủ.
Hình minh họa Ahwaz lấy từ http://fiveprime.org/hivemind/Tags/ahwaz,iran
https://i239.photobucket.com/albums/ff294/saigon111/iran/2284270813_6ddd869dcd.jpg
Xác xe tăng Iraq
https://i239.photobucket.com/albums/ff294/saigon111/iran/328347421_d3c95df1f0.jpg
Cả tỉnh Khuzestan nằm trên mỏ dầu, có thể thấy giàn khoan ngay sát bên thành phố. Lần đó tôi đi giàn khoan ở gần biên giới Iraq, chỉ cách đâu chừng vài chục km gì đó. Xe chở tôi và 2 kỹ sư Iran chạy ra khỏi thành phố hướng về vùng đồi trọc, thỉnh thoảng có thể thấy xác xe tăng ở bên đường. Núi đá vôi đã bị phong hóa và hình thành từ những cú va chạm của hai lục địa Á và Âu. Iran xảy ra động đất lớn hay nhỏ thường xuyên. Sự va chạm bên trong lòng đất đã tạo những nếp gẫy để dầu tích tụ lại. Mỏ dầu ở đây có thể dày từ hàng chục đến hàng trăm mét. Con đường bọn tôi đi qua vài điểm kiểm tra an ninh. Lính Iran với khẩu súng đen ngòm xét giấy tờ của từng người, chỉ những ai làm cho giàn khoan và có giấy giới thiệu mới được đi trên con đường xây riêng cho mỏ dầu. Thỉnh thoảng hai bên đường cũng có nhà ở, những bộ lạc thiểu số sống di cư chăn cừu hay dê và ống dẫn dầu chạy dọc theo con đường.
Cuộc sống trên giàn khoan Iran không có gì vội vã. Chính phủ quản lý và chính phủ tự khai thác, tất cả đều người nhà, không ai thúc ai. Gần tới bữa ăn, nhân viên phục vụ ăn uống sẽ nướng kebab ngoài trời, mùi thơm nồng khắp nơi. Thích nhất là xem người nương bánh mì dẹp (nan). Từ 1 cục bột nhồi thành miếng bánh tròn dẹp rồi cho vào lò lửa tay thoăn thoắt rất điêu luyện. Ông ta rất thích tôi đứng xem vì để có dịp trổ tài, lúc nào tôi cũng được những cái bánh nóng trước tiên.
Ống dẫn dầu ở phía xa
https://i239.photobucket.com/albums/ff294/saigon111/iran/IMGP0677.jpg
Hai nhân viên của giàn khoan Iran
https://i239.photobucket.com/albums/ff294/saigon111/iran/IMGP0676.jpg
Đốt khí dư tách từ dầu
https://i239.photobucket.com/albums/ff294/saigon111/iran/IMGP0651.jpg
Nhìn ra xa từ giàn khoan
https://i239.photobucket.com/albums/ff294/saigon111/iran/IMGP0708.jpg
Trông cứ như "Nơi tận cùng của thế giới" ấy bác nhờ !!!
Hỏi bác oilman hơi lạc đề tí.
Trình độ khai thác dầu khí của VN ở mức nào so với trong khu vực. Thầy của VN trong lĩnh vực này là Nga là nước có trình độ cao? VN hiện đang đi đánh quả ở những nước khác? Trữ lượng của VN nhiều ít so với các nước?
Thắc mắc đã lâu nhưng không biết hỏi ai? May có bác ở đây tớ hỏi luôn cho bớt thắc mắc. À mà bác cũng đang đánh quả (có hợp đồng) hay là đang học tập ở Iran vậy?
Nếu không ngại bác trả lời nhé, mấy câu cũng được. Cám ơn bác. :)
Không rành lắm về tình hình của PetroVN nhưng hồi trước chỉ hợp tác với Nga nhưng khoảng 20 năm trở lại thì đã hợp tác với các công ty tư bản khác. Trong hợp tác lúc nào cũng học hỏi được kỹ thuật, kiến thức của người ta nên trình độ bây giờ có lẽ đã theo kịp với mọi người. Không rành về Nga nhưng khắp thế giới sử dụng kỹ thuật của Mỹ. Mỹ đi đầu về kỹ thuật dầu khí. PetroVn có thăm dò ở Algeria và có hợp tác ở Malaysia. Gần đây nghe nói có ý định sang Nam Mỹ (Venezuela). Mình chỉ biết có bấy nhiêu. Trữ lượng VN có trong khu vực đông nam á thấp hơn Indonesia, Malaysia, Miến Điện và Brunei nhưng trữ lượng chỉ có thể dự đoán với sai số cao tới thời điểm hiện tại. Mình chỉ đánh quả ở Iran chứ không có học ở đó.
Đi Iran phải tới thành phố Esfahan (hay Isfahan). Esfahan quyến rũ với những kiến trúc hồi giáo, những con đường rợp bóng cây xanh, những chiếc cầu xinh đẹp, cung điện, đền đài từ thế kỷ 16 trở về trước.. Người Iran tự hào cho nó cái tên "phân nữa của thế giới". Tôi cũng nghĩ Esfahan tuyệt đẹp, có thể ở vài ngày chỉ để chụp hình các kiến trúc có giá trị tôn giáo và lịch sử. Hai kiến trúc lạ mà các nhà nghiên cứu vẫn chưa hiểu tường tận. Một là Sheik Bahaei public bath xây vào thế kỷ 16. Sheik Bahaei là nhà triết học, toán học, chiêm tinh học thời đó đã thiết kế lò đun nước mà chỉ cần một cây nến để đun nóng nước của cả nhà tắm lớn. Hai là ở lăng Manar Jonban xây vào thế kỷ 14. Lăng có hai tháp minaret nhỏ, khi mình dùng sức để rung tháp bên này thì tháp bên kia các xa chừng 5 mét cũng rung theo. Khi đến Esfahan tôi còn sử dụng máy phim nên không có hình để post đành minh họa vài tấm lấy từ internet. Có thể khẳng định tới Iran mà không đi Esfahan là phí chuyến đi.
Esfahan
https://i239.photobucket.com/albums/ff294/saigon111/iran/esfahan_1.jpg
https://i239.photobucket.com/albums/ff294/saigon111/iran/esfahan_4.jpg
https://i239.photobucket.com/albums/ff294/saigon111/iran/esfahan_3.jpg
Mấy người bạn sinh viên VN kể cho tôi nghe về 2 nhà thơ Ba Tư rất nổi tiếng là Hafez thế kỷ 14 và Sa'adi thế kỷ 12. Các bạn ấy học văn học Iran nên có lẽ cảm nhận được cái hay của thơ Ba Tư cổ. Còn tôi học tiếng Anh bao nhiêu năm mà không thấy có bài thơ tiếng Anh nào ra hồn. Dân Iran thích thơ, âm nhạc và đọc sách. Điều này hoàn toàn đúng. Thơ của Hafez và Saadi mang nhiều âm hưởng của tiếng Ả rập và kinh Coran nhưng vẫn có những nét lãng mạn, tinh tế của văn hóa Ba Tư. Cả 2 đều có những gắn bó với thành phố Shiraz, cũng vì vậy người ta gọi Shiraz là thành phố của các nhà thơ.
Shiraz cách Tehran 1 tiếng bay, từng là kinh đô của Ba Tư qua một vài thời đại. Mỗi khi Shiraz trở thành kinh đô thì người ta lại cố xây nó cho bằng Esfahan nhưng chưa bao giờ nó vượt qua được vẻ đẹp của Esfahan.
Cổng Qu'an của Shiraz, từng là một phần của tường thành bao quanh Shiraz, nơi đây có để một cuốn kinh Koran để đem lại may mắn cho ai đi qua dưới nó
https://i239.photobucket.com/albums/ff294/saigon111/iran/DSC05539.jpg
Lăng của nhà thơ Sa'adi
https://i239.photobucket.com/albums/ff294/saigon111/iran/DSC05547.jpg
Mộ của Hafez
https://i239.photobucket.com/albums/ff294/saigon111/iran/DSC05552.jpg
Một phần của tường thành Karim Khan-e Zand thế kỷ 18
https://i239.photobucket.com/albums/ff294/saigon111/iran/DSC05546-1.jpg
Trông cứ như "Nơi tận cùng của thế giới" ấy bác nhờ !!!
Kiểu núi đá vôi, đồi trọc như vầy rất phổ biến ở khu vực Tây Á. Phía đông Ai Cập và các quốc gia gần đó cũng có địa hình tương tự như vậy.
Tôi đến Shiraz vì mục đích khác, thăm cung điện đổ nát Persepolis của đế quốc Ba Tư. Persepolis là một trong những cung điện mà vua Ba Tư đã xây trên đất nước trãi rộng từ Iraq, Syria sang tới Afghanistan và từ Hungary, Azerbaijan xuống tới các nước Ả rập bên dưới vịnh Ba Tư. Persepolis được vua Ba Tư sử dụng cho mục đích lễ hội còn để điều hành đất nước thì lại ở một cung điện khác nằm trong Iraq ngày nay. Persepolis gắn liền với lịch sử đế quốc Ba Tư từ lúc hình thành và hùng mạnh ở thế kỷ 6 trước CN cho đến khi tạm thời rơi vào tay Alexander Đại Đế vào thế kỷ 4 trước CN. Persepolis cũng vì vậy đã bị cướp phá và đốt cháy bởi Alexander.
Đến những di tích như Persepolis, trừ khi mình có đọc trước về nó hoặc có quyển hướng dẫn cầm tay, cách nhanh nhất để tìm hiểu lịch sử và tìm ra những đặc điểm thú vị là có một tour guide. Tôi được một bác tour guide kể nhiều giai thoại, lich sử cũng như những kiến trúc, điêu khắc nổi bật của nó. Từ Shiraz, xe chạy khoảng 1 tiếng đồng hồ qua một vài thị trấn nông nghiệp nhỏ. Hai bên đường là những trang trại rộng lớn trồng lúa, rau cải hay nho. Người Ba Tư đã biết làm rượu từ rất sớm, người ta đã tìm thấy bình rượu 7000 năm tuổi ở Shiraz. Có người cho là rượu vang Shiraz làm từ giống nho Shiraz có xuất sứ từ Shiraz. Tất nhiên ngày nay rượu bị cấm ở toàn Iran.
Một thị trấn nhỏ trên đường đến Persepolis
https://i239.photobucket.com/albums/ff294/saigon111/iran/DSC05336.jpg
Ấn tượng từ xa khi đến di tích Persepolis là cầu thang đôi đi lên cung điện. Cung điện được xây trên bờ đá cao khoảng 10 mét, cầu thang rộng khoảng 6 mét, rất dễ đi và trông không khác những kiến trúc hiện đại. Người ta cho rằng cầu thang được xây để tạo cho những yếu nhân khi đến Persepolis thời đó có thể đi lên một cách khoang thai theo phong cách đế vương của họ.
https://i239.photobucket.com/albums/ff294/saigon111/iran/DSC05339.jpg
Xây dựng lại trên hình bởi http://www.persepolis3d.com/
https://www.persepolis3d.com/data_gate_of_all_nations/image_gate_of_all_nations/takht-e_jamshid_gate-al-05.jpg
The gate of all nations
Persepolis chỉ là 1 di tích đổ nát. Còn nguyên vẹn nhất là cổng chính của nó. Theo những điêu khắc trên những bức tường của Persepolis thì các quốc gia thuộc Ba Tư ngày xưa hàng năm vào dịp Tết của Ba Tư, họ mang cống vật đến để tặng cho vua Ba Tư và đều đi qua cánh cổng này. Trên tường cổng còn ghi lại tuyên bố của vua Ba Tư bằng chữ cổ Babylon, cho mình là vua của các vị vua. Con ngựa đầu người và có cánh được điêu khắc rất đẹp, có lần tôi thấy một bức tường tương tự ở viện bảo tàng Anh quốc, London.
https://i239.photobucket.com/albums/ff294/saigon111/iran/DSC05353.jpg
Có lẽ nó trông giống như vầy 2500 năm trước (http://www.persepolis3d.com/)
https://www.persepolis3d.com/data_gate_of_all_nations/image_gate_of_all_nations/TaL_01.jpg
https://i239.photobucket.com/albums/ff294/saigon111/iran/DSC05366.jpg
https://i239.photobucket.com/albums/ff294/saigon111/iran/DSC05365.jpg
Iran ăn tết vào ngày đầu của mùa xuân bắc bán cầu, thường là vào 21 tháng 3 dương lịch. Đó là thời khắc chính xác chuyển giao giữa 2 mùa, khi mặt trời chiếu thẳng góc lên đường xích đạo (spring equinox). Ở khu vực Tây Á, người ta đã ăn tết vào ngày đó từ hơn 4000 năm. Vài người bạn rủ tới nhà vào ngày tết Nouruz, cũng như các nơi khác nhà cửa ấm cúng, trang hoàng để đón năm mới. Khách được tiếp đó niềm nở và chúc tốt đẹp đầu năm theo kiểu hồi giáo. Tuy nhiên Nourouz đã có trước đạo hồi từ lâu. Theo truyền thống ở nơi có nhiều ánh sáng nhất trong nhà, người ta để một cái bàn và bài trên đó 7 món đồ như dĩa tỏi, bình cá vàng, dĩa táo, đồng tiền .. tượng trưng cho một ý nghĩa tốt đẹp nào đó. Có nơi, ở góc đường, người đốt một đống lửa rồi cùng nhau nhảy qua để đủi đi những xui xẻo. Ngày thứ 13, gia đình đều ra ngoài picnic để tránh xui xẻo trong nhà, đường phố vắng tanh, cho đến chiều họ mới kéo nhau về.
Sư tử tấn công bò là tượng trưng ngày giao mùa Nouruz, Persepolis
https://i239.photobucket.com/albums/ff294/saigon111/iran/DSC05462.jpg
Persepolis được xây dựng cho mục đích lễ hội và đặc biệt là Nouruz. Các điêu khắc quý giá trên tường vẫn rõ nét và tồn tại theo thời gian có thể giúp mình tưởng tượng ra được quang cảnh ở Persepolis 2500 năm trước. Các dân tộc thuộc Ba Tư với trang phục của mình mang những phẩm vật của địa phương đến Persepolis. Họ đi theo đoàn, người đại diện được một viên chức trong triều nắm tay dẫn đi, theo sau là nhửng người mang lễ vật.
https://i239.photobucket.com/albums/ff294/saigon111/iran/DSC05412.jpg
https://i239.photobucket.com/albums/ff294/saigon111/iran/DSC05413.jpg
https://i239.photobucket.com/albums/ff294/saigon111/iran/DSC05409.jpg
Em xin làm luôn vài quả ảnh khác của di tích Persepolis. Persepolis sinh sau đẻ muộn so với các di tích tương tự ở Hy Lạp hay Ai Cập gần 500 năm hay nhiều hơn nên nếu nói nó nguyên thủy hay vĩ đại thì chưa đáng lắm. Điểm hay của Persepolis là họ sử dụng gỗ để làm trần nhà nên các cột đá không phải dựng gần nhau. Persepolis còn có hệ thống cấp nước và các đường cống ngầm thoát nước thải trông hiện đại.
Các bức tượng hai đầu đặt trên cùng của cột nhà để đỡ xà nhà bằng gỗ ở khoảng giữa hai đầu
https://i239.photobucket.com/albums/ff294/saigon111/iran/DSC05370.jpg
https://i239.photobucket.com/albums/ff294/saigon111/iran/DSC05375.jpg
https://i239.photobucket.com/albums/ff294/saigon111/iran/DSC05420.jpg
Những cột đá còn sót lại sau vụ đốt phá của quân Alexander và những trận động đất
https://i239.photobucket.com/albums/ff294/saigon111/iran/DSC05428.jpg
Một cung điện của vua bên trong Persepolis
https://i239.photobucket.com/albums/ff294/saigon111/iran/DSC05425.jpg
Lăng vua đục ra từ vách đá.
https://i239.photobucket.com/albums/ff294/saigon111/iran/DSC05463.jpg
https://i239.photobucket.com/albums/ff294/saigon111/iran/DSC05518.jpg
Một điêu khắc ghi nhận chiến thắng của Ba Tư với quân La Mã
https://i239.photobucket.com/albums/ff294/saigon111/iran/DSC05528.jpg
Bổ sung bác oil tí nhe:
Con mà bác nói là con ngựa ở trên, chính là thử nghiệm nổi tiếng đầu tiên của loài người về luật phối cảnh trong điêu khắc. Thực ra, đâu là con sư tử đầu người có cánh. Do phù điêu chạm làm cổng nên được quan sát từ cả 2 phía. Từ phía trước mặt, do muốn tạo vẻ uy nghi cho tượng nên nhà điêu khắc trạm 2 chân nhân sư song song. Ở mặt hông, vì muốn thể hiện đủ chân cho nhân sư nên nhà điêu khắc trạm thêm 1 chân nữa, tạo thế như đang bước đi. Vì vậy nhân sư này có đến 5 chân.
Cung điện mà nhà bác xem ở trên có tên là sảnh trăm cột, xưa kia có khảm thêm kim loại va gỗ quý. Đây chính là cung vua Xerses. Cung cạnh đó nhỏ hơn có 36 cột là của vua Darius II. Những hình sư tử, bò đực và điểu sư ở trên chính là phần đầu cột trang trí ở trên cao.
Hình con sư tử chồm lên con ngựa, là 1 điêu khắc nổi tiếng khác, thể hiện bản tính hiếu chiến của người Ba Tư. Ba Tư là nơi ra đời bộ luật đầu tiên bằng văn bản của loài người, viết bằng lối chữ hình nêm của người Sumer như ảnh bác chụp ở trên.
Ảnh chụp mà bác chú thích là chiến thắng với quân La Mã thì em hơi ngờ, có lẽ quân Hy Lạp thì đúng hơn. Tới thời La Mã thì Ba Tư đã bị Hy Lạp đô hộ xong rồi.
Một điêu khắc ghi nhận chiến thắng của Ba Tư với quân La Mã
https://i239.photobucket.com/albums/ff294/saigon111/iran/DSC05528.jpg
Thanks bác danngoc về góp ý của bác với tấm phù điêu trên. Em cũng chú thích dựa trên trí nhớ nhưng đúng là kẻ thua cuộc trong hình là quân La Mã và kẻ thắng cuộc là Shapur I. Shapur I là vua thứ 2 của triều đại Sassanid của đế quốc Ba Tư đệ nhị. Cái này em cũng wiki mà ra http://en.wikipedia.org/wiki/Shapur_I. Cũng theo wiki thì người quỳ gối là hoàng đế La Mã Valerian còn người đứng là Philip the Arab
Nhưng cũng nên nói thêm là bức phù điêu này nằm ở Naqsh-e Rustam cách cung điện Persepolis khoảng 20 phút lái xe gì đó. Em post chung luôn cho nó tiện. Và nó được đục ra trên đá vào khoảng thời gian hơn 500 năm sau khi Persepolis bị phá hủy bở Alexander. Nên cái này em cũng công nhận là bác đúng, hai thứ này không cùng niên đại nhưng chỉ do em post chung luôn.
Iran là một nơi đáng đi để mở mang tầm mắt. Mỗi người có thể có những sở thích riêng cho mỗi chuyến đi nhưng nếu bạn mê lịch sử, khảo cổ, kiến trúc hồi giáo thì Iran sẽ là nơi không làm bạn thất vọng. Với bề dày lịch sử lâu đời, nền văn minh 7 ngàn năm, từng là một đế quốc lớn mạnh nhất trong vùng, với những phát minh quan trọng trong y hoc, xa hội, quân sự cho nhân loại, đế quốc Ba Tư ngày xưa để lại nhiều di tích khảo cổ làm thỏa mản trí học hỏi tò mò của bất cứ ai thích tìm hiểu về nó. Sang tới gian đoạn hồi giáo, Ba Tư góp phần làm cho kiến trúc hồi giáo thăng hoa bằng kỹ thuật xây dựng và kiến trúc sắc xảo. Ngay cả đền Taj Mahal ở Ấn Độ cũng do kiến trúc sư Ba Tư góp tay xây dựng và nét kiến trúc của Taj cũng mang nhiều nét Ba Tư.
Sau 2.5 năm sống và làm việc ở một vài thành phố của Iran như Tehran, Ahwaz (điểm nóng xung đột giữa người Iran và người Arab), Busherh (nơi có lò phản ứng hạt nhân) và Kish (hòn đảo miễn thuế miễn visa trên vịnh Ba Tư) tớ có thể nói là an ninh ở Ba Tư rất tốt cho người châu Á như mình và rủi ro có thể đến nếu có chiến tranh Mỹ - Iran. Ngoài ra, tôn trọng luật pháp hồi giáo là điều cần thiết để có một chuyến đi an toàn. Người nhà của tớ hay lo ngại mỗi khi có tin tức Iran trên truyền hình nhưng tớ không cảm thấy điều gì bất an trong thời gian ở đó.
Có nhiều cách đến Iran, gần nhất có thể bay thẳng từ Bangkok. Nếu ở UAE đặc biệt là Dubai thì còn dễ hơn vì từ đó có nhiều chuyến bay trong ngày đến vài thành phố khác nhau của Iran. Đường bộ tớ chưa bao giờ thử nhưng nghe nói có thể đi tàu hỏa từ Thổ Nhĩ Kỳ và vô số các cửa khẩu đường xe khác với các nước láng giềng. Lúc còn ở Iran, công ty có gửi cho một thông báo là một số quốc tịch trong đó có Việt Nam được phép lấy visa on arrival ở vài cảng hàng không và ở được 7 ngày. Search thử trên nét thì có site nói là 2 tuần http://iranianvisa.com/uponarr.htm. Cái này bạn nào muốn đi thì kiểm chứng với đại sứ quán Iran giùm. Nếu có thời gian, tốt hết vẫn là có visa đóng trước khi đi cho chắc ăn.
Ăn uống ở Iran không đắt lắm, bọn tớ hay vào những quán trung bình ở Tehran ăn trưa và bữa ăn chỉ chừng 20,000-30,000 rial (khoảng 40-60 nghìn VND). Taxi và vé may bay nội địa cực rẻ vì giá xăng ở đây cực rẻ. Khách sạn lớn thì rất đắc nhưng chắc là cũng có những nhà nghĩ nhỏ rẻ hơn. Có thể không hợp khẩu vị Iran vào thời gian đầu. Dễ ăn nhất có lẽ là kebab và Iran cũng nổi tiếng món này.
Người Iran rất tôn trọng người nước ngoài và nếu mình nên tôn trọng và tỏ ra thân thiện một chút họ sẽ giúp hết mình. Quà quý nhất có thể đem về từ Iran là thảm. Theo tớ thấy sau khi ở Iran và Ấn Độ thì thảm của Kashmir Ấn Độ cũng đẹp tương tự nhưng rẻ hơn. Có thể mua chà là khô hay pistachio, hay thứ này là đặc sản của Iran.
Rời Iran tớ cảm thấy tiếc là chưa khám phá hết mấy cái di tích khảo cổ nhưng mừng là thoát khỏi cái xã hội gò bó. Sống lâu ở Iran sẽ cảm thấy chán nhưng nếu du lịch vài tuần trở lại thì rất thú vị.
netwalker
26-10-2008, 22:54
Khi ở 1 nước có ít người Việt thì gặp được đồng hương là điều đáng quý. Tới Iran chừng 1 tháng thì tớ mon men tới đại sứ quán. Trước là để đăng ký công dân để khi có binh biến thì nếu lỡ Việt Nam gửi máy bay sang đưa người Việt về nước thì mình cũng có chỗ bám. Sau là để có cơ hội gặp đồng hương. Lần nào từ giàn khoan về là tớ alô rồi qua bên ấy xem truyền hình VN, ăn vài món Việt các bác nấu. Dịp lễ Tết không khí ở sứ quán cũng rất VN. Có khi được dự những buổi họp mặt về thương mại giữa các đại sứ quán hay tiệc liên quan nhân quốc khánh có các đại diện sứ quán khác tới dự. Có ba bạn gái trẻ lúc đó đang học văn học Ba Tư ở 1 đại học Tehran sử dụng tiếng Iran lưu loát cũng góp phần làm thành hình ảnh tuổi trẻ VN sống và làm việc ở Iran.
Việt Nam bây giờ cũng có đang ký công dân để airlift giống Mỹ rồi à ? Hay nhỉ, cái này mới ha, mình không biết. Đợt đi Bolivia cũng gặp lúc binh biến phải vào thông báo trên mạng cho chính phủ biết để có gì họ còn airlift .
Việt Nam bây giờ cũng có đang ký công dân để airlift giống Mỹ rồi à ? Hay nhỉ, cái này mới ha, mình không biết. Đợt đi Bolivia cũng gặp lúc binh biến phải vào thông báo trên mạng cho chính phủ biết để có gì họ còn airlift .
Airlift hổng biết có hay không chứ để này kia khác nọ thì có hehe. Em cứ lẳng lặng kính nhi viễn chi thôi. :) không dám lại gần những kẻ sang miệng có gang có thép.
Đăng ký công dân là có lâu rồi, cái này thì em biết hồi 10 năm trước lúc còn đi học. Mục đích chính của bọn em lúc đó khi đăng ký công dân là nếu lỡ có mất passport thì làm lại cho nhanh và đăng ký có mất tấm hình chứ không tốn đồng bạc nào. Vụ airlift thì em chỉ đùa hơ hơ, biết đâu chừng các bác nhỉ. Với lại nếu có chiến tranh ở đó mà chìa passport Anh, Úc hay Mỹ ra thì có khi còn bị các bác Iran làm phiền hơn. Em cũng thấy như bác GPS, sau khi tiếp xúc rồi mới thấy không đơn giản.
netwalker
28-10-2008, 01:27
Thế các bác đã bao giờ ngủ nhà khách sứ quán và biết thế nào là quỹ công đoàn chưa :) =))
Thế các bác đã bao giờ ngủ nhà khách sứ quán và biết thế nào là quỹ công đoàn chưa :) =))
Em thì chưa ngủ nhà khách sứ quán, nghe nói đại sứ quán ở London có đấy :). Nhà nghĩ ở London đắt khiếp, nhà khách sứ quán có thể là một lựa chọn. Mà nhà khách nghĩa là sao nhỉ, có phải nhà các bác í ở còn trống nên cho thuê lại chứ em không nghĩ nước mình lập nhà khách ở nước ngoài.
Hầu như sứ quán nào mình ở nước nào cũng có "nhà khách". Sứ quán, Thương vụ, Thông tấn xã... còn chỗ là làm "nhà khách", tăng thêm quỹ "công đoàn" ;)
Thường thì vị trí hơi xa trung tâm, nhưng được cái rẻ, lại có bếp núc nấu nướng. Nhiều nơi, bước vào là nhận ra ngay không khí, mùi vị quê nhà, đậm đà ấm áp :))
Nếu sợ bỡ ngỡ nơi đất khách thì sứ quán với thương vụ cũng là good choice.
netwalker
28-10-2008, 22:30
Tiếng Việt phong phú lắm oilman, mình còn phải học dài dài nhất là bảng từ vựng của mấy bác ngoại giao :)
baxu đúng là cao thủ phượt, bụi bặm nhỉ. Càng nghe em kể chuyện anh càng thích :) Có thằng lại chuẩn bị vào ném đá mình đây :))
tinhcavungtau
06-02-2010, 13:14
Em thì chưa ngủ nhà khách sứ quán, nghe nói đại sứ quán ở London có đấy :). Nhà nghĩ ở London đắt khiếp, nhà khách sứ quán có thể là một lựa chọn. Mà nhà khách nghĩa là sao nhỉ, có phải nhà các bác í ở còn trống nên cho thuê lại chứ em không nghĩ nước mình lập nhà khách ở nước ngoài.
Nhà khách của sứ quán nghĩa là một cái phòng tập thể có 4-8 cái giường sắt + chăn màn, một bộ ấm trà và phích nước. Nhà tắm và nhà vệ sinh dùng chung. Đại loại là một kiểu hostel, hay ở chỗ là an toàn vì nằm trong sứ quán và có thể nói tiếng Việt, mặc áo ba lỗ, gác chân lên ghế xem Xuân Bắc diễn hài, mồm xì xụp mì tôm.
Powered by vBulletin® Version 4.1.11 Copyright © 2024 vBulletin Solutions, Inc. All rights reserved.