Tự hào được sinh ra là người Khmer!

[motdoidirong]

Tự hào được sinh ra là người Khmer!




“Thiệt vậy hả anh Hai? Ông là… là… là người Miên hả”, nó trợn tráo mắt lên lắp ba lắp bắp, luống cuống hỏi. “Nào giờ huynh đệ mình chơi nhiêu lâu, có nghe ông nói chuyện này giờ đâu? Mà tui thấy ông cũng đâu có giồng Miên lắm đâu dù ông cũng đen thui thùi lùi, mũi tẹt lét, mắt trắng dã!”, đang cơn binh lửa vậy mà cũng không quên đá thêm một câu, thằng thiệt giỏi, mai mốt gửi mày tham gia V-League đá (độ) thử xem sao. “Mà vụ án này nhạy cảm lắm lắm đó nghen anh Hai. May là ông đang ở nước mình chứ ở bên Xiêm mà ông phát ngôn kiểu này là dễ bị tụi áo vàng áo đỏ nó oánh banh xác pháo đó! Mà dù đang ở nước nhà, ơn Đảng ơn nhà nước để đâu ông hổng nhớ mà tự nhiên tuyên bố sảng sảng vậy. Cũng dễ đụng chạm lắm đó! Người gốc gì, dân tộc gì trong năm mươi mấy dân tộc anh em giờ cũng là người Việt mà, ông chia bè rẽ phái làm gì cho nó om xòm lên!” nó thì thầm ra vẻ nghiêm trọng, rồi thẽ thọt tiếp “Thôi ông gỡ tên tựa bài xuống đi, chứ không anh em ở đây người ta cũng xóa bài đó. Ham hố gì, lợi lộc gì mà ông chơi lấy tiếng hổng đúng kiểu nào trong 36 chước ráo trọi hết, rồi mấy anh áo vàng ảnh mời lên mời xuống mất công lắm. Hổng biết chừng, tui chơi với ông lâu lâu rồi cũng dễ bị kêu lên kêu xuống nữa đó!”. Té ra là vậy hả ku, đúng là “người không vì mình trời tru đất diệt”!.



“Mầy nói xong chưa ku? Uống chút nước thấm giọng ngồi dựa cột nghe anh hai mày nói nè”. Cũng không lạ gì thằng bạn cắt khố chơi từ hồi nẵm tắm mưa cuổng trời, tôi cứ để nó nói cho đã đời đã điếu đã. “Số là ngày xuân hưỡn quá, tao lục lọi hình ảnh, ăn mày ký ức, ăn xin dĩ vãng… mới thấy tấm hình tao chụp bên Cambodia có câu slogan mà tao dịch (vật) thành tựa bài đó, tao thích quá trời đất luôn. Cũng nhân dịp mấy đại ca đại tỷ nước nhà đang hùng hồn phát minh ra Châu Mỹ một cái slogan cho du lịch Việt Nam 2011 thiệt là lộng lẫy cho nước Nam mình, tao cám cảnh, lại buồn chuyện gia đình (!?), mới ngồi gõ lóc cóc chơi cho dzui dzị đó mà.”.




https://i912.photobucket.com/albums/ac323/bpkvn1/P1110570.jpg
Cambodia – đất nước của những ngôi đền…?



“Dzui thiệt hông đó cha nội? Thôi thì coi như cái câu tựa bài này hổng phải của anh Hai, anh mình hổng có tội tình gì. Cầu trời khẩn Phật là thiệt đi! Nhưng mà có nhiêu đó thì làm gì đủ một cái topic mà ông phang chè bè lên đây hao tổn tài nguyên, lãng phí đất đai… của người khác vậy?”. Cũng không chừa cái thói lanh chanh chen ngang mất lịch sự, nói mòn răng chưa giảm được tẹo nào.



https://i912.photobucket.com/albums/ac323/bpkvn1/P3030212.jpg
…của thốt nốt kiêu hãnh…?



“Dĩ nhiên là tao cũng biết, nhưng mầy yên tâm. Tao phang cái câu đó lên, tao hiên ngang (!?) mở cái topic này là vì nhiều lẽ, chứ tao đâu có hưỡn, ở không (thiệt hông ta?) mà vẽ rắn thêm chân làm gì mậy. Tao tương cái câu slogan đó lên là vì tao thấy ở đây chưa ai đưa lên hết, đương nhiên “tiên phong ta cứ hàng đầu tiến lên mà”. Nhưng hơn cả việc đó là tao thật sự thích Cambodia, nhiều thứ, dù tao không phải là người Miên (mà ai nào biết ai nào hay?). Tao thấy, Cambodia đâu chỉ có Siemreap, Phnompenh, Sihanoukville… mà thiên hạ quanh đi quẩn lại cũng nhiêu đó. Thêm nữa là sau những chuyến đi, mỗi lần quay lại là tao thấy Cambodia thay đổi nhiều quá, nên tao buồn lắm. Do vậy tranh thủ gõ sớm sớm được lúc nào hay lúc đó chứ mai mốt biết bển còn gì không mà đi nữa, mà lóc cóc gõ!”




https://i912.photobucket.com/albums/ac323/bpkvn1/P1110433.jpg
…hay của những con người: “Tự hào được sinh ra là người Khmer.”?



“Ông nói thiệt hả? Thôi để tui dzìa xin tiền má, cuối tuần này tui đi qua bển liền”, lại láu ta láu táu.


“Mầy định cuối tuần này đi hả, vậy mấy cái quán ở Sài Gòn nó thất thu nó chửi tao tắt bếp sập lò, còn mấy ẻm ngày đợi đêm chờ mầy xóa đói giảm nghèo ngồi vêu mỏ (đỏ) ra mong nhớ mầy, cũng chửi tao luôn… thì tội nghiệp lắm. Thôi, ở yên đó, để tao “dắt” mày đi”



....

[motdoidirong]

Tự hào được sinh ra là người Khmer! – 2



Tôi lang thang trên miền đất khắc nghiệt này đã bao lần, dù vẫn còn ngỡ ngàng trước cái đẹp, sửng sốt trước sự hùng vĩ, vẫn chạnh lòng trước cái khổ, đớn lòng khi thấy những cánh rừng già đang bị tận diệt cho những dự án mới… nhưng mãi cho đến một xế trưa nắng cháy rừng rực ở Prasat Preah Vihear, khi hạnh phúc được quỳ xuống đất thiêng, choáng váng khi thấy bên đường tấm pano có dòng chữ “Tự hào được sinh ra là người Khmer”… lặng lẽ bên đền xưa hoang phế, dường như tôi mới ngộ ra.


Cambodia!




https://i912.photobucket.com/albums/ac323/bpkvn1/P3130274.jpg
Kep tinh khôi…



https://i912.photobucket.com/albums/ac323/bpkvn1/P3060452.jpg
Kratie… dòng Mekong sao xanh như biển biếc…




Thật sự, trước giờ, tôi vẫn chưa trọn lòng với đất nước một thời kiêu hùng này. Phần thì trước giờ vẫn ngu mụi cắm đầu cắm cổ vào Siemreap, Phnompenh,… cho rằng thế là xong, là đủ. Phần thì nghĩ Cambodia gần Việt Nam quá, dễ đi quá, đi hồi nào cũng được nên việc gì phải vội vã. Phần thì nghĩ Cambodia nhỏ nhắn, “đi loanh quanh đã về chốn cũ”… nên chỉ xem đây là điểm dừng cho những cung đường nhiều ham hố khác…




https://i912.photobucket.com/albums/ac323/bpkvn1/P1100310.jpg
Kim tự tháp, Ai Cập? Không, một ngôi đền ở Koh Ker



https://i912.photobucket.com/albums/ac323/bpkvn1/P1100414.jpg
Ta Prohm, Siemreap? Không, cuộc chiến giữa cây và đền ở Sambor Prei Kuk.




Đến khi, tôi ngỡ ngàng trước một Kep tinh ngôi xanh như ngọc, một Kampot chiều êm đềm hoàng hôn rơi như ru, một đêm đen Sen Monorom, Mondulkiri một mình một quán xập xệ ven lề trong mưa bay mờ mịt lòng thầm hỏi “hỡi người người có biết lòng ướt như mưa” *, một trưa nắng xanh biếc dòng Mekong nơi Kratie, một chiều miền Ratanakiri nắng lung linh vàng rực dòng Seropok cuồn cuộn chảy từ cao nguyên trung phần đất Việt đổ xuống dòng Mekong rồi lại theo sông mẹ xuôi về miền đất chín rồng… tôi mới mình ngây ngô ngốc dại làm sao… như vẫn nhiều lần si ngu khác.



https://i912.photobucket.com/albums/ac323/bpkvn1/P3050390.jpg
Rực rỡ giữa đại ngàn, Sen Monorom, Mondulkiri



https://i912.photobucket.com/albums/ac323/bpkvn1/P1110480.jpg
Hùng vĩ từ ngàn xưa, Prasat Preah Vihear.




Rồi một chiều nắng đỏ Kompong Cham bên chiếc cầu tre bắc ngang dòng Mekong mùa khô lờ lững trôi, một trưa vắng độc hành trên miền đất thiêng Koh Ker, một chiều muộn rong ruổi Sambor Prei Kuk, Kompong Thom, một ngày dài lang thang Killing Cave, Battambang trong bụi đỏ và nắng vàng hoang hoải mùa gió chướng, một đêm trắng nằm dài bên biển Sihanoukville nhìn những chiếc đèn cầy dập dềnh trên biển đêm, một ngày dài vật vã miền ngược Stungtreng, một sáng tinh khôi Koh Kong biển xanh như ngọc… tôi mới biết mình đã đem lòng si.





https://i912.photobucket.com/albums/ac323/bpkvn1/P3030203.jpg
Chiều tím trên dòng Mekong, Kompong Cham.



_________________________

* Lời bài hát Bao giờ gặp lại em (Nhật Ngân? Trầm Tử Thiêng?).

[motdoidirong]

Kompong Cham, những sớm mai trong. – 1



Tôi đi Kompong Cham. Lần thứ 3. Một lần từ thuở xa xưa, tôi đi Siemreap bằng con đường ngang qua cửa khẩu Xamat, dừng lại đây nghỉ ngơi, ăn trưa. Một lần trên chuyến xe từ Siphandon (Laos PDR) về Phnompenh, dừng lại đây nghỉ ngơi, ăn tối. Còn bây giờ, tôi đến đây từ Phnompenh. Sẽ dừng ở đây, “chừng nào bén rễ xanh cây thì dzìa!”.



Ấn tượng của lần ghé đầu, Kompong Cham mát mẻ, xanh mướt mượt mà, dòng Mekong lấp lánh phả những luồng gió mát cho thị trấn xanh. Ấn tượng đêm ghé lần 2, Kompong Cham về đêm lung linh chiếc cầu đèn vàng soi bóng xuống dòng Mekong đêm huyền bí.




https://i912.photobucket.com/albums/ac323/bpkvn1/P3020004.jpg
Welcome to Kompong Cham! Những ngọn đèn vàng nho nhỏ phía sau là đèn trên chiếc cầu bắc qua sông Mekong.



Lần viếng thăm chính thức, tất cả những cảm nhận qua đường của tôi về phố nhỏ này được giữ nguyên – điều rất hiếm thấy trong hành trình lang bạt của tôi. Hơn thế nữa, bên cạnh những di sản không thể không nói đến khi lang thang trên đất Camobodia, những di tích tiền Angkor và Angkor, Kompong Cham lại có một nét duyên rất duyên khác hẳn với những phố phường trên đất nước Chùa Tháp là những con đường nhựa láng và sạch – khác hẳn một Cambodia mờ trong bụi đỏ, trong ký ức của tôi – và chắc cũng của nhiều người.




https://i912.photobucket.com/albums/ac323/bpkvn1/P3030146.jpg
Phố sạch.



https://i912.photobucket.com/albums/ac323/bpkvn1/P3030012.jpg
Toà thị chính rất đặc trưng Camobodia.


https://i912.photobucket.com/albums/ac323/bpkvn1/P3030145.jpg
Lầu hồng (?) bên kia sông….



Nằm bên dòng Mekong cuồn cuộn xuôi nam, Kompong Cham là một trong những thành phố lớn của K, nhưng phố lại tạo cho khách du cảm giác rất gọn gàng, ấm cúng. Con đường quốc lộ 7 chạy từ Phnompenh đến đây, dừng chân cuối phố, trước khi leo lên chiếc cầu bắc ngang dòng Mekong, tiếp tục lên Bắc, hướng về Kratie hay rẽ Tây, về Siemreap.



https://i912.photobucket.com/albums/ac323/bpkvn1/P3030235.jpg
Chiến tranh đã đi qua, ấn tượng còn để lại… Bốt canh gác trước khu quân sự có hình viên đạn – rất Cambodia.



Chỉ cách Phnompenh 120km, mất chừng 3 giờ đi xe, khoảng 40.000VND tiền vé, Kompong Cham thương mến của tôi dường như rất ít được khách du lịch ghé đến. May làm sao. Phố vẫn còn tinh khôi.

[claymore]

Mình có thời gian ở Cam 10 tháng(2009-2010) nhưng chỉ công tác loanh quanh Phnom Penh, Siem Reap xa hơn là Sihanouk ville. Đọc bài của bạn mà cứ tưởng như vẫn còn ở bên ấy, nhớ quá. Chắc là phải quảy balo sang thôi.

[motdoidirong]

Kompong Cham, những sớm mai trong. – 2



Như nhiều miền đất khác trên đất K, Kompong Cham cũng có những di tích từ thời Angkor. Dĩ nhiên về mức độ hoành tráng thì không thể so sánh với Angkor hay Prasat Preah Vihear,… nhưng lại có những nét riêng, như những người giàu trí tưởng tượng hay ví von cụm đền chùa Nokor nơi đây giống như búp bê Matrioska của đất nước bạch dương.




https://i912.photobucket.com/albums/ac323/bpkvn1/P3030020.jpg
Phía sau cổng chào gần ngàn năm tuổi là cụm chùa cũ mới Wat Nokor



Nằm gần phố, chùa Nokor (Wat Nokor) được xây dựng vào thế kỷ XIX theo kiến trúc Tiểu thừa Theravada, trên nền một ngôi chùa theo kiến trúc Đại thừa Mahayana từ thế kỷ XI, mang những nét riêng của cả 2 trường phái. Ngôi chùa mới nằm gọn trong khuôn viên ngôi chùa cũ, nằm kề bên những đền tháp vẫn uy nghi qua gần thiên niên kỷ tạo nên sự độc đáo của cụm chùa Nokor.



https://i912.photobucket.com/albums/ac323/bpkvn1/P3030024.jpg


https://i912.photobucket.com/albums/ac323/bpkvn1/P3030052.jpg
Sự phối lạ giữa màu thời gian và tôn giáo…




Sự pha trộn giữa 2 kiến trúc khác phái, giữa cổ xưa và mới, giữa đá sa thạch, đá ong đã phai màu thời gian và mái chùa vàng đỏ... nổi bật với sự tô điểm của hàng thốt nốt cao vút giữa trời xanh làm quần thể chùa Nokor mang một nét vô cùng đặc trưng. Phù điêu chạm khắc theo phong cách Bayon tinh xảo trên đá xám của đền cũ, những mural tranh tường rực rỡ lung linh màu của chùa mới cứ đưa người đi qua những không gian tâm linh đẹp lạ đến ngỡ ngàng. Ngày giữa tuần, chùa rất vắng, chỉ có vài nhà sư già cùng ít cụ ông, cụ bà đang cần mẫn làm công quả thành kính nhẹ nhàng dọn dẹp trong chùa… chút khói hương nào lãng đãng bay trong không gian êm, ngày mới trong chùa mới thanh vắng thoát tục làm sao.



https://i912.photobucket.com/albums/ac323/bpkvn1/P3030033.jpg


https://i912.photobucket.com/albums/ac323/bpkvn1/P3030032.jpg


https://i912.photobucket.com/albums/ac323/bpkvn1/P3030025.jpg
Cũ và mới. Tiểu thừa và Đại thừa



Xung quanh chùa, làng quê yên bình, những cánh đồng sen đã qua mùa vẫn còn thoang thoảng chút hương thanh, những cánh đồng lên đòng ngọt mùi lúa non thơm vương, những con đường nho nhỏ êm êm chạy tít tắp dưới bóng thốt nốt cao ngút trời, những nụ cười chân chất mộc mạc đậm đà của người quê nơi đây làm lòng khách nhẹ như tơ, như ngỡ đã tạm quên được cõi trần, tạm quên mình đang ở trên một đất nước, một miền đất còn quá nhiều những khốn khó…



https://i912.photobucket.com/albums/ac323/bpkvn1/P3030036.jpg
Theo con đường nhỏ này, tôi sẽ trôi về đâu?



..........

[motdoidirong]

“Chèn đét ơi, ông giống như tui, đen thui lui như cá lóc nướng trui mà sao ông lãng mạn gì dị òm dzậy? Tui cũng mần guộng bao nhiêu năm, nghe ông tả cái cánh đồng làng quanh chùa Nokor mà tui cứ tưởng phía đông vườn địa đàng. Ông theo gánh Sơn Đông mãi võ nào mà giờ lên tay dữ dằn quá cỡ thợ mộc vậy. Hôm nào hưỡn hưỡn ông có đi nữa cho tui theo ké với!”. “Mày nói xong chưa?” :Dam



“Chưa!”. Pà mẹ Việt Nam anh hùng, bữa nay ăn trúng thứ gì dzị trời! “Có huynh đệ nào hỏi ông mấy cái chỗ gì đó, ông có biết hông, có đi chưa? Mà thấy huynh đệ đó hỏi cũng ác hén! Toàn là mấy cái chỗ hóc bà tó nào giờ tui có nghe tới đâu. Kỳ này là ông tiêu đời trai thiu rồi, mai mốt đừng cưa bom, quăng lựu đạn rồi bị người ta quăng lại xách dép chạy không kịp nghen!”. “He he he, có mầy mới sợ chứ tao là dân chơi cầu ba cẳng, đã chơi là một xanh cỏ hai đỏ ngực (!?) rồi tao còn sợ gì nữa. Mà chèn đét ơi, đúng là bà đỡ tao thiệt, may mà mấy cái chỗ đó tao đi rồi chứ bây giờ tao cũng ngọng luôn rồi”.



“Dzị ông chỉ cho người ta đi, mà có tỷ muội nào đó kêu thấy quen quen, là quen ông hay quen chai bia hay quen cả hai dzị? Tui tò mò quá! Mà tỷ đó kêu sẽ xóa cái entry đó, đâu cần phải không ông! Cứ để dzị, có người tám ra tám dzô, topic nó mới sinh động há, chứ nói thiệt lóng rày thấy ông đơn thân độc mã nó tội tội làm sao đó…”. Nó bắn liên thanh như sợ nói không kịp, tội thằng nhỏ, bữa nay ăn trúng gì hổng biết. “Ừa, tao trả lời mầy từ từ hén. a/ Thấy quen, là tỷ muội đó nói, nên mầy hỏi tỷ muội đó, tao hổng biết. Mà giang hồ tứ hải giai huynh đệ, cũng sao biết được. (beer) b/ Ừa, tao cũng tính nói tỷ muội đó đừng xóa entry đó, cũng như có tỷ muội huynh đệ nào muốn hỏi thăm thông tin về Cambodia, mà sợ chờ lâu khi hỏi trong topic thông tin thì cứ hỏi ở đây, có cái gì tao biết tao luôn sẵn lòng mà. c/ Bây giờ mầy im giùm cái để tao trả lời về cung đường đi cho vị huynh đệ kia!”


“3 địa danh đó huynh đệ gõ sai một cái làm tui cũng xất bất xang bang mới tìm được. Đó là Oudong, Ta Prohm - không phải ở SR (mà bạn gõ là Ta Phom làm tui kiếm hụt hơi) và Phnom Chisor, cả 3 đều quanh quanh Phnompenh. Ta Prohm nằm ở Tonle Bati, nằm trên quốc lộ 2, cách Phnompenh 31 km. Từ cây số 31 này bạn phải rẽ vào 2,5km mới đến ngôi đền từ TK XII này. Còn Phnom Chisor, cũng trên con đường quốc lộ 2 đi Takeo này, cây số 31 là vào Tonle Bati, Ta Prohm, đi tiếp đến cây số 52 sẽ đến đường rẽ vào chân núi để từ đó bạn leo lên Phnom Chisor. Nếu bạn không muốn đi bằng xe Honda, bạn leo lên bus đi Takeo (gần chợ Psa Thmei) dặn với bác tài, họ sẽ dừng lại các nơi này. À, mà nói thêm cho bạn, Takeo là tỉnh giáp với An Giang (Châu Đốc), do đó bạn có thể làm một vòng Sài Gòn – PP – Takeo – Châu Đốc – Sài Gòn xuôi hoặc ngược thì tùy.


Còn Oudong, kinh đô của vương triều Cambodia từ 1618 đến 1866 lại nằm theo một hướng khác, bạn phải ngược lên bắc theo hướng quốc lộ 5. Nằm cách Phnompenh 41km, đến gần đó bạn hỏi đường và rẽ trái khoảng 3,5km. Bạn cũng có thể đi bus, bus sẽ dừng lại ở ngã 3 đường, từ đó bạn đi xe ôm vào”.


“Chà, đại ca cũng rành rẽ há, mà có đi thiệt hay lật sách ra chép dzậy? Ack ack ack”. “Cái thằng! Đa nghi hơn Tào Tháo, để tao quăng vô mặt mầy mấy tấm hình này là mầy biết có đi thiết không chứ gì! Ở đây còn mấy huynh đệ tỷ muội sống, mần ở Cambodia nhiêu năm, tao làm sao dám giỡn như mầy được!” :T



https://i1113.photobucket.com/albums/k513/motdoidirong1/P4040193.jpg
Oudong đồi nắng



https://i1113.photobucket.com/albums/k513/motdoidirong1/P4050291.jpg
Ta Prohm, trưa xanh



https://i1113.photobucket.com/albums/k513/motdoidirong1/P4050290.jpg
Chiều Tonle Bati



“Ừa há, dzị thiệt rồi, thôi đại ca bớt nóng, bớt nóng… Mình quay lại Kompong Cham thương mến của đại ca đi hén.”

[dugiang]

https://i1113.photobucket.com/albums/k513/motdoidirong1/P4050290.jpg
Tonle Bati chiều xám



“Ừa há, dzị thiệt rồi, thôi đại ca bớt nóng, bớt nóng… Mình quay lại Kompong Cham thương mến của đại ca đi hén.”

Đúng rồi! Đại ca bớt nóng, bớt nóng... mình đã hứa xóa rồi nên sẽ xóa. Còn đại ca thích có người ra vào tám ra tám vô ....thì có người sẽ chải chiếu hóng, rồi cũng có người sẽ ra ra vào vào.

Mình kêu cái chai bia quen quen...rõ là chỉ dám nhận quen với chai bia rồi (beer). Còn đã nói giang hồ tứ hải giai huynh đệ, thì đúng là chả ai biết được .... Biết đâu hôm đó muội đang dập dềnh uống bia Ăngkor ngắm hoàng hôn trên sông ở Tonle Bati thì đại ca lại đang bì bõm bơi gần đó như vầy thì sao ;)
https://img.photobucket.com/albums/v470/poinsettia/Chi%20Ly/tonlebati.jpg


Mà cái hình chiều kia phải đổi là "chiều tím, chiều nhớ thương ai"*....chứ sao lại kêu là chiều xám ta?

------------------------
* Lời bài hát Chiều tím - Nhạc: Đan Thọ, Thơ: Đinh Hùng

[motdoidirong]

Kompong Cham, những sớm mai trong. – 3




“He he he, chết ông chưa? Thấy vị sư tỷ sư muội đó xuất chiêu chưa? Từ giờ ăn nói cẩn thận bớt, đừng cưa bom, quăng lựu đạn, buôn thuốc súng nữa nghen. Có gì chưa biết thì hỏi han “gõ gàng” rồi mới nói chứ đừng láu ta láu táu nữa nghen. He he he, đã quá, đã quá!!!”. Mèn đét ơi, nó mừng như cha chết sống lại dzị đó. Đúng thiệt là cái thằng ôn dịch, thây kệ, lâu lâu em nó vui được một bữa, đời ngắn tày gang làm mất hứng em nó làm gì tội nghiệp. Nên tôi lặng lẽ bỏ đi, tôi về lại Kompong Cham!



* *
*



Những ngày này, dù mùa đông đã qua nhưng buổi sớm vẫn còn nhiều mây. Dù vậy, Kompong Cham vẫn trong trẻo lạ. Những khu rừng xanh mướt bao quanh, dòng Mekong sau mùa lũ xanh ngắt ôm ấp, những cánh đồng mơn mởn tơ non,… nên dù nắng chưa lên, Kompong Cham cũng rất trong trẻo.




Nhưng khi nắng lên, oi ả, hầm hập vì mây xám vẫn chưa chịu đi,… Kompong Cham lại chuyển sang sắc màu xám lạ đôi lúc chen nắng vàng. Lũ mây xám bị cái nắng rừng rực hâm lên, lũ sương đêm vội chia tay đất mẹ tan vào gió nóng… trả lại cho làng quê Kompong Cham những đám bụi đỏ đặc trưng Cambodia. Tôi lon ton đến Phnom Pros & Phnom Srei một trưa nham nháp nắng oi nồng như vậy – dù biết tôi sẽ phải vác xác phàm leo lên 308 bậc thang, lên núi!





https://i1113.photobucket.com/albums/k513/motdoidirong1/P3030091.jpg
Từ Phnom Srei nhìn sang Phnom Pros (?)



https://i1113.photobucket.com/albums/k513/motdoidirong1/P3030070.jpg



https://i1113.photobucket.com/albums/k513/motdoidirong1/P3030067.jpg
Phía sau đá trắng mới là đá xám ngày xưa



Núi Ông và Núi Bà (Phnom Pros &; Phnom Srei) là một điểm du lịch thu hút khác của Kompong Cham. Có nhiều truyền thuyết về 2 ngọn núi này, nhưng truyền thuyết được kể nhiều nhất là 1 câu chuyện rất gần với miệt Trà Vinh nước Nam mình. Đại khái là có 1 cậu bé bị bắt cóc khỏi gia đình từ rất nhỏ, khi lớn lên, trở thành người có thế lực, chàng ta muốn cưới 1 thiếu phụ xinh đẹp nhưng không biết đó chính là mẹ của mình. Thiếu phụ bèn tính kế và ra điều kiện thi đấu là sẽ thi xây núi. Bên nào xây cao hơn thì có quyền quyết định. Dĩ nhiên là đội quân của chàng trai làm rất nhanh và xây núi rất cao. Nhưng khi đêm về, thiếu phụ cho người đốt đèn treo giữa trời, thế là đội quân của chàng trai tưởng bình minh đến nên ngừng tay đi nghỉ, trong khi nhóm phụ nữ tiếp tục xây. Do vậy nhóm đàn ông đã thua cuộc và cuộc hôn nhân không thành.



https://i1113.photobucket.com/albums/k513/motdoidirong1/P3030078.jpg



https://i1113.photobucket.com/albums/k513/motdoidirong1/P3030073.jpg
Ánh đạo vàng.


Dị bản trên tôi lấy được từ một brochure du lịch địa phương, khác với câu chuyện được kể trong LP, khác với nhiều dị bản khác nữa, nhưng tất cả đều có chung một điểm là đám đàn ông luôn bị thua cuộc dưới sự khôn ngoan của phụ nữ. Và các dị bản này cũng giống truyền thuyết về Ao Bà Om ở Trà Vinh, có điều 1 bên đào ao, một bên xây là xây núi. Đào hay xây gì cũng vậy, thường là đàn ông thì phải thua mưu đàn bà (truyền thuyết, thần thoại thường là để thể hiện mơ ước... hix)!



https://i1113.photobucket.com/albums/k513/motdoidirong1/P3030072.jpg
Duyên và lạ! Một ngôi đền, một ngôi chùa? Không, chỉ là 1 thư viện. Đó mới là Cambodia!



Nằm trên đồi cao, là vị trí lý tưởng nhìn về Kompong Cham phố 7km xa xa, nếu như bạn có tầm nhìn xa trên 10km. Còn đối với kẻ lữ hành cô đơn, leo lên 308 bậc thang giữa trưa nắng Cambodia thì hạnh phúc nào hơn những chai Angkor lạnh ngắt. Có một thời, slogan quảng cáo của Angkor rất độc đáo, “My country, my beer!”. Tôi yêu Angkor, nên tôi yêu Cambodia.



Đơn giản vậy thôi.

[motdoidirong]

Kompong Cham, những sớm mai trong. – 4



Thời tiết những ngày này ở Kompong Cham thật lạ, dường như 4 mùa đang đi qua một ngày nơi đây. Rời Phnom Pros & Phnom Srei lúc nắng dù nung người nhưng vẫn chưa qua nổi những đám mây xám màu, dù trưa đã trưa trờ trưa trật, nhưng khi tôi ngược xe về phố, sau khi miên man chạy ngược xuôi trên con đường vắng tênh, thì nắng vàng đã đổ xuống làm dòng Mekong dậy lên màu xanh mênh mang. Sông Mekong những ngày này êm ru, biêng biếc như tấm gương duyên cho lũ mây non thập thò soi bóng.




https://i1113.photobucket.com/albums/k513/motdoidirong1/P3030099.jpg
Phnom Pros &; Phnom Srei vẫn còn xám mây



https://i1113.photobucket.com/albums/k513/motdoidirong1/P3030141.jpg


https://i1113.photobucket.com/albums/k513/motdoidirong1/P3030173.jpg
Về phố, Mekong đã xanh ngắt




Triền sông xanh, dòng sông xanh lờ lững điểm tô những con đò lờ lững lười nhác trôi trên dòng sông vắng ngắt. Bên bờ sông, những hang cây râm mát là chốn nghỉ ngơi lý tưởng cho khách giang hồ.



https://i1113.photobucket.com/albums/k513/motdoidirong1/P3030167.jpg
Đò ơi….!!!!!!!!!



Trốn con nắng trưa hừng hực bên bờ sông, tôi dự định sẽ chia tay Kompong Cham sớm để ra đi, nhưng khi chạy xe lơn tơn ngược xuôi hang cùng ngõ hẻm trước khi ra đi, tôi sững sờ trước một chiếc cầu tre chông chênh nơi hạ nguồn dòng Mekong xa xa… Tôi dừng xe lại.



https://i1113.photobucket.com/albums/k513/motdoidirong1/P3030108.jpg
Chiếc cầu tre lắc lẻo qua dòng Mekong



Và tôi ở lại Kompong Cham. Tôi sẽ chờ ngày đi đêm tới, chờ đêm vắng nắng lên, bên chiếc cầu này, với Kompong Cham….

[motdoidirong]

Kompong Cham, những sớm mai trong. – 5





https://i1110.photobucket.com/albums/h445/motdoidirong2/P3030187.jpg
Cầu tre bé mọn bên chiếc cầu bê-tông vững chắc xa xa.



Tôi lang thang không nhiều, nhưng cũng đã không ít lần ngang Lancang, xuôi Nam Mae Khong, qua Tonle Mekong, về Cửu Long Giang… nhưng chưa bao giờ tôi gặp một chiếc cầu tre dằng dặc lắc lẻo bắt qua dòng Mekong, cho đến khi tôi về Kompong Cham. Mà tôi cũng rất may mắn, vì chiếc cầu tre này chỉ tồn tại trong mùa khô, còn khi những con lũ về, mọi người phải đi phà hoặc đi vòng qua chiếc cầu bê-tông vững chắc trên kia.




https://i1110.photobucket.com/albums/h445/motdoidirong2/P3030114.jpg



https://i1110.photobucket.com/albums/h445/motdoidirong2/P3030111.jpg
Mong manh trên sông chiều



Chiếc cầu tre mong manh để em thong dong những vòng xe đến trường, để mẹ kĩu kẹt những gánh khẳm vui ngày chợ đông, để những bầy trẻ thơ vui dùng làm cầu nhảy, lao xuống dòng Mekong xanh thẳm ngày mùa lũ còn xa, để những chiếc thổ mộ khi ung dung leng keng bước nhỏ thong dong, lúc hùng dũng khua nước kiệu ầm ầm băng nhanh… và khi hoàng hôn xuống lặng lẽ soi bóng êm đềm, rồi tan dần vào đêm khi mặt trời chìm sâu xuống những lũy tre và đám khói lam chiều bên kia cồn xanh xanh giữa dòng sông mẹ.




https://i1110.photobucket.com/albums/h445/motdoidirong2/P3030109.jpg
Mong manh những gióng tre…



https://i1110.photobucket.com/albums/h445/motdoidirong2/P3030176.jpg
…đơn sơ con đường tre



Và, tôi yêu làm sao con đường tre hun hút chạy mải miết từ ven sông, qua những nương rẫy đậm đà mùa phù sa nặng đầy, chạy sâu vào xóm làng, cho những vòng xe em nhẹ, đỡ những bước chân mẹ bớt nhọc nhằn... Bạn có bao giờ thấy con đường tre? Ôi quê nghèo những lũy tre ôm những con đường tre… Kompong Cham!!!



...

[motdoidirong]

Kompong Cham, những sớm mai trong. – 6




“He he he,… trời ơi là nó sến! Sến tới bến, sến như con hến, sến sện sền sên…!!!” Nó phá lên sằng sặc cười, mà tui cũng thấy sến thiệt (!?). Tại tui hay tại Kompong Cham, hổng biết nữa?!



“Thôi, tui thấy ông chia tay Kompong Cham được “gồi”! Nếu còn gì hay ho thì mai mốt quay lại cũng hổng có sao, chứ ông cứ lui lui tới tới ở đây, sến chảy nước dzầy hư hết cái bàn phím! Đi chỗ nào khác đổi không khí đi cha nội. Lên rừng xuống biển gì cũng được, nhưng mà chia tay “Kompong Cham thương mến” của ông là vừa rồi”. Nó làm tui hơi cụt hứng, nhưng mà thấy cũng đúng đúng! “Ok! Thôi, tao với mầy đi miệt khác, nhưng trước khi đi, để tao nói vài lời chia tay hén!”



“Thây kệ ông, ông muốn làm gì thì làm! Có điều ở Kompong Cham có chỗ nào ăn nhậu hay ho ông giới thiệu luôn cho anh em người ta có đi người ta ghé! Dzị đi hén!”




* *
*



https://i1110.photobucket.com/albums/h445/motdoidirong2/P3030168.jpg
Làng chài ven sông. Có khác gì miền Tây nước Việt?




Thời gian chờ hoàng hôn về để ngắm chiều rơi trên sông, tôi lại vác xe chạy lòng vòng. Chạy sao tôi lại lạc vào một xóm nhỏ những người theo đạo Hồi. Cũng hơi lạ lạ trên vùng đất Phật này. Sau này tôi mới biết, hơn nửa thiên niên kỷ trước, khi vua quan nhà Lý, Trần, Lê… bình Chiêm, đã có nguyên 1 làng người Champa, ở miệt Nam Ngãi (bây giờ), bỏ xứ sang đất Khmer lập nghiệp và hình thành nên phố bây giờ gọi là Kompong Cham*. Từ “Cham” trong tên của phố thị này có lẽ có nguồn gốc xa xưa như thế. Lúc bây giờ, tuy phần lớn người Champa theo đạo Hindu, vẫn có một bộ phận nhỏ theo đạo Hồi, và có lẽ khi tha hương, họ vẫn duy trì tín ngưỡng, tôn giáo đó đến hiện nay.




https://i1110.photobucket.com/albums/h445/motdoidirong2/P3030138.jpg
Thánh đường Hồi giáo đơn sơ ở Kompong Cham.



Tôi đi bụi, chơi là chính, ăn là phụ nên không lưu ý nhiều lắm đến quán xá. Hơn nữa, tôi đi Kompong Cham một mình nên cũng lười vào quán, ăn lại ít… nên chọn chỗ ngồi chơi là chính. Tuy vậy, lê la đầu đường xó chợ, tôi thấy đồ ăn ở Kompong Cham rất vừa miệng, không quá ngọt như ở miệt dưới, rau cỏ sạch sẽ xanh mướt… với tôi nhiêu đó là đủ.




https://i1110.photobucket.com/albums/h445/motdoidirong2/P3030015.jpg


https://i1110.photobucket.com/albums/h445/motdoidirong2/P3030018.jpg
Hủ tiếu Nam Vang, giò cháo quẩy Kompong Cham


https://i1110.photobucket.com/albums/h445/motdoidirong2/P3030161.jpg
Món lạ, giống giống bánh hẹ chiên, cũng rất hợp với Angkor (!?)



Hủ tiếu Nam Vang, giò cháo quẩy,… các món ăn của người Khmer tôi ăn ở đây thấy ngon hơn ở Phnompenh nhiều. Những bạn nhỏ giúp việc ở đây rất dễ mến, ưu tiên phục vụ khách “ngoại quốc” nhiệt thành và chân tình. Thêm nữa, dãy quán xá cho khách ba-lô dọc bờ sông rất nhiều, bạn có thể lê la ở đây ngắm sông, nhâm nhi những ly Angkor lạnh ngắt thơm nồng… là đủ.



https://i1110.photobucket.com/albums/h445/motdoidirong2/P3030155.jpg
Bia sao có màu xanh? He he he, buổi trưa ở bờ sông chỉ có quán nước mía – không còn lựa chọn nào khác, đành phải mua bia và bánh mì vác vô quán nước mía ngồi chơi! Vậy đủ bụi chưa bạn?



Chiều về, tôi lại vác Angkor ra bờ sông, bên chiếc cầu ngắm hoàng hôn. Hoàng hôn trên Mekong ở Kompong Cham lặng lẽ và yên bình. Chiếc cầu tre vắng tênh, những người dân chăm chỉ xóm cồn bên kia đã yên ấm bên bếp chiều mênh mang khói lam, dòng Mekong lặng ngắt như ngừng trôi vì buồn bã khi mặt trời bỏ đi mất. Đám côn trùng bên triền sông bắt đầu những bản hoan ca đêm, đâu đó, một cánh vạc đêm lạc loài lẻ loi dìu dặt chao ngang con sông rộng…




https://i1110.photobucket.com/albums/h445/motdoidirong2/P3030204.jpg
Hoàng hôn Kompong Cham



Cánh vạc đêm nào Kompong Cham dường như cũng đã chở hồn tôi sang sông, đi mãi… chưa về!!!???


___________

* “Có 500 năm như thế” của Hồ Trung Tú có nhắc đến vấn đề này.

[motdoidirong]

“Dzị là xong hén. Chia tay Kompong Cham đi. Hồn của ông còn lơ lửng bên kia sông thôi thì gửi nó luôn ở đó, hôm nào sang bển lấy dzìa. Giờ đổi không khí đi cha nội!”. Trời ơi, nó làm như là cha tui hổng bèn dzị trời. Hổng biết kiếp trước mắc nợ nó cái giống gì nữa!



“Hay là ông chơi luôn cặp Kompong đi, từ Kompong Cham giờ ông qua Kompong Thom luôn cho nó đủ bộ! Mà thôi, chắc mấy cái Kompong gì gì đó cũng giông giống nhau, ông đi chơi miệt khác đi, cho nó lạ lạ!” Bực mình quá, tui phải dạy nó chút chút, cứ dzậy hoài nó hư sớm (!?). “Mầy hổng biết thì đừng có nói, nó đổ cái dzốt hốt lại hổng được đâu. Kompong nào cũng khác nhau, khác huơ khác hoắc chứ giống cái giống gì. Nhưng thôi, để tao dắt mầy đi chỗ khác xa xa, lạ lạ cũng được chứ mầy ngồi đó nhai lỗ tai hoài ai chịu nổi!”




* *
*


Mondulkiri, Sen Monorum – rừng có còn xanh… - 1



Sen Monorom, thị xã thủ phủ của tỉnh lớn nhất Cambodia, Mondulkiri, còn được những người mơ mộng gọi là "Thụy Sĩ của Cambodia", cũng giống như Đà Lạt là "Paris của Việt Nam". Sở dĩ như vậy là do Sen Monorom, tuy chỉ nằm ở độ cao 800m, nhưng quanh năm mát mẻ nhờ nằm trong rừng sâu cây cối bao quanh, và đặc biệt là 2 cái hồ xanh mát trong phố, nhiều hồ lớn nhỏ ở ngoại vi... Nhưng có lẽ, nhiều năm về trước, khi rừng còn là rừng, Sen Monorom đẹp hơn bây giờ rất nhiều - tuy bây giờ cũng còn chút "đẹp lạ".



https://i1214.photobucket.com/albums/cc481/motdoidirong3/P3060447.jpg
Không cần đi Mông Cổ, Châu Phi để xem sa mạc/hoang mạc. Đường đến Sen Monorom cũng có!



Để đến được Sen Monorom, không dễ. Lúc đầu tôi cũng chủ quan và rồi đã trải nghiệm 1 cung đường hết sức đặc biệt. Toàn cõi Cambodia chỉ có nhà xe có tuyến đi Sen Monorom, tôi phải lùng sục, tìm kiếm mỏi mòn, chờ đợi rêu phong mới leo lên được chiếc xe đó. Rồi hỡi ôi, con đường! Con đường chạy từ Phnompenh đến Snoul là bình thường, đường nhựa, có xấu có tốt nhưng OK. Đến Snoul, câu chuyện sẽ khác, rất khác.




https://i1214.photobucket.com/albums/cc481/motdoidirong3/P3040251.jpg

https://i1214.photobucket.com/albums/cc481/motdoidirong3/P3040256.jpg
Xe lún sình, dù cột xích sắt vào bánh cũng không chạy được, đành bỏ lại




Trên con đường này, bạn sẽ trải qua nhiều cảm giác kỳ lạ thi vị (!?). Lúc thì đi trong rừng rậm âm u, lúc chạy giữa hoang mạc cát bụi mù mịt đất trời, lúc chạy qua con đường mùa thu lá đỏ (vì bụi), rồi đến đầm lầy, sình lún đến nỗi xe lớn phải bỏ lại. Dân tình nháo nhào chuyển sang xe pick-up, chạy thông thốc trong gió mưa lồng lộng, băng qua thảo nguyên xanh rì, rồi những đồi thông xanh ngăn ngắt chạy tít tắp cuối trời, xen lẫn những cánh rừng vừa già bị làm thịt xong, còn nghi ngút khói và tro và cỏ cháy đen....


Vậy đó! Cuối cùng rồi bạn sẽ đến thị trấn cao nguyên Sen Monorom trong một chiều muộn, rất muộn của một ngày tháng 3 sao mưa gió bão bùng.


Ướt chèm nhẹp, lảo đảo say đứ đừ vì đu bám dặt dẹo trên chiếc pick-up hàng hóa chen với người, chao đảo như thuyền nan cỏn con giữa sóng cả, đói như con sói đói… tôi thất thểu nhảy xuống xe.



https://i1214.photobucket.com/albums/cc481/motdoidirong3/P3040263.jpg
Welcome to Sen Monorom



Xin chào Sen Monorom!!!

[motdoidirong]

Mondulkiri, Sen Monorum – rừng có còn xanh … - 2




“Chèn đét ơi! Ông mò làm gì lên tới miệt đó dzậy? Tui lật LP ra coi thì thấy ở đó đâu có điểm du lịch nào ngoài cái tour cỡi voi ở đó! Mà tui biết ông quá rồi mà, sức mấy mà ông bỏ tiền ra đi mấy cái tour cỡi voi đó! Dzậy ông lên trển làm cái giống gì dzậy?. “He he he, mầy có hiểu tao nhiều thì cũng đừng nên “sỉ nhục” tao công khai dzậy chứ ku? Mất mặt bạn bè chết mậy! Tao đi lên miệt đó là tại tao bị dzụ dzỗ mà. Ai dzụ được tao hả? Hồi nẳm lâu lắc, tao có tám với một nường tây đã U70 (!?) rồi, nường ta nói là miệt trên đó hay lắm. Thiên nhiên còn hoang sơ, đặc biệt là có vụ con gái đến tuổi cập kê là được làm nhà chòi ở riêng, để có nhiều cơ hội kiếm bạn (!?). Nường ta nói nghe y như bên Nữ Nhi Quốc bên miệt Lijiang xứ Tàu dzị, làm tao cũng lên cơn tò mò, nên tao mới khăn khói quả mướp lên đường chứ. Mà hỏi thiệt, mầy nghe dzị mầy có đi hông?”


“He he he… tui đi trước ông là cái chắc chứ còn đợi ông hỏi? Trời ơi, trời ơi… chắc đã lắm hén! Chậc chậc chậc, hít hà… thôi để mai tui đi Cambodia!”




* *
*



Sen Monorom đón tiếp khách lạ mệt nhoài, đang thừ người chán nản vì bỏ quên cuốn guidebook do chộn rộn lúc chuyển xe, bằng một chiều như mùa đông se lạnh, lúc mưa ào ạt lúc bay bay giăng mờ trời đêm. Sau khi gột sạch bụi đường xa, lang thang trên phố đen mưa sa mờ mờ, tôi chui vào quá nhỏ nơi góc ngã 3 đường, một mình một quán ngắm mưa đêm ngày càng nặng hạt hơn ngoài kia và tí tách trên bàn... Lòng cứ hỏi mình, tại sao lại đến xứ này



Khuya về, nhà nghỉ vắng hoang lạnh, chỉ một mình tôi trên gác vắng. Nằm quấn chăn chập chờn nghe mưa rào rạt trên mái tole, lúc mưa tạnh lại nghe tắc kè lốc tốc rợn người... Đêm cao nguyên sao lạnh và hoang dã quá!



https://i1214.photobucket.com/albums/cc481/motdoidirong3/P3050275.jpg
Còn chút sương bay…



https://i1214.photobucket.com/albums/cc481/motdoidirong3/P3050290.jpg
…rồi nắng về




May sao? Nắng mai đã về, xua tan sương sớm trên cao nguyên…

[motdoidirong]

Mondulkiri, Sen Monorum – rừng có còn xanh … - 3



Chỉ mới tháng 3 nhưng mùa mưa đến sớm ở Sen Monorom, sớm hơn miền đất láng giềng cao nguyên trung phần đất Việt. Ngày thật lạ, sớm thì sương mù, rồi sương tan, nắng lên, rồi mây xám, che râm nắng, rồi nắng lên, rồi mưa bay, rồi nắng gắt…. Thời tiết Sen Monorom những ngày này đỏng đảnh như một cô gái cốm chanh…


Lang thang trong chợ, tôi cứ nghĩ đang ở Tây Nguyên, những chiếc ché rượu cần, những bó rau, con cá, những khăn áo dân tộc sắc màu đen nâu đỏ truyền thống,… Bịt tai lại, tôi thấy mình đang ở một ngôi chợ huyện nào của Tây Nguyên ngày cũ.



http://farm3.static.flickr.com/2677/5728861093_9d7133ce2e_b.jpg
Những con đường “hấp dẫn” dân đi bụi…


http://farm4.static.flickr.com/3197/5729411232_ea094e6bb7_b.jpg
Những xóm làng quen…



Rồi tôi lên xe đi. Tôi lại gặp một Tây Nguyên với những xóm làng với những ngôi nhà sàn thân quen, những rẫy café tháng 3 trái đã đơm xanh, những đàn lợn ỉ đen đũi bụng sệ sát đất lông rông khắp xóm,.. Và tôi cũng gặp một Tây Nguyên đau đớn với những cánh rừng cháy trụi nham nhở hay những thân cây ngã gục tức tưởi, những hồ xanh nay chỉ ngầu bùn… Con người đó sao!!!



http://farm3.static.flickr.com/2804/5729413178_aa0039b8ac_b.jpg
Rừng đã cháy và rừng đã khóc… (TCS)


***


Tôi đi mãi, khi rời xa những xóm làng, bỏ lại những con đường êm,… may mắn lạc về một mảng rừng xanh còn sót lại. Mảnh rừng may mắn này hình như được công ty hay tổ chức nào đó chọn làm khu du lịch hoặc để nghiên cứu, vì được bảo vệ khá tốt, đặc biệt là trên những thân cây lớn đều có những bảng ghi chú tên họ, nhóm loài của nó. Nhìn những đồi trọc vây quanh, vẫn hừng hực cháy đỏ đất cao nguyên dù trời mây xám xịt, tôi nhắm mắt lại… “ngày xưa” đó còn rừng, chắc cũng chỉ vài mươi năm về trước, lúc chiến tranh còn trên mảnh đất này.



http://farm6.static.flickr.com/5025/5729411706_fd0717f600_z.jpg


http://farm6.static.flickr.com/5261/5728863063_02e40cf601_b.jpg
May mà còn chút rừng sót…



http://farm6.static.flickr.com/5181/5729412998_7209fb3231_b.jpg


http://farm6.static.flickr.com/5261/5729412100_3836b4aa13_b.jpg
… và chút hoa dại vẫn ngây thơ làm đẹp cho đời…


Hòa bình đã về trên miền đất này, nhưng trên những cánh rừng Sen Monorom, và đâu đó… những niềm đau sao ngày càng thêm đau...

[motdoidirong]

Mondulkiri, Sen Monorum – rừng có còn xanh … - 4




https://i1113.photobucket.com/albums/k513/motdoidirong1/P3050279.jpg
Hồ duyên ở Sen Monorom


Sen Monorom, ngoài các hành trình trekking, cỡi voi, còn nổi tiếng bởi các con thác và các hồ xinh đẹp, lý do mà những người mơ mộng hay ví von nơi đây là Thụy Sĩ của Đông Dương. Tuy vậy, khi tôi hỏi các bạn trẻ ở các nhà trọ thì đều cho biết thác giờ vẫn cạn khô, vì mùa mưa chưa đến và vì những cánh rừng đã cạn kiệt nước nguồn. Tuy nhiên, tôi vẫn lên xe hướng về những miền xa, mong tìm gặp những chút gì còn lại của Sen Monoron, những ngày còn xanh…



https://i1113.photobucket.com/albums/k513/motdoidirong1/P3050347.jpg

https://i1113.photobucket.com/albums/k513/motdoidirong1/P3050403.jpg
Sắc màu Sen Monorom – nhưng sao cứ ngỡ đang lang thang đâu đó Krongbuk, Krong Pak… ở BMT…


Đó đây, vẫn còn những hồ xanh nho nhỏ. Tuy không còn biếc xanh rực rỡ cho lũ thông đám tùng nghiêng mình soi bóng, nhưng cũng làm cho Sen Monorom dịu mát hơn. Nhất là vào trưa nắng, khi những cơn gió hoang đàng ùa về, kéo theo đám bụi đỏ cao nguyên làm nên một cao nguyên hồng, nghe thì đẹp trong thơ văn nhưng sao bực bội chán chường khi cả thân người tóc tai đều trở nên đỏ rực, như những thổ dân châu Mỹ trước khi ra chiến trận. Nhưng, đó mới là cao nguyên hồng Sen Monorom!



https://i1113.photobucket.com/albums/k513/motdoidirong1/P3050368.jpg
Hoa cỏ Sen Monorom - bên hiên quán, nơi tôi trốn nắng, rồi lười nhác với Angkor chẳng muốn rời đi…


https://i1113.photobucket.com/albums/k513/motdoidirong1/P3050350.jpg
…hay giữa đồng,…sao đỏ như màu máu (có nhỏ xuống lòng tôi những giọt châu?! HMT).


Chiều về, tôi lại ra đường sau khi một cơn mưa mây tạt ngang Sen Monorom, làm con đường ướt đỏ như son đẹp mơ màng bên những ngôi chùa vàng rực dưới trời xanh biếc.



https://i1113.photobucket.com/albums/k513/motdoidirong1/P3050390.jpg
Rực rỡ vàng son…


Vừa mới ngất ngây với ngôi chùa đẹp thanh thoát, giữa thiên nhiên lộng lẫy sắc màu Sen Monorom… vào trong chùa, tôi bỗng vui vui khi thấy đôi bạn trẻ thành kính đến chùa để mong những giọt nước lành chúc phúc…



https://i1113.photobucket.com/albums/k513/motdoidirong1/P3050400.jpg
Êm đềm hạnh phúc


…nhưng tôi lại buồn, rất nhanh,… khi nghĩ đến thân cô đơn lang bạt của mình (!!!???)

[motdoidirong]

Mondulkiri, Sen Monorum – rừng có còn xanh … - 5



“He he he, tui nghe ông rên rỉ mà mắc ói quá!!! Ông làm ơn bớt bớt mấy cái màn não tình này giùm tui cái! Mèn đét ơi, đi chơi sung sướng thấy mụ nội mà ông làm như bị đi đày vậy! Tui nghe ông đi chơi mà than thở dzậy, chắc ông đi mần chắc ông chửi thề suốt ngày quá!” Nó lại luông tuồng một hồi. “Mà thôi, chuyển cảnh giùm cái đi anh hai. Rừng Sen Monorom chờ ông cà kê dê ngỗng kể xong là nó trọc lóc luôn rồi. Ông làm ơn dời đi chỗ khác cho cỏ cây nó mọc, nó lên xanh rồi quanh lại, hén!”


“Haizzz…, Bó tay mầy luôn, làm mất hứng. Giỡn chơi mầy cũng hổng biết!? Mệt quá mầy luôn! Thôi, để tao gút cái rồi đi”. Thiệt là chán như con gián. Bạn với bè!!!


***



https://i1110.photobucket.com/albums/h445/motdoidirong2/P3050408.jpg
Đường dốc như chạy thẳng vào trời cao…


https://i1110.photobucket.com/albums/h445/motdoidirong2/P3050410.jpg
…may mà còn chiếc hồ xanh níu lại.



Chiều, những con đường Sen Monorom đỏ như son chạy xa tít tắp vào trong nắng vì rừng xanh giờ đã không còn. Đi trên con đường vắng, nhiều lúc tôi thấy rờn rợn khi đi ngang qua các khu nghĩa trang, thường vốn nằm sâu trong rừng, giờ quạnh vắng bên lề. Rất dễ nhìn ra những nghĩa trang đơn giản của đồng bào ở đây, cũng như ở Tây Nguyên, dù họ không làm nhà mồ, bia mộ hoành tráng… như những người anh em ở tỉnh Rattanakiri ngay kế bên. Đang chạy lơn tơn trên đường vắng, chỉ thấy những “túp lều” bé xíu như căn chòi chơi đồ hàng, hay nhà của chú lùn… nhưng bên cạnh đó có chum, ché, dĩa, chén, xoong, nồi… là bạn biết ngay là bạn vừa ngang qua một ngôi mộ, hoặc cả một khu mộ của đồng bào địa phương.



https://i1110.photobucket.com/albums/h445/motdoidirong2/P3050382.jpg
Ngôi mộ đơn sơ của đồng bào địa phương


Rồi một cơn mưa mùa hạ ụp xuống, nhanh đến nổi tôi không kịp chạy thoát con đường vắng ngang qua những đồi thông non có nhiều những ngôi mộ. Tôi không mê tín, nhưng tôi biết đi dưới mưa giữa nghĩa trang thật sự là không tốt… nên tôi 3 chân 4 cẳng chạy về Sen Monorom.




https://i1110.photobucket.com/albums/h445/motdoidirong2/P3050411.jpg
Nắng chiều bên hàng thông mỏng còn sót lại…


https://i1110.photobucket.com/albums/h445/motdoidirong2/P3050420.jpg
…trên hồ xanh nhỏ Sen Monorom



Tôi để lại cơn mưa phía sau những cánh rừng non, những ngôi mộ vắng, về đến Sen Monorom trong một hoàng hôn nghiêng nắng bên những vạt thông mỏng hiếm soi còn sống sót, bên một mảnh hồ chiều còn chút lung linh để nhắc nhớ về một Sen Monorom ngày còn xanh ngời, ngày còn là Thụy Sĩ của Indochine.



Sen Monorom, rừng sẽ lên xanh?

[motdoidirong]

“Anh hai à, nói đến Cambodia, người ta hay nói đến đền đài, nào là Đế Thiên, Đế Thích, nào là Prasat Preah Vihear hiện đang nóng bỏng… mà tui thấy ông đi lăng quăng toàn mấy chỗ “ai nào biết ai nào hay” không vậy? Hay ông chưa đi mấy chỗ đó? Hay mấy chỗ đó nhiều huynh đệ tỷ muội đi rồi, kể chuyện nghe đã tuyệt cú mèo rồi… nên ông không cưa bom quăng lựu đạn được, nên không dám kể tui nghe?”


“Còn bức xúc gì nữa, nói tiếp đi em ku!” Trời ơi, tối hôm qua chắc bị con ghệ nào đá, giờ hổng có chó bắt mèo chửi chơi hay sao dzậy trời! “Mầy nói cũng có phần đúng, vì huynh đệ tỷ muội đi nhiều rồi nên để các bạn ấy kể trước, còn mấy chỗ ít người đi mình chen vào. Dzậy nó mới thành bức tranh toàn cảnh về Cambodia chứ. Àh, mà nếu tao xấu như mầy nghĩ, chơi với tao làm gì mậy?”.



Tắt đài! :T



***

Kompong Thom, nghe trăm tiếng ngậm ngùi, nghe hoang phế cạnh đây*… – 1




Nằm trên quốc lộ 6, giữa Phompenh và Siemreap, Kompong Thom hầu như bị rơi vào quên lãng trong các tour du lịch Cambodia thường gặp. Chỉ mới dọn dẹp được bom mìn quanh khu vực tham quan, và mới mở cửa cho du khách vào 2003, Sambor Prei Kuk nổi tiếng của Kompong Thom nằm sâu trong rừng rú âm u, dù được rất nhiều nhà khảo cổ, cũng như dân du lịch bụi đánh giá cao vì giá trị cổ xưa, hơn cả Angkor, và cả sự vắng vẻ thâm trầm không thương mại hóa xô bồ…ngày càng như chìm sâu hơn vào trong rừng rậm, trong miền sâu thẳm ký ức của người dân Cambodia khi nhớ về ngày xưa đó hào hùng...




https://i1110.photobucket.com/albums/h445/motdoidirong2/P1090102.jpg
Ngôi đền Sư tử, Prasat Tao, từ thế kỷ VII ở Sambor Prei Kuk


https://i1110.photobucket.com/albums/h445/motdoidirong2/P1090184.jpg
Cuộc chiến giữa cây và đền này chắc đã phân thắng bại!



Được xem là kinh đô đầu tiên của vương triều Chân Lạp từ 550-598 với tên gọi rồi Bhavapura, rồi từ 613… với tên gọi là Ishanapura,… vùng đất ngày nay có tên là Sambor Prei Kuk, nằm ở đông bắc Kompong Thom dấu mình trong một khu rừng âm u, trong những con đường đất đỏ bụi mờ… quên đi một ngày xưa oanh liệt, mà người ta vẫn không khỏi ngậm ngùi khi nhắc đến, thời kỳ “tiền Angkor”.



https://i1110.photobucket.com/albums/h445/motdoidirong2/P1090218-1.jpg
Chiều đã muộn lắm trên dòng Stung Sen dịu dàng vắt ngang Kompong Thom




Tôi nhảy xuống chiếc xe Phnompenh – Siemreap, quảy nguyên chiếc balo bụi đời leo tót lên xe ôm lao vào những con đường bụi đỏ mờ mịt trời đất đi Sambor Prei Kuk… để khi hạnh phúc chiều về, tôi lại ân hận buồn bã (!?) nơi quán trọ. Toàn bộ quần áo, sách vở,… mọi thứ trong chiếc balo của tôi đều đã được nhuộm một màu hồng khó phai.


Kỷ niệm đầu khó quên của tôi về Kompong Thom, Sambor Prei Kuk là vậy đó.


.....



________

* Lời nhạc của T.C.Sơn

[motdoidirong]

Kompong Thom, nghe trăm tiếng ngậm ngùi, nghe hoang phế cạnh đây… – 2



Từ TK VI, vương quốc Phù Nam bắt đầu suy yếu. Người Khmer của vương quốc Chân Lạp, sau khi di cư từ sông Chao Praya xuống, lúc bấy giờ đang ở vùng trung và nam Lào, bắt đầu hùng mạnh và tiến dần xuống phía nam. Vua Bhavavarman I, đang trên đường nam tiến, đã dời kinh đô từ Champasak xuống Bhavapura, mới vừa đoạt được từ Phù Nam. Việc dời đô có nhiều lý do, nhưng có 1 lý do quan trọng là thuận tiện cho việc thôn tính Phù Nam. Và Chân Lạp đã làm được việc đó trong TK VII, bắt đầu hình thành nên vương quốc Khmer hùng mạnh trong nhiều thế kỷ sau đó.



Thời bấy giờ, kinh đô Bhavapura (Sambor Prei Kuk) đã rất to lớn, tráng lệ, trong khi người anh em Giao Chỉ kế bên vẫn còn đang lầm than trong ách đô hộ 1.000 năm của giặc Tàu. Theo wiki: Nhà sử học đời nhà Tùy, TQ ghi chép lại khung cảnh của Sambo Prey Kuk ngày xưa: “Nhà vua sống trong cung điện giữa kinh đô đông đến hơn hai vạn hộ. Ở trung tâm kinh đô có một hoàng cung là nơi nhà vua thiết triều và tiếp kiến sứ thần... Cứ ba ngày một lần, nhà vua ra ngự ở hoàng cung, ngồi trên một cái sập bằng gỗ hương sơn son thếp vàng. Phía trên sập có treo một khung trần bằng ngà voi trang trí những bông hoa mạ vàng, bốn phía căng đủ các thứ gấm vóc, toàn bộ cái sập trông như một tòa lâu đài”



https://i1110.photobucket.com/albums/h445/motdoidirong2/P1090128.jpg
Những cánh cổng, nối những cánh cổng… hun hút sâu huyền bí…



https://i1110.photobucket.com/albums/h445/motdoidirong2/P1090139.jpg
…bên những bức tường gạch đã 1.400 tuổi!




Tôi đi Cambodia lần đầu là đến thẳng Angkor, nên tôi vẫn thường ngơ ngác hỏi rằng tại sao chỉ với bàn tay con người, người Khmer đã xây dựng nên Angkor. Trước giờ, đôi khi chúng ta còn nghe về câu hỏi chưa được trả lời là việc xây dựng 1 Angkor hùng vĩ, kỳ bí lạ thường như vậy phải chăng là có sự giúp đỡ của người ngoài hành tinh,… Nhưng đã đến đây, nếu biết rằng trước Siemreap, Angkor… thì đã có 1 Sambor Preikuk… thì có lẽ chúng ta sẽ không ngạc nhiên lắm với những gì người Khmer đã làm được với Angkor. Có lẽ bây giờ, chúng ta lại cần phải đặt một câu hỏi tương tự cho Sambor Preikuk.



https://i1110.photobucket.com/albums/h445/motdoidirong2/P1090144.jpg


https://i1110.photobucket.com/albums/h445/motdoidirong2/P1090155-1.jpg
Vẫn sắc xảo những chạm trổ trên gạch đã 1.400 tuổi



Vì khác với Angkor phần lớn làm bằng đá tảng cứng và bền, các kiến trúc của Sambor Preikuk chỉ làm bằng gạch… nhưng qua gần 14 thế kỷ, thời gian gió mưa phong hóa,… qua những trận mưa bom của không lực Hoa Kỳ những năm 70 thế kỷ trước… dù đã hoang phế, vẫn còn đây đó những góc nhỏ rạng ngời tài hoa của người Khmer….


....

[motdoidirong]

Kompong Thom, nghe trăm tiếng ngậm ngùi, nghe hoang phế cạnh đây… – 3





https://i1110.photobucket.com/albums/h445/motdoidirong2/P1090147.jpg


https://i1110.photobucket.com/albums/h445/motdoidirong2/P1090094.jpg
Các đền đài ở Sambor Preikuk


Có một điểm quan trọng mà chúng ta ít biết đến, mối liên hệ giữa Sambor Preikuk và Mỹ Sơn. Kinh đô Sambor Preikuk phát triển mạnh mẽ dưới thời vua Ixanavacman I (615-635). Ông này là cháu gọi vua Bhavavarman I (vị vua đã dời kinh đô từ Champasak về Sambor Preikuk) bằng chú. Vua Ixanavacman I lúc đó đã mở rộng lãnh thổ Chân Lạp rất rộng lớn, đến tận Chanthaburi miền đông nam Thailand bây giờ. Là người có tầm nhìn xa trông rộng, ông thiết lập quan hệ với nhiều nước, trong đó đặc biệt là ông đã gả con gái của mình cho cháu nội của quốc vương đang trị vị vương quốc Champa lúc bấy giờ. Cháu ngoại của ông, vị vua Champa Vikrantavacman, lên ngôi năm 653, chính là người đã cho xây dựng các tháp Chàm ở Mỹ Sơn. Do vậy, có thể kỹ thuật xây dựng các cung điện, tháp đền bằng gạch nung của các nghệ nhân Mỹ Sơn có liên quan đến các kỹ thuật xây dựng ở Sambor Preikuk. Và, nhìn bề ngoài, chúng ta cũng rất dễ dàng nhìn thấy những nét hao hao của những tháp đền ở Mỹ Sơn và ở đây.



https://i1110.photobucket.com/albums/h445/motdoidirong2/P1090097.jpg
Prasat Tao và những chủ nhân nhỏ của nó.


Cũng chỉ xây bằng gạch nung và chất kết dính đặc biệt, các ngôi đền ở 2 nơi đều bị ảnh hưởng bởi văn hóa Hindu đang rất mạnh lúc bấy giờ. Tuy nhiên, một trong những điểm đặc biệt nhất của Sambor Preikuk là ngôi đền Prasat Tao (Lion Temple) với đôi sư tử bằng đá đen oai nghiêm đứng trước đền, từ hơn một thiên niên kỷ trước. Rất ngạc nhiên là chúng vẫn trường tồn qua bao nhiêu đó thời gian và cả lòng tham của con người. Điều đặc biệt trước tiên là chúng làm bằng đá, trong khi đó cấu trúc của những đền đài ở đây là gạch. Nhưng đặc biệt hơn là chúng vẫn oai nghiêm lặng lẽ ngồi đó qua 14 thế kỷ, dù bao nhiêu người đã cố gắng khiêng về nhưng đều không cạy chúng lên nổi. Trong khi đó, lúc trùng tu ngôi đền, chính quyền đã nhờ đến các vị tu sĩ. Họ vào đền khấn vái. Sau đó, chỉ cần 4 người đã dễ dàng khiêng chúng lên, đưa về Kompong Thom để bảo quản, để rồi chúng được đưa lại về đây vào 2003, khi Sambor Preikuk bắt đầu được mở cửa.




https://i1110.photobucket.com/albums/h445/motdoidirong2/P1090108.jpg



https://i1110.photobucket.com/albums/h445/motdoidirong2/P1090116.jpg
Oai nghiêm & huyền bí.



Bạn có tin vào những điều huyền bí?


....

[motdoidirong]

Kompong Thom, nghe trăm tiếng ngậm ngùi, nghe hoang phế cạnh đây… – 4






https://i1110.photobucket.com/albums/h445/motdoidirong2/P1090105.jpg


https://i1110.photobucket.com/albums/h445/motdoidirong2/P1090107.jpg
Bên trong Prasat Tao



Ngôi đền sư tử, ngoài đôi sư tử đá oai nghiêm tận tình canh gác gần 15 thế kỷ qua, còn có những điểm đặc biệt khác. Là 1 trong 7 ngôi đền còn tương đối nguyên vẹn, dù những năm 70 quân đội Hoa Kỳ đã trút những cơn mưa bom xuống đây,… ngôi đền Sư tử cao 19m có đến 4 cửa, nhưng chỉ có cánh cửa hướng đông là được mở. Theo những tài liệu cổ tìm được tại Sambor Preikuk, thì “Chỉ những ai đức độ vẹn toàn mới có khả năng mở ra các cánh cửa kia”. Gần 14 thế kỷ đã qua, những người đến đây vẫn chưa có ai đủ đức độ vẹn toàn. Tôi cũng đã thử đẩy, nhưng cửa chỉ he hé ti tí chứ không mở (việc này tin không tùy bạn –D).



https://i1110.photobucket.com/albums/h445/motdoidirong2/P1090103.jpg
Prasat Tao và những cánh cửa chưa mở



Lang thang trong hoang phế buổi chiều vắng ngắt, trong khu rừng âm u, với những câu chuyện huyền hoặc vừa nghe… cảm giác thật lạ. Vừa sợ, vừa thích, vừa hào hứng. Tuy nhiên, đôi lúc giữa vắng lặng, bạn bỗng nghe lá khô trong rừng dù không có gió vẫn lạo xạo… thì đừng vội giật mình (!?). Đó là những bước chân vội của những cô cậu nhỏ người địa phương đến đây, vừa vui chơi, vừa tranh thủ kiếm thêm nếu có vài du khách “đi lạc”.




https://i1110.photobucket.com/albums/h445/motdoidirong2/P1090173.jpg


https://i1110.photobucket.com/albums/h445/motdoidirong2/P1090172.jpg
Những nụ cười Cambodia



Cũng như trẻ em Khmer ở mọi nơi trên đất nước chùa tháp, chúng đều đen nhẻm, người nhỏ thó, gầy gò, trong những bộ đồ cũ mèm... Nhưng chính nhờ vậy, với đôi mắt đẹp lấp lánh, những nụ cười của chúng luôn rực sáng, tươi rói dù cuộc sống còn nhiều gian khó. Lang thang trên đất Cambodia, ngoài những di tích đền đài… những nụ cười đẹp rạng ngời và thân thiện của trẻ con nơi đây cũng là những điều khó có thể quên.


....

[motdoidirong]

Kompong Thom, nghe trăm tiếng ngậm ngùi, nghe hoang phế cạnh đây… – 5



Bao phủ 1 diện tích 30km2, có đến 54 cụm tháp đền, còn lại 7 ngôi đền tương đối nguyên vẹn sau gần 15 thế kỷ, nhưng ngoài cụm đền Sư tử, chỉ có thêm 2 cụm đền nữa, Prasat Sambor và Trapeang Ropeak, là mở cửa cho du khách. Nói là nói vậy thôi, chứ ngoài 2 cụm đền này, lang thang nơi đây, bạn sẽ gặp rất nhiều các đền đài lẻ loi khác, nhất là những ngôi đền “cây nuốt” – rất đặc trưng cho Sambor Preikuk.




https://i1110.photobucket.com/albums/h445/motdoidirong2/P1090169.jpg
Những sắc màu Cambodia rực rỡ, lúc cây và đền còn duyên dáng bên nhau.



Rất nhiều người biết đến ngôi đền lừng danh Ta Prohm ở Angkor, nhất là sau khi bộ phim Kẻ cướp ngôi mộ với cô đào nóng bỏng Angelina, được công chiếu. Nếu như ở Ta Prohm, cuộc chiến giữa cây tung cổ thụ và ngôi đền đá vẫn “bất phân thắng bại”, thì ở đây, những cây đa già nua tinh quái đã và đang cố gắng nuốt trọn những ngôi đền nhỏ.



https://i1110.photobucket.com/albums/h445/motdoidirong2/P1090153.jpg
Đền Cây nuốt



Lang thang trong hoang phế, tôi cảm thấy ngậm ngùi buồn khi lặng ngắm những ngôi đền “cây nuốt”. Ở Sambor Preikuk, những ngôi đền nhỏ bị đè bẹp dưới những bộ rễ cổ thụ này không tạo nên vẻ hoành tráng như khi xem cuộc chiến đấu giữa một ngôi đền đá hoành tráng Ta Prohm và cây tung cổ thụ cũng không kém phần nhỏ bé. Nhưng cuộc đấu ở Sambor Preikuk có vẻ không ngang tài ngang sức. Những ngôi đền, đã nhỏ nhắn, lại bằng gạch nên dễ bị hủy hoại hơn đá, trong khi đó những cây đa ở đây lại quá cao to, với bộ rễ ngoài vốn rất linh động… nên xem giống như cảnh cá lớn nuốt cá bé. Nhất là, bao quanh, hay gần bên những ngôi đền “cây nuốt” đó là những bức tường bằng gạch nung hay sa thạch đã đổ sụp xuống dưới sức nặng thời gian và cả của những bộ rễ đồ sộ của đám cổ thụ vây quanh. Nói chung, ở Sambor Preikuk, thiên nhiên đã chiến thắng những ngôi đền, và có phải chăng là đã chiến thắng con người… (?!).



https://i1110.photobucket.com/albums/h445/motdoidirong2/P10901822.jpg


https://i1110.photobucket.com/albums/h445/motdoidirong2/P1090154.jpg
Đi qua những cánh cửa này, tôi có lạc vào miền đất thần tiên của Alice?


Nằm trên đám lá khô đang xào xạc đuổi nhau trong gió chiều, nhìn lên cao xanh vời vợi những đám mây trắng nghìn năm vẫn còn mê mãi đuổi nhau, nhìn những ngôi đền đã 1.400 năm tuổi đang oằn mình dưới sức sống mãnh liệt của thiên nhiên… sao thấy lòng chơi vơi chơi vơi…


...

[motdoidirong]

Kompong Thom, nghe trăm tiếng ngậm ngùi, nghe hoang phế cạnh đây… – 6



Không có đôi sư tử đá oai nghiêm canh gác, ngôi đền Trapeang Ropeak, thờ phụng thần Indra, lôi cuốn du khách bởi những chạm trổ tinh xảo đẹp đẽ vẫn còn vài góc nguyên vẹn sau gần 14 thế kỷ.




https://i1110.photobucket.com/albums/h445/motdoidirong2/P1090175.jpg
Ngôi đền Trapeang Ropeak vẫn còn tương đối nguyên vẹn…



https://i1110.photobucket.com/albums/h445/motdoidirong2/P1090151.jpg
… và trên cao là trời xanh




Điều lạ là những chạm khắc trên gạch này rất nhỏ, có khi chỉ bằng nửa hoặc 1 viên gạch, loại gạch có kích thước như gạch bây giờ vẫn dùng, nhưng qua bao nhiêu đó năm tháng giờ chúng vẫn còn rất sắc xảo. Nếu là chạm khắc trên đá cứng như ở Angkor còn có thể dễ hình dung, còn ở đây, chỉ là gạch.



https://i1214.photobucket.com/albums/cc481/motdoidirong3/P1090155.jpg



https://i1214.photobucket.com/albums/cc481/motdoidirong3/P1090155-1.jpg



https://i1110.photobucket.com/albums/h445/motdoidirong2/P1090176-1-1.jpg
Những chạm trổ, điêu khắc tinh xảo


Dù hiện giờ, người dân ở làng Sambor vẫn dùng ngôi đền Trapeang Ropeak để làm nơi thờ cúng nhất là cầu mưa, bên trong ngôi đền giờ không còn gì hết. Đỉnh ngôi đền đã bị sụp nên có thể nhìn thấy trời xanh qua đó. Rất may mắn là quanh ngôi đền không có lũ cổ thụ nào nên mặt ngoài được chạm trổ tinh xảo của ngôi đền chưa bị tấn công. Nhìn những chạm trổ đẹp đẽ này, dù trải qua bao gió mưa thời gian, có thể hình dung được phần nào về Sambor Preikuk ngày xưa huy hoàng.



....

[motdoidirong]

Kompong Thom, nghe trăm tiếng ngậm ngùi, nghe hoang phế cạnh đây… – 7



https://i1214.photobucket.com/albums/cc481/motdoidirong3/P1090163-1.jpg
Nếu tôi nhớ không lầm (!?) thì đây là tượng của Vua Ixanavacman I… người đã để lại một Sambor Preikuk cho hôm nay.


https://i1214.photobucket.com/albums/cc481/motdoidirong3/P1090165-1.jpg
Đôi chân này đã từng chinh phục bao nhiêu miền đất…
(chủ yếu để xem hoa văn trên đá vẫn còn sắc xảo sau bao năm :-D)



Cũng cần nói thêm là bên cạnh những ngôi đền được xây dựng ngay từ những năm đầu thế kỷ VII, khi kinh đô vừa mới được thành lập, các nhà khảo cổ đã tìm thấy những dấu hiệu về việc các ngôi đền ở đây được tu sửa hoặc xây thêm trong nhiều năm sau đó, cả khi Chân Lạp được chia thành Thủy Chân Lạp và Lục Chân Lạp, hay cả khi đã hình thành vương triều Khmer và kinh đô đã được dời về Siemreap. Rõ nhất, và dễ tìm thấy nhất là các bộ yoni-linga bằng đá sa thạch nằm trong một số ngôi đền hoặc rải rác bên ngoài – dù tôi chỉ thấy yoni còn linga hầu như không thấy ở đây.



https://i1214.photobucket.com/albums/cc481/motdoidirong3/P1090137.jpg
Yoini còn đây, linga đâu rồi? Xa xa là một bức tường thành cũ của Sambor Preikuk.




Lang thang trong Sambor Preikuk, bạn sẽ thấy còn rất nhiều dấu tích của những hố bom – dù đã hơn 40 năm trôi qua. Những năm 70 thế kỷ trước, để hỗ trợ chính quyền Lon Nol trong cuộc chiến với lực lượng Khmer Đỏ, quân đội Mỹ đã rải bom rất nhiều xuống đây, góp thêm phần tàn phá Sambor Preikuk. Bên cạnh những hố bom, bạn có thể thấy đó đây những linga, yoni vỡ nát hay sứt mẻ. Có thể ít nhiều trong chúng bị tàn phá không chỉ do bom đạn, nhưng ai biết!




https://i1214.photobucket.com/albums/cc481/motdoidirong3/P1090161.jpg


https://i1214.photobucket.com/albums/cc481/motdoidirong3/P1090160.jpg
Những bức tường đá, gạch đã hoang phế theo thời gian


https://i1214.photobucket.com/albums/cc481/motdoidirong3/P1090121.jpg
May mà còn chút nguyên vẹn…



Sau bom rồi đến mìn. Sambor Preikuk không chỉ xui xẻo bị dội bom mà còn bị cài mìn dày đặc, không chỉ bởi một cuộc chiến. Việc tháo gỡ bom mìn cũng chỉ được tiến hành ở 1 khu vực quanh các ngôi đền chính, ra xa bên ngoài vẫn chưa làm xong. Do vậy, mãi đến tháng 3 năm 2003, khu di tích này mới được mở cửa cho du khách. Tuy nhiên, các con đường từ Kompong Thom đến đây vẫn chưa được trải nhựa. Chỉ là những con đường đất, đôi khi là những con đường ruộng, đầy ổ voi, ổ gà, bụi đỏ mù trời,… chạy qua những thôn xóm tiêu điều, các cánh đồng nắng cháy mùa khô, bầy bò gầy trơ bụng ỏng nhẫn nại liếm láp chút cỏ xác xơ héo úa cháy khô trên những cánh đồng nứt nẻ… Ôi Cambodia!



Ngậm ngùi rời Sambor Preikuk hoang phế lúc chiều đã muộn, sau một ngày mệt nhoài, tôi về lại Kompong Thom yên bình lúc hoàng hôn vừa chớm đổ lửa xuống nhuộm hồng dòng Stung Sen xanh thăm thẳm.


.....

[motdoidirong]

Kompong Thom, nghe trăm tiếng ngậm ngùi, nghe hoang phế cạnh đây… – 8




https://i1210.photobucket.com/albums/cc414/motdoidirong/P1090193.jpg
Hoàng hôn trên dòng Stung Sen



Là tỉnh lớn thứ 2 của Cambodia, thành phố thủ phủ cùng tên Kompong Thom lại rất nhỏ nhắn. Nằm ngay trên quốc lộ 6, thành phố này chỉ có khoảng gần 70.000 dân, chưa bằng 1 cái phường của Sài Gòn nữa nên phố vắng vẻ, chiều về bình yên. Điểm thu hút của thành phố này có lẽ là dòng Stung Sen vẫn còn trong xanh và ngôi chùa Kompuong cũng nằm không xa lắm dòng Stung Sen.



https://i1210.photobucket.com/albums/cc414/motdoidirong/P1090201.jpg


https://i1210.photobucket.com/albums/cc414/motdoidirong/P1090206.jpg


https://i1210.photobucket.com/albums/cc414/motdoidirong/P1090213.jpg


https://i1210.photobucket.com/albums/cc414/motdoidirong/P1090204.jpg
Những ngôi chùa Kompong Thom trong nắng hoàng hôn.



Tôi về phố, lang thang phố phường khi trời chiều đổ bóng rực đỏ dòng sông xanh và nhuộm hồng những mái chùa Miên cao cao thanh thoát. Mặc kệ những con đường vẫn còn là đất bụi bay mờ đỏ, những ngôi chùa ở đây tuy nhỏ nhắn nhưng vẫn rất khang trang, sạch đẹp. Chiều, trong hoàng hôn hồng, đó đây bóng dáng lặng lẽ của những thiện nam tín nữ thành kính dâng hương khấn nguyện, hương sứ bãng lãng, hương nhang trầm dìu dịu, tiếng kinh kệ ê a, tiếng chùa ngân nga… sao thấy lòng nhẹ bỗng.




https://i1210.photobucket.com/albums/cc414/motdoidirong/P1090218-2.jpg
Đêm buông trên Stung Sen.



Tôi về lại bên bến sông khi chiều đã tắt. Phố đêm Kompong Thong lặng vắng yên bình. Bên sông gió đêm lại về khua xào xạc. Trong tiếng gió, tiếng chuông chùa văng vẳng bỗng khắc khoải mênh mang tiếng vạc đêm buồn bã.



Sao mãi giờ vẫn chưa về, vạc ơi!

[motdoidirong]

Một chiều xanh Kampot… – 1



Chỉ một chiều thôi.


***


Tôi ghé ngang Kampot trên con đường tất tả xuôi Kep, về Hà Tiên... những ngày trốn việc đi chơi. Tôi ra đi lòng tiếc nuối. Tôi hứa sẽ quay lại Kampot, nhưng đã 2 lần tôi ngang qua phố hiền, tôi vẫn chưa về lại Kampot.



***


Nằm gần đảo ngọc Phú Quốc hơn cả Hà Tiên, gần như là cực của nam Cambodia, kẹp giữa 2 vùng biển Kep & Sihanoukville, Kampot lại không có một bãi biển đẹp nào hết. Tuy vậy, sau những Angkor, Kampot lại là 1 điểm thu hút khá đông những bước chân hoang.



https://i1210.photobucket.com/albums/cc414/motdoidirong/P3090580.jpg
Con đường ven sông xanh mát


https://i1210.photobucket.com/albums/cc414/motdoidirong/P3090585.jpg
Sông chiều xanh soi bóng thốt nốt xanh cao kiêu hãnh



Có nhiều điểm du lịch thu hút du khách, trong đó có cả tôi, đến với Kampot. Nhưng đó cũng là lý do tôi vội vã rời Kampot. Bạn đừng lo, người Cambodia làm du lịch tốt hơn người Việt Nam nhiều, điều này còn được cả những người làm du lịch VN công nhận, trên cả các phương tiện truyền thông. Tôi bỏ đi vội vã chỉ vì tôi xui xẻo đến vào thời gian điểm du lịch hấp dẫn nhất Kampot, Bokor National Park và cả những ngọn đồi hoang, những khu phố ma… đang bị đóng cửa để xây dựng, nâng cấp,… nên tôi đi, để lần sau quay lại (!?). Nhưng cũng nhờ vậy, tôi có thời gian thư giãn, lang thang ở phố nhỏ Kampot hiền hòa, mà theo các sách du lịch, con phố êm đềm lười nhác này còn thu hút các du khách đã chán chê với Phnompenh đông đúc, Siemreap chen chúc… hơn cả ngọn núi Bokor.



…..

[motdoidirong]

Một chiều xanh Kampot… – 2



Nằm cách Xà Xía, Hà Tiên khoảng 50km, thị trấn Kampot nhỏ nhắn, có nhiều kiến trúc từ thời Pháp thuộc, những căn nhà phố và cả cây cầu bắt ngang qua vịnh Prek Kampong. Cây cầu cũ kỹ bên vịnh xanh chiều nắng nhìn xa xa mang dáng dấp của những cây cầu thời Pháp thuộc ở nước Việt, giờ hầu như đã vắng bóng.



https://i1210.photobucket.com/albums/cc414/motdoidirong/P3090587.jpg


https://i1210.photobucket.com/albums/cc414/motdoidirong/P3090593-1.jpg
Sông xanh. Chiều nắng vàng


https://i1210.photobucket.com/albums/cc414/motdoidirong/P3090597.jpg
Trên cao, trăng non đã le lói.




Dù Kampot nổi tiếng bởi tiêu và sầu riêng, ít nghe nói về nghề biển như ở Kep hay Sihanoukville nhưng buổi chiều lang thang bên vịnh Prek Kampong, tôi lại thấy rất nhiều những chiếc thuyền cá lững thững trôi ngược hoàng hôn về xóm nhỏ. Bầu trời xanh trên cao trăng non đã le lói, những con thuyền nhỏ, không vội vã, chậm rãi men theo bờ vịnh, cao ngút những bóng thốt nốt hoàng hôn đã thắp lửa vàng lấp lánh trên ngọn… như trôi vào cõi đào nguyên, rồi mất hút, như tan vào sông chiều loang loáng ánh vàng…



https://i1210.photobucket.com/albums/cc414/motdoidirong/P3090591.jpg


https://i1210.photobucket.com/albums/cc414/motdoidirong/P3090604.jpg
Cầu xưa. Hoàng hôn.



Tôi không đến được đồi Bokor và thành phố ma nổi tiếng, đã đi vào điện ảnh phương Tây, Hollywood… nhưng buổi chiều lọc cọc những vòng xe trong phố nhỏ yên bình, còn sót lại đây đó những ngôi nhà xưa xây từ thời Pháp thuộc, ngang qua những căn nhà nghỉ cho khách đi bụi, nằm trong vườn ven sông xanh mát, đòng đưa mấy cái võng, dăm chiếc xích đu… cùng những khách du nhàn hạ ngả ngớn chơi vơi cùng Angkor vàng sóng sánh nồng nàn… là thấy đủ cho một chiều xanh Kampot.




https://i1210.photobucket.com/albums/cc414/motdoidirong/P3090575.jpg


https://i1210.photobucket.com/albums/cc414/motdoidirong/P3090577.jpg
Những con thuyền lững thững đi vào hoàng hôn, rồi đi mất như tan vào sông chiều loang nắng.



Rồi trời đổ mưa. Một cơn mưa đêm kỳ quặc khi bầu trời chiều vẫn xanh ngăn ngắt và con trăng đầu tháng xanh treo. Một mình trong quán vắng bên chân cầu vàng rực ánh đèn đêm dù mưa phủ nhạt nhòa… nghe mưa rơi trên mái, nhìn mưa bay trên sông,… đêm Kampot như ngừng trôi.

[motdoidirong]

.




“He he he, dạo này anh hai mình cũng biết điều ghê há! Ngắn gọn cỡ như kể về Kampot coi dzậy mà được. Cái sub-topic đó may mà anh hai mình không kéo lê thê, chứ nếu lỡ dại mần dzậy là tui dzô ném đá cho nó sập luôn. Mà ném hổng sập, là tui kêu hacker tới chơi luôn đó!!!”. Trời đất quỷ thần ơi – phải mầy hông đó ku!

“Mầy một vừa hai phải thôi chứ ku! Tao cũng đâu có tệ hại như con dzợ thằng Đậu đâu mà mầy suốt ngày miệt thị dzậy! Thấy tao hiền lành, mầy được voi đòi “Hai Bà Trưng” luôn hả. Mầy học ai cái cách đó dzậy? Coi chừng banh xác có ngày nghen ku!”.



“Thì tui giỡn chơi chút mà. Mà tui cũng có nịnh bợ ông nữa mà, chưa chịu hả. Mà nói thiệt, ông bữa giờ dắt tui đi lang thang Cambodia lâu lắc lâu lơ mà chưa kể về Angkor tui thấy cũng là lạ. Chắc chắn là ông có đi tới đó rồi, nhưng chắc tại ở đó nhiều người đi quá, ông hổng dám nổ, nên ông dắt tui đi mấy chỗ xa xa hẻo lánh ít người đi, để lỡ ông xạo xự người ta cũng hổng biết chứ gì?”

“He he he, lấy bụng ta ra bụng người hả ku? Thôi thì để tao kể về Angkor, tao dắt mầy đi Angkor hén. Nhưng mà hổng được, để tao dắt mầy đi chỗ này trước đã, cũng có chữ Angkor trong đó mà (!?). Chỗ này có nhiều điểm lạ lắm, mà nhiều người cho rằng nó hấp dẫn chẳng kém gì Angkor Wat hay Angkor Thom đâu. Tin không đi biết liền chứ gì!”.



***



Vùng đất được xưng tụng là “Kim tự tháp của nền văn minh Angkor” chỉ nằm cách thành phố Siemreap chỉ 100km nhưng được rất ít người biết đến, nhất là các đoàn khách du lịch theo tour thì chắc chắn là “thôi rồi Lượm ơi”!. Ngay đối với những du khách đi bụi, con đường đi đến Kim tự tháp của nền văn minh Angkor cũng rất khó đi vào mùa mưa (tháng 5 đến tháng 11) vì con đường đất đỏ sình lầy, mà những mùa mưa ngày trước chỉ có nước đi bằng đi xe trâu, cộ bò (!)... Tuy những năm gần đây, chính quyền Cambodia bắt đầu cho sửa chữa, mở rộng, trải nhựa…. con đường tỉnh lộ ngang qua đây, để thuận tiện cho việc khai thác tận diệt rừng, “cao su hóa” những cánh rừng đại ngàn nằm đó đây trên con đường đến đó. Nhưng chính những chuyến xe chở nặng đầy gỗ dẫm đạp dày xéo, rồi những cánh rừng bị tàn phá trơ trụi không còn giữ nước để mỗi cơn mưa giờ là 1 cơn lũ… đã làm cho những đoạn đường chưa được tu sửa lại trở nên càng rất khó đi… Thêm vào nữa, bom mìn vẫn còn dày đặc quanh những đền đài nơi đây… cũng đã ngăn cản ý định thăm viếng của nhiều người….




https://i1210.photobucket.com/albums/cc414/motdoidirong/P1100304.jpg
Qua trùng trùng lớp lớp những cánh cổng ngàn năm tuổi…



https://i1210.photobucket.com/albums/cc414/motdoidirong/P1100317.jpg
..một cánh rừng um tùm, một Kim tự tháp bí ẩn lấp ló giữa rừng già âm u sẽ gợi nên bao nỗi tò mò lẫn lo sợ - nhất là khi chỉ có một mình nơi đây.




Nhưng chính nhờ vậy, lang thang ở Koh Ker, Kim tự tháp của nền văn minh Angkor, trong một chiều nắng quái vàng vọt trên đền xưa, giữa hoang vắng mênh mang, giữa rừng núi thâm u….để như có cả một kinh thành xưa chỉ cho mỗi riêng mình… sẽ là những cảm giác khó quên khi lang thang trên đất Khmer.



..........

[motdoidirong]

Koh Ker nắng quái trên đền xưa – 2



Tôi đi Koh Ker bằng quốc lộ 6, con đường từ Phnompenh về hướng tây này sẽ dẫn đến Siemreap. Nhưng sau khi vừa qua cây cầu đá ong nổi tiếng nhất Cambodia, tôi rẽ phải vào ngã 3 Dam Dek, 30km trước khi đến thành phố Siemreap. Cây cầu đá ong Kampong Kdei nằm cách Dam Dek chừng 15km, được xây dựng từ thế kỷ XII, cao 14m, dài 85m, hơn 800 tuổi, được xây dựng bởi những viên đá ong xếp chồng đan xen vào nhau theo kỹ thuật đặc biệt, không hề dùng chất kết dính này… không chỉ tồn tại vững chắc sau gần 1 thiên niên kỷ mà vẫn còn khả năng chịu đựng từng đoàn thiết giáp xe tăng rầm rập qua lại trong những ngày chiến sự ác liệt giữa bộ đội Việt Nam và lực lượng Khmer Rouge chỉ mới đây. Sở dĩ tôi nhắc đến cây cầu này hơi lạc đề một chút là vì các bạn giờ đi tour hay tự đi bằng bus từ Phnompenh đến Siemreap hầu như không còn cơ hội chiêm ngưỡng chiếc cầu này. Cách đây vài năm, khi chiếc cầu tránh bê-tông vững chắc được xây xong, chiếc cầu cổ này giờ cấm xe lớn chạy qua nên các tour du lịch thường đi thẳng bằng cầu mới luôn – cho nó tiện, còn xe khách thì cũng không có lý do nào ngang qua đây.




https://i1210.photobucket.com/albums/cc414/motdoidirong/P1100247.jpg
Cây cầu đá ong gần 1 thiên niên kỷ tuổi tác nhưng vẫn còn vững chãi Kampong Kdei…


https://i1210.photobucket.com/albums/cc414/motdoidirong/P1100250.jpg
… giờ đã cấm xe lớn quá lại.




Con đường vẫn được trải nhựa cho đến khi qua khỏi khu du tích Angkor nổi tiếng Beng Mealea, đến thị trấn nhỏ Svay Leu rồi bắt đầu đâm vào trong bụi đỏ đặc trưng Cambodia. Con đường này theo vài bạn khoai tây ngày trước nói là chạy hun hút giữa rừng già rậm rịt, nhưng bây giờ những cánh rừng 2 bên đường đã bị chặt phá hoang tàn, để phục vụ cho các dự án trồng cao su (!?). Nhìn các gốc cây (mục ruỗng) thật to lớn bị chừa lại, có thể đoán được đây là rừng già từ rất lâu đời. Vì vậy, thay vì đi trong bóng rừng râm mát, như trong một vài travel blog đề cập, con đường bây giờ rộng hơn nhưng chạy miên man trong nắng cháy và bụi đỏ... và lòng đầy khắc khoải, nhất là khi thấy những người dân lành Cambodia lầm lũi trên chiếc xe bò hay nhọc nhằn cuốc bộ trên đường giữa nắng nung người và bụi đỏ mờ đất kín trời…



https://i1210.photobucket.com/albums/cc414/motdoidirong/P1100301.jpg


https://i1210.photobucket.com/albums/cc414/motdoidirong/P1100302.jpg
Chạm ngõ Prasat Thom, Koh Ker hoang tàn.



Do vậy, lúc vừa đến Prasat Thom, ngôi đền chính của Koh Ker, giữa nắng nóng, buồn bã, bực bội…và hoang tàn, đổ nát… tôi đã muốn bỏ đi thật nhanh, cho đến khi….


...

[motdoidirong]

Koh Ker nắng quái trên đền xưa – 3



Cho đến khi, sau con đường vắng hun hút những trụ đá ngã nghiêng, dưới những tán rừng âm u huyền bí, bên những tòa tháp nhỏ đổ nát rêu phong… trước mắt bỗng mở ra một khoảng sáng rực nắng…. và một tòa tháp hình kim tự tháp sừng sững nằm giữa khuôn viên thoáng đãng, lấp lánh soi bóng bên 1 đoạn hào nhỏ nhoi còn sót, loang loáng nắng chiều…



https://i1214.photobucket.com/albums/cc481/motdoidirong3/P1100307.jpg
Sau cánh cổng đá đã mòn vẹt rêu phong, mở ra một khoảng trời nắng…



Prasat Thom đó, ngôi đền chính của kinh thành Koh Ker một thời lộng lẫy, sau một thiên niên kỷ giờ vẫn sừng sững giữa đất trời.



https://i1214.photobucket.com/albums/cc481/motdoidirong3/JJK_EtienneSamin.jpg



https://i1214.photobucket.com/albums/cc481/motdoidirong3/800px-Koh_Ker_temple2007.jpg
Prasat Thom giữa ngày xanh (hình từ net, vì tôi đi đến vào buổi chiều, ngược nắng và hôm đó trời không xanh lắm).



Được nhắc đến nhiều nhất ở Koh Ker, ngôi đền chính Prasat Thom (còn gọi là Prasat Kompeng) với tòa tháp kiểu Kim tự tháp là một kiến trúc lạ nhất so với toàn bộ các kiến trúc của đế chế Angkor. Dù vẫn sau lưng là núi che chở, bao quanh là hào sâu bảo vệ, tường thành che chở, trước mặt là 5 cụm tháp nhỏ, mặt chính hướng về hướng Đông... như các kiến trúc khác của Angkor, ngôi Kim tự tháp cao 40m với 7 tầng, Prasat Thom giờ vẫn còn là một bí ẩn với những nhà khảo cổ.



--------------------------------------
* Vì những ngôi đền Angkor “thường” quay mặt về hướng đông nên bạn nên tranh thủ đến viếng vào buổi sáng, hình sẽ không bị ngược nắng. Tôi dùng chữ "thường" trong ngoặc kép vì cũng ở Koh Ker tôi có gặp những ngôi đền mà cửa chính quay về hướng tây, rất lạ.

[motdoidirong]

Koh Ker nắng quái trên đền xưa – 4



Prasat Thom còn được gọi là Kim tự tháp Koh Ker hay còn được cho là pháo đài Koh Ker… được xem là công trình độc đáo nhất khu phế tích Koh Ker không chỉ vì kiến trúc lạ mà còn mục đích sử dụng – kể cả những mục đích mà người ta còn đang hoài nghi – của nó. Hình kim tự tháp với những bậc đá dẫn lên đỉnh gần như dựng đứng và gần như “đặc ruột”, theo các tài liệu thu tập được, ngôi đền Prasat Thom còn được vua Jayavarman IV dùng làm nơi huấn luyện quân sĩ, khi ông dùng “đường lên trời” – những bậc thang gần như dựng đứng của ngôi đền – để huấn luyện binh sĩ. Đường lên tháp dốc và nguy hiểm đến mức chỉ những chiến binh kiên cường, dẻo dai nhất mới có thể chinh phục được đỉnh tháp và cũng đã có không ít người bỏ mạng khi luyện tập với "đường lên trời" này. Thêm nữa, theo người dân địa phương, ngôi đền này cũng có thể được xây dựng để chuẩn bị như 1 Kim Tự Tháp lăng mộ để an táng đức vua khi ngài qua đời.



http://farm6.static.flickr.com/5072/5903938838_a95ff1b6f2_b.jpg
Khuôn viên thoáng đãng phía mặt sau Prasat Thom



Do vậy, người dân địa phương còn truyền miệng về kho báu nằm bên dưới Kim Tự Tháp này… và cho biết rằng những cố gắng, từ thời quân đội Hoa Kỳ với nhiều máy móc hiện đại, đến những kẻ đào mộ quốc tế và địa phương… nhằm tìm kiếm các báu vật trong Prasat Thom đều thất bại. Và những người tham gia đều có kết cục bi thảm. Câu chuyện này là do tôi nghe chính 1 người dân địa phương kể lại!



http://farm7.static.flickr.com/6060/5903939754_015a9a6cb3_b.jpg
Rồi đến bức tường dày cộp với những cột đá lạ


http://farm7.static.flickr.com/6030/5903383435_219c2ced1a_b.jpg
Rồi con hào bảo vệ giờ còn lóng lánh nước


http://farm7.static.flickr.com/6047/5903941038_7f6ab8c010_b.jpg
Chỉ qua bức thành, con hào, một rừng cây rậm rịt ôm ngay lấy ngôi đền



Nhìn vào hình, bạn khó hình dung được dốc đứng của con đường lên trời này. Do thời gian và con người đã tàn phá những bậc thang, và cũng để tránh những bước chân của du khách sẽ làm mòn thêm những dấu xưa đã mòn vẹt đó, ủy ban Apsara đã làm 1 cầu thang lắt lẻo để cho du khách đi lên. Có lẽ do có quá ít du khách tham quan nên chiếc cầu thang này không được bảo quản tốt, đã hư hại nhiều và cũng khá lỏng lẻo. Thú thật là tôi rất “đứng tim” khi leo lên chiếc cầu thang đó, nhất là khi có những cơn gió từ rừng già xào xạt thổi qua, nhân tiện đòng đưa luôn chiếc cầu thang mong manh.



http://farm7.static.flickr.com/6011/5903927978_1d1a1d3ed2_b.jpg
Đổ nát.



Và một chiều nắng xế, tôi một mình trên đó – nghe như trong tiếng rừng già tiếng giáo gươm leng keng, tiếng bước chân rầm rập, như có bóng người loang loáng… giật mình choàng tỉnh, chỉ như thấy nụ cười mỉm của chim thần Garuda, đã vỡ nát, vừa như khép hờ!

[motdoidirong]

Koh Ker nắng quái trên đền xưa – 5




https://i1113.photobucket.com/albums/k513/motdoidirong1/P1100340.jpg
Hoang phế Prasat Thom chiều nắng quái


https://i1113.photobucket.com/albums/k513/motdoidirong1/P1100341.jpg
Dù đã tan thân nát thịt, vẫn nhẫn nại trung thành ngàn năm nằm canh gác


https://i1113.photobucket.com/albums/k513/motdoidirong1/P1100344.jpg
Một góc cổng trong khuôn viên Prasat Thom, những nét chạm trổ ngàn năm tuổi vẫn sắc xảo linh động.


Tôi chia tay Prasat Thom khi nắng quái chiều hôm đã xiên xiên những ngón tay vàng hoang hoải vuốt ve đám cổ thụ um tùm. Ngắm nhìn những đổ nát hoang tàn, những chạm khắc tinh xảo đã 1 thiên niên kỷ tuổi,… tần ngần lặng lẽ… tôi đi về hướng mặt trời, về Prasat Leung.



https://i1113.photobucket.com/albums/k513/motdoidirong1/P1100342.jpg
Ngoảnh lại nhìn con đường hun hút chạy giữa đổ nát đi vào kim tự tháp Prasat Thom lần cuối, tôi đi.





Được xây dựng dưới thời vua Jayavarman IV từ 921 đến 944, kinh đô Koh Ker chỉ tồn tại trong vòng 23 năm ngắn ngủi. Jayavarman IV về lại Angkor vào năm 924, bỏ Koh Ker, trong hoang phế, trong bí ẩn… bởi quyết định vội vã ban đầu khi chọn xây kinh thành trên một vùng rừng rậm hiểm trở, tốt cho việc phòng vệ, nhưng không hề có sông suối kinh rạch cần thiết cho cuộc sống bình an,… Jayavarman IV cũng để lại một cụm đền Prasat Leung đang xây dựng dang dở và một bí ẩn – những ngôi đền ở đây lại quay mặt về hướng tây, trong khi đó hầu hết những đền đài của người Khmer, Champa… đều quay về hướng mặt trời mọc. Câu hỏi này, giờ tôi vẫn chưa có được trả lời xác đáng.



https://i1113.photobucket.com/albums/k513/motdoidirong1/P1100349.jpg
Linga & Yoni trong 1 ngôi đền ở Prasat Leung…


https://i1113.photobucket.com/albums/k513/motdoidirong1/P1100352.jpg
…đang lặng lẽ đón ánh chiều vàng rực rỡ, như mỗi chiều, của ngàn năm qua.



Tuy chưa xây dựng xong, cụm tháp Prasat Leung này có các Linga lớn nhất và được gìn giữ tốt nhất tại Cambodia.

[motdoidirong]

Koh Ker nắng quái trên đền xưa – 6



Tuy nhiên, những ngôi đền Prasat Leung, Prasat Thneng trong cụm đền này do chưa hoàn thành nên chưa có những điêu khắc chạm trổ tinh xảo như ở các ngôi đền khác. Kích thước khiêm tốn, dang dở đổ nát, lẻ loi bé nhỏ giữa rừng rậm… điều làm tôi ngạc nhiên là sao những yoni & linga vẫn còn được gìn giữ nguyên vẹn, không bị đập phá hay lấy đi như ở nhiều nơi khác. Có lý do nào không? Thần Shiva có giúp con cháu giữ gìn những linh vật của mình?




https://i1113.photobucket.com/albums/k513/motdoidirong1/P1100358.jpg
Prasat Thneng bé nhỏ hoang tàn giữa rừng xanh Koh Ker


Tôi lại lang thang trong rừng chiều Koh Ker giữa những đền xưa hoang tàn. Giật mình bởi cụm tháp - đền đài thứ 3, sao có cấu trúc giống Banteay Srei ở Siemreap quá. Rồi tiếc nuối khi thấy ngôi đền đã bị tàn phá quá nặng nề, nhất là bởi những kẻ "đào mộ" trong thời kỳ chiến tranh liên miên – giờ dấu vết đào bới vẫn lồ lộ. Nhưng lý thú là trong cụm tháp này có các văn bản khắc bằng chữ Pali trên các trụ đá (nghiên cứu cho thấy niên đại từ 932-1010) nói về lịch sử Cambodia thời bấy giờ. Những con chữ đã ngàn năm tuổi sao giờ vẫn đẹp rờ rỡ.





https://i1113.photobucket.com/albums/k513/motdoidirong1/P1100368.jpg
Cụm đền giống với Banteay Srei ở Siemreap…


https://i1113.photobucket.com/albums/k513/motdoidirong1/P1100364.jpg
…hoang tàn đổ nát…


https://i1113.photobucket.com/albums/k513/motdoidirong1/P1100362.jpg
…nhưng 1.000 năm “bia đá” chưa mòn!



Lang thang giữa Koh Ker, tôi ngẩn ngơ buồn tiếc khi nhìn quá nhiều những hoang tàn đổ nát, những giá trị xưa cũ đã bị tàn phá không chỉ bởi thời gian, nhưng bỗng nhiên tôi lại bật cười một mình giữa rừng xanh như một thằng khùng! Một cuộc chiến lạ giữa cây và đá. Trong những cuộc chiến giữa cây và đá ở Angkor, Sambor Preikuk… thường là phần thắng nghiêng về cây, nhưng ở đây, một bức tường đá “lì lợm” có lẽ nhờ sự hỗ trợ của đám gió hoang đàng đã xô ngã một “chiến binh cổ thụ”. Nhưng mắc cười là “chiến binh cổ thụ” kia cũng không vừa, đã láu cá nương nhờ đồng đội nên vẫn còn cầm cự được. Ai nói cây cối không biết nghĩ suy!? Cuộc chiến này có lẽ còn sẽ “bất phân thắng bại” trong một thời gian khá dài nữa. Mai này có dịp về lại Koh Ker, mà chắc chắn là có về, tôi sẽ quay lại nơi này để xem thắng bại rồi về ai!



https://i1113.photobucket.com/albums/k513/motdoidirong1/P1100371.jpg
Koh Ker buồn.



https://i1113.photobucket.com/albums/k513/motdoidirong1/P1100365.jpg
Chiến thắng! Nhưng, hãy chờ xem!



.

[motdoidirong]

Koh Ker nắng quái trên đền xưa – 7



Tủm tỉm cười, tôi lơn tơn đi tiếp. Đang ngắm những cụm đền xưa hoang tàn đổ nát cây phủ rậm rạp, bỗng giật mình khi thấy một ngôi đền cháy đen nham nhở sừng sững giữa một khuôn viên thoáng đãng. Sao ngôi đền lại bị đốt như thế này, mà tại sao đốt lại nham nhở không cháy hết như vậy!? Té ra thì không phải vậy, ngôi đền đã tự cháy.



https://i1113.photobucket.com/albums/k513/motdoidirong1/P1100394.jpg
Đây, nó đây, Prasat Neang Khmau, ngôi đền tự cháy.



Prasat Neang Khmau, ngôi đền đen, còn được gọi là đền Hắc Trinh Nữ, temple of black virgin, này chẳng bị ai đốt hết. Chẳng hiểu làm sao, loại đá được dùng để xây ngôi đền sau một thời gian tự nhiên chuyển màu như vậy. Đây là sự oxy hóa của các khoáng chất có trong đá, bây giờ giải thích thì dễ, nhưng 1.000 năm trước mà tự nhiên thấy ngôi đền ‘’tự cháy’’ như vậy chắc người xưa đã rất kinh sợ. Hơn nữa, hằng hà sa số ngôi đền cùng được xây dựng, cớ sao chỉ riêng khối đá được dùng để xây Prasat Neang Khmau bị oxy hóa như vậy thì quả là một câu hỏi ‘’khó đỡ’’.



https://i1113.photobucket.com/albums/k513/motdoidirong1/P1100395.jpg
Vẫn quay mặt về hướng tây một cách lạ lùng…


https://i1113.photobucket.com/albums/k513/motdoidirong1/P1100391.jpg
…với những đường nét chạm trổ tinh xảo.



Có lẽ người dân phần nào hoảng sợ, ít xâm phạm nên ngôi đền còn được giữ gìn khá tốt. Các đường nét chạm trổ trên cửa ngôi đền dù rất li ti nhưng vẫn còn khá sắc xảo, khó tin rằng chúng đã 1.000 năm tuổi.

[motdoidirong]

Koh Ker nắng quái trên đền xưa – 8


Rời Temple of Black Virgil, Prasat Neang Khmau, tôi đi tiếp vào rừng Koh Ker. Đi con đường này bạn cũng phải rất cẩn thận, đừng dại dột bước qua những khu vực có tấm bảng “Không vào. Mìn.” nghen, trừ phi bạn muốn được lên báo, ít ra cũng là báo Cambodia và báo Việt Nam.


Rồi tôi ngang qua ngôi đền Prasat Bak, mà tôi biết chắc là tên của nó chỉ mới được đặt ra sau này. Vì “bak“ có nghĩa là “vỡ”. Chẳng ai đặt tên ngôi đền vỡ khi nó mới được xây dựng há! Nhưng ngồi đền vỡ Prasat Bak này lại vỡ rất kỳ bí, có như bị lưỡi tầm sét của thiên lôi phạt ngang, chẻ đôi ra vậy. Mà đâu chỉ 1 ngôi đền, cả 2 ngôi đền trong cụm đền này đều bị phạt ngang bằng riết giống như người ta dùng 1 cái cưa khổng lồ cưa dọc xuống vậy. Do vậy, cái sự “vỡ” của ngôi đền vỡ Prasat Bak này vẫn còn là 1 câu hỏi bí ẩn chưa được trả lời (!?) (hay có rồi mà tôi hổng biết!!!).



https://i1110.photobucket.com/albums/h445/motdoidirong2/P1100380.jpg


https://i1110.photobucket.com/albums/h445/motdoidirong2/P1100371.jpg
Ngôi đền vỡ đôi Prasat Bak


Lang thang Koh Ker, cảm giác rất khác với khi ở Angkor (đương nhiên!). Vì những đền đài ở đây không to lớn hoành tráng chạm trổ tinh xảo… nhưng lại có những nét duyên riêng. Đều hấp dẫn nữa là chúng nằm trong rừng rậm bao quanh, nên dù nắng chiều có muốn len lén xen qua thì vẫn chỉ lọt vài tia mỏng manh vàng vọt, giữa rừng xanh, thoắt ẩn thoắt hiện những ngôi đền. Và kia rồi, ngôi đền Prasat Damrei bỗng hiện ra sau những lùm cây um tùm.



https://i1110.photobucket.com/albums/h445/motdoidirong2/P1100387.jpg
Đền voi Prasat Damrei đây, nhưng voi đâu?


Đi Cambodia, tiếng địa phương cũng dễ học lắm (!), nếu bạn lưu tâm một chút! Prasat Damrei là Đền Voi, vậy Damdrei tiếng Khmer là voi. Y chang luôn!!! Dễ ợt há! Những đáng buồn thay là trong 4 chú voi đứng canh ở 4 góc đền giờ chỉ còn 2 chú, trong đó 1 chú đã bị kẻ ác nhân nào đó trảm bay đầu! Đáng giận thay. Nhưng đầu đã lìa nhưng ý chí vẫn mãi trung kiên nên chú voi không đầu giờ vẫn đứng canh gác bên ngôi đền Prasat Damrei dù đã hơn ngàn năm tuổi vẫn còn giữ được những nét chạm trổ tinh xảo ngời ngời.



https://i1110.photobucket.com/albums/h445/motdoidirong2/P1100386.jpg
Chạm trổ tinh xảo của đền voi Prasat Damrei


https://i1110.photobucket.com/albums/h445/motdoidirong2/P1100382.jpg
Voi đã bị kẻ nhẫn tâm trảm bay đầu!


https://i1110.photobucket.com/albums/h445/motdoidirong2/P1100383.jpg
Chú voi còn tương đối nguyên vẹn, hiên ngang sừng sững bên góc đền canh giữ!


.

[motdoidirong]

Koh Ker nắng quái trên đền xưa – 9



Nhớ rằng, những đền đài trong Koh Ker được xây dựng trước Angkor Thom, Angkor Wat… thì chúng ta càng nể vì trước sự tài hoa của người dân Khmer. Từ thế kỷ VI, với Sambor Preikuk, Wat Phou (giờ bên Lào)... rồi đến Koh Ker… những đền đài càng ngày càng tinh xảo, càng hoành tráng. Để sau cùng, mới có được những đền đài Angkor.



https://i1214.photobucket.com/albums/cc481/motdoidirong3/P1100385.jpg
Sư tử đá ở đền Voi


Điều thú vị của ngôi đền Voi này là không chỉ có voi xung quanh đền mà còn có cả sư tử. Những chú sư tử này tuy đã bị đập phá, được trùng tu sửa sang lại… tuy nhiên vẫn thấy được nét đặc trưng của sư tử đá Angkor, như chú sư tử đá từ thế kỷ VII ở Sambor Preikuk đến các ngôi đền Angkor khác, chứ không giống các chú sư tử ‘’lạ’’ hiện đang du nhập vào chùa Việt từ xứ ‘’lạ’’.



https://i1214.photobucket.com/albums/cc481/motdoidirong3/P1100399.jpg

https://i1214.photobucket.com/albums/cc481/motdoidirong3/P1100398.jpg
Trong chiều đã chiều, cuộc chiến sinh tử giữa cây và đền trông càng khốc liệt và thêm chút huyền hoặc



Rời ngôi đền Voi Prasat Damrei, tôi lang thang tiếp vào rừng, và lại tiếp tục sững sờ trước cuộc đấu tranh sống mái giữa cái ngôi đền trong cụm đền Prasat Bram. Cuộc chiến cây và đá ở cụm đền này quả thật rất khốc liệt.

[motdoidirong]

Koh Ker nắng quái trên đền xưa – 10



Tôi đến cụm đền Prasat Bram lúc nắng đã gần tắt. Bị thời gian rượt dài sau lưng nhưng tôi vẫn không thể rời đi được, khi mãi còn ngẩn ngơ ngơ ngẩn trước Prasat Bram. Cụm đền này có 5 ngôi đền nhỏ, trong đó 3 ngôi đền đang bị đám rễ cây tinh quái ôm xiết. Điều tôi lấy làm lạ là đất rừng thênh thang tươi tốt, cớ chi bên kia chúng chẳng mọc, bên này lại cứ leo lên ôm xiết ngôi đền, chỉ là đá gạch trơ trọi chẳng chút mỡ màu.



https://i1211.photobucket.com/albums/cc431/motdoidirong4/P1100417.jpg
Tấn công từ phía sau…


https://i1211.photobucket.com/albums/cc431/motdoidirong4/P1100415.jpg


https://i1211.photobucket.com/albums/cc431/motdoidirong4/P1100406.jpg
… rồi phía trước…



Tuy không can thiệp vào nhiều, nhưng chắc ở đây, hình như đã có bàn tay con người tác động. Dĩ nhiên, lũ cây có thể ôm, xiết, che phủ, nghiền nát… ngôi đền nhưng chúng không thể che mất cửa vào, nơi bên trong, thần Shiva và những linga, linh vật của Người vẫn được cúng dường. Cho dù, bây giờ Phật giáo là tôn giáo chính của Cambodia, cho dù bên trong một số ngôi đền Hindu xưa, tượng Phật giờ ở chính điện… nhưng ở những nơi còn những linga, yoni, những pho tượng hóa thân của thần Vishnu, Shiva… người dân Khmer vẫn thành tâm chăm sóc… và khấn nguyện mỗi khi hướng về cõi tâm linh. Cho nên, lũ rễ cây phủ bên trước cửa những ngôi đền vẫn chừa ra khoảng trống. Chúng đã tránh ra, hay đã bị tỉa gọn? Chẳng ai trả lời tôi, nhưng nhìn đám rễ cây ôm lấy cái cửa đó thấy sao huyền bí. Đi qua những cánh cửa lạ lùng đó, vào bên trong ngôi đền có đám rễ cây già nua tinh quái ôm quanh, tôi có lạc về miền đất thần tiên của Alice? Sao không thử?



https://i1211.photobucket.com/albums/cc431/motdoidirong4/P1100414.jpg
… và cánh cửa huyền bí.


Chiều đã xám. 5 ngôi đền Prasat Bram vẫn quấn quíu chân tôi. Vì tôi biết, ra khỏi nơi đây, là tôi chia tay Koh Ker, chia tay một khoảnh khắc đẹp những ngày lang thang trên đất Cambodia kỳ bí. Thật khó có thể bỏ đi, dù ở lại tôi cũng chẳng làm gì. Chỉ ngồi bên thềm cũ, nhìn ngắm những giá trị xưa, để nghĩ suy, để suy gẫm, hay đơn giản chỉ để thán phục ngắm nhìn… Thêm nữa, giờ tôi không sợ bóng đêm, vì tôi đã có 3 người bạn đồng hành mới. Những người bạn chỉ trao đổi nhau những nụ cười, những ánh mắt.



https://i1211.photobucket.com/albums/cc431/motdoidirong4/P1100389.jpg
Một người “bạn” đồng hành mới của tôi ở chiều Koh Ker.


Tuy ngày đến Koh Ker, tôi chưa gặp tấm pano với dòng chữ “Tự hào được sinh ra là người Khmer!”, nhưng tôi dường như đã thấu hiểu về điều này, trên con đường lang thang Angkor và giờ, ở nơi đây, qua ánh mắt của 3 người bạn đồng hành đột xuất. Một đôi vợ chồng trẻ đang chở bé gái con của họ, khoảng chừng 3 tuổi, đi thăm viếng Koh Ker. Ánh mắt ngời sáng tự hào của họ, khi họ kể cho con nghe, dù bé còn rất bé, và khi họ nhìn tôi, rồi nhìn những ngôi đền Koh Ker. Tôi thấy niềm kiêu hãnh ngời sáng, trên những đôi mắt Khmer đẹp, tuyệt đẹp một cách lạ thường trên những gương mặt Khmer khắc khổ và lam lũ. Nơi đây Koh Ker, tôi biết, họ, và mỗi người dân Cambodia đều “Tự hào được sinh ra là người Khmer!”.



https://i1211.photobucket.com/albums/cc431/motdoidirong4/P1100423.jpg
Chia tay Koh Ker….



Chia tay Koh Ker, khi chiều đã tắt nắng. Hướng về Prasat Preah Vihear trong màn sương đêm và bụi đỏ Cambodia… tôi lên đường lòng ngổn ngang những niềm vui và nỗi nhớ… Nhớ buổi chiều nắng quái và những ngôi đền Koh Ker giờ đang dần xa…

[motdoidirong]

“Haizzz, lê thê lếch thếch miết rồi anh ku mình mới đi khỏi Koh Ker! Thiệt hết ý kiến với anh mình luôn!”. Lâu quá mới gặp lại, thôi thì để nó chửi cho đã đời con dời vừa mới qua đời luôn, cho nó dzui. “Nhưng, nói đi cũng phải nói lại, Koh Ker cũng là lạ hén! Có điều, anh hai tranh thủ ít người mình tới đó nên cưa bom quá trời. Để hôm nào hưỡn hưỡn tui qua bển coi nó có giống dzị hông, hay anh là mình chỉ nổ văng miểng!”

“He he he, mầy đâu cần qua bển mới biết. Hổng tin tao mầy dzô Google gõ là biết chứ gì. Nói thiệt với mầy chứ Koh Ker còn nhiều thứ hay ho lắm đó, nhưng hổng lý tao cứ ở trỏng miết, sợ anh chị em chán ngán nên tao mới đi đó chứ. Lần sau, tao mà quay lại bển, tao ở vài ngày luôn, vì tao đọc thấy có nhiều điểm lạ hoắc lạ hươ thú vị lắm, mà bữa đó tao chưa vô tới!”



“Thôi thôi anh hai, bớt giỡn giùm cái, tha giùm thằng em nghen. Đền xưa tích cũ nó ngập cổ em rồi nè. Ông mà hổng đổi không khí là tui kêu mấy thằng chiến hữu nó vô nó quậy ông banh xác luôn đó. Ủa, mà đi bển, bộ suốt ngày ông chun vô rừng rú không hả? Biển xanh cát trắng nắng vàng gái giòn bia ngon… ông kiêng cữ hả? Sao hổng thấy kể?”

“Kiêng cái mồ tổ cha mầy! Mấy thứ đó mầy đi qua Cambodia chi cho xa, chạy ra Vũng Tàu, Phan Thiết… là nhóc luôn. Ừa, nhưng mà thôi, để dắt mầy đi vài chỗ có mấy thứ mầy nóng lòng mong chờ hén. Coi thừ xem sao há. Thực ra thì nó khác xa quê mình. Hương xa mà (!?), phải hông ku?”


_____________



Kep. Nơi em về ngày xanh không em – 1


Tôi đến Kep 2 lần. Một lần trên đường lang thang đất Cambodia tìm một con đường khác để về nhà, thay vì con đường Phnom Penh – Sài Gòn đi miết khiến chán. Một lần đang cơn say, nửa đêm nhảy xe ôm ra bến xe miến Tây, leo lên xe đi Hà Tiên. 8 giờ sáng hôm sau có mặt ở Kep. Lần nào cũng ngổn ngang những niềm vui và nỗi buồn. Thêm một lần xợt ngang qua không tính. Lần nào đi về tôi cũng tự hỏi mình. Kep, ngày tôi quay trở lại có còn xanh?




https://i1211.photobucket.com/albums/cc431/motdoidirong4/P3100652.jpg
Kep, những con đường xanh ngát, nhớ một sớm mai trong mình tôi lang thang…



https://i1211.photobucket.com/albums/cc431/motdoidirong4/P3100711.jpg
…và biển xanh biếc bên cạnh rừng xanh thắm…



https://i1211.photobucket.com/albums/cc431/motdoidirong4/P3100644.jpg
…rồi ngay cả cây bàng kia, dù đã bật gốc, vẫn cố gắng thêm chút xanh cho đời!
Nhưng tại sao là “Kep, nơi em về ngày xanh không em?”



…..

[motdoidirong]

Kep. Nơi em về ngày xanh không em – 2



Kep, trời sẽ còn rất xanh, biển vẫn mãi xanh,… nhưng những con đường xanh đã không còn. Không chỉ ngày mai em về, mà bây giờ tôi về, những con đường đã không còn xanh.



https://i1211.photobucket.com/albums/cc431/motdoidirong4/P3100728.jpg


https://i1211.photobucket.com/albums/cc431/motdoidirong4/P3100727.jpg
Ngày Kep còn xanh những con đường.



Lần đầu ghé Kep, cũng không xa lắm bây giờ, ngồi trên chếc xe ôm của anh tài người Khmer tre trẻ chạy từ Kep về cửa khẩu Xà Xía, tôi mê mệt với những cánh đồng muối trắng tinh khôi bên những khu rừng nước mặn xanh ngắt, trên con đường son đỏ Cambodia, dưới những hàng thốt nốt, bên những vườn thốt nốt xanh cao kiêu hãnh. Cambodia nghèo nhưng sao đẹp tinh khôi.



https://i1211.photobucket.com/albums/cc431/motdoidirong4/P3100725.jpg
Rồi bây giờ…


Không đầy một năm sau, tôi lại về, con đường đất xưa nhiều đoạn đã rải đá dăm, vài nơi tráng nhựa, và toàn bộ con đường giờ không còn một cây thốt nốt nào nữa. Tôi nhắc lại, toàn bộ con đường gần 40km giờ không còn cây thốt nốt ven đường nào nữa. Trời vẫn xanh ngắt sao thấy nắng chát chúa và lòng chùng sâu.



Rồi một lần nữa tôi ghé ngang, Casino đã mọc lên sừng sững ngay bên này biên giới, giữa những bụi đỏ, rác rưởi, bao nylon bay trắng đất trời. Nhiều thêm những hàng quán, nhưng vẫn xập xệ rách nát bên Casino to lớn và thô kệch. Và từng tốp trên đường bụi đỏ mờ hay trong quán đông… là những cô gái Khmer làm cho casino, hay gần casino.. tôi chẳng biết. Chỉ thấy những gương mặt ngăm đen nhưng duyên dáng, mặn mà của các em giờ đã trát lên những lớp phấn trắng bệch dày cộp sao thấy vô hồn, lạc điệu… một cách tội nghiệp. Và làm sao dấu được màu da nâu của bàn tay vẫn còn vương chút phèn, giờ chói chang với những chiếc móng sơn đỏ như máu…



https://i1211.photobucket.com/albums/cc431/motdoidirong4/P3100692.jpg
Một góc Kep tinh khôi.


Về Kep đi, để thấy Kep có còn xanh…

[motdoidirong]

Kep. Nơi em về ngày xanh không em – 3



Kep, phố biển nhỏ nhắn, dân cư thưa thớt, với bãi biển cát vàng và hẹp,… từng là khu nghỉ ngơi của nhà cầm quyền Đông Dương những năm đầu thế kỷ XX, của hoàng gia Cambodia những năm trước 1975, và hiện nay. Ở Kep bây giờ, cách nhau khoảng chừng 1.000m theo đường chim bay, nằm trên 2 ngọn đồi xanh nhìn xuống Kep xanh ngời bên dưới, là một cung điện hoàng gia đã hoang phế, đổ nát vì Khmer Rouge tàn phá và một cung điện mới vừa mọc lên những năm cuối thế kỷ XX, đẹp lung linh.



https://i1211.photobucket.com/albums/cc431/motdoidirong4/P3100671.jpg
Bãi biển Kep hẹp và cát vàng.


Ngay từ những năm đầu thế kỷ XX, tuy Kep có một bãi biển hẹp đến nỗi cát phải được chở từ Kompong Som sang đổ vào, nhưng người ta vẫn chọn Kep là nơi nghỉ ngơi có lẽ vì sự giao hòa tuyệt vời giữa biển xanh và rừng xanh. Kompong Som ngày trước, mà bây giờ hay được gọi là Sihanoukville lộng lẫy, ngày xưa chưa là gì với Kep, chỉ mới được biết đến từ những năm 50 thế kỷ trước mà thôi. Ngày xưa trước nữa, đến Kep rồi, người ta còn có những chuyến du lịch thú vị đến đảo ngọc xinh đẹp Koh Tral, mà bây giờ được gọi là Phú Quốc.



https://i1211.photobucket.com/albums/cc431/motdoidirong4/P3100648.jpg


https://i1211.photobucket.com/albums/cc431/motdoidirong4/P3100641.jpg
Những khu vườn xanh và con đường xanh ven biển khi nắng mới.


Và có lẽ còn một lý do nữa Kep được yêu thích – Kep là thiên đường của những người yêu thích hải sản. Với người Cambodian, khi bạn nói đã đến Kep, họ sẽ hỏi bạn “Cua ở đó thật tuyệt vời phải không bạn?”. Thật vậy, cua ở Kep nhiều và ngon đến nỗi ngoài việc được nhấn mạnh trong nhiều sách du lịch, người ta còn dựng tượng để tôn vinh – như lời cảm ơn của dân lành gửi đến mẹ trùng dương…



https://i1211.photobucket.com/albums/cc431/motdoidirong4/P3100708.jpg
Cua ở Kep.



Nhưng, theo tôi, và nhiều người… mọi người đến Kep vì còn nhiều lý do khác!

[motdoidirong]

Kep. Nơi em về ngày xanh không em – 4



Ừ, tôi đến Kep không chỉ vì biển. Biển thì nước Nam với 3.200km bờ biển lắm nắng nhiều gió chỗ nào không có. Tôi đến Kep còn vì có thêm nhiều những chuyện khác. Bãi Kep thực ra không đẹp lắm, như bạn đã thấy, nhưng tôi rất thích những chiếc ghế đá nằm dọc khắp nơi bên bãi biển để bạn có thể dừng chân nghỉ ngơi lúc chân chồn gối mỏi mà không phải trả đồng xu cắc bạc nào – những chiếc ghế đá mà giờ nhan nhản trong các khu di tích, đền miếu… với những dòng chữ quảng cáo công đức to vật vã… sao lại ít thấy ở biển nước Nam. Hay tôi lạc hậu?



https://i1211.photobucket.com/albums/cc431/motdoidirong4/P3100657.jpg
Cambodia nghèo, nhưng biển nhiều ghế đá cho khách nghỉ. Rất rất nhiều bãi bên nước Nam tôi không thấy có!


Tôi đến Kep vì tôi xao xuyến bởi những tiếng chổi tre xào xạc của những người lao công quét rác trên bãi biển, hòa trong tiếng sóng biển êm êm. Bạn nhớ nhé, các bạn ấy quét rác trên bãi biển công cộng – điều mà tôi chỉ thấy ở các khu nghỉ ngơi cao cấp, hay ít ra cũng là khu vực riêng biệt, cá nhân của những nhà hàng cỡ Sailing Club ở Nha Trang…



https://i1211.photobucket.com/albums/cc431/motdoidirong4/P3100659.jpg
Có làm “dã tràng xe cát biển Đông” khi mỗi ngày đều quét rác trên bãi biển?


Tôi đến Kep vì trưa nắng chói, tôi có nguyên căn chòi cho mình tôi ngắm biển, nhấp nháp bia, chỉ bia thôi, không ăn uống gì… để rồi chỉ trả tiền bia thôi, không trả thêm tiền dù, lều… như ở đất nước kề bên.



https://i1211.photobucket.com/albums/cc431/motdoidirong4/P3130303.jpg
Một đốm nắng, một chiếc lá khô, một căn chòi, một chai bia, một biển xanh… - mà chỉ phải trả tiền bia thôi.


Mà tiền bia thì có bảng giá đàng hoàng, cũng y như tôi uống nơi quán ven đường trong phố vậy thôi… chẳng có giá như trái-dừa-không-hỏi-giá-trước lên đến 50.000VND/trái, hay còn đắt hơn nữa… ở đâu đó không xa.



Mà tuy tôi “chảnh chẹ chê”, “chán ngán buồn” vì Kep không còn xanh, nhưng thực ra tạ vì tôi “khó chịu” quá thôi. Kep vẫn xanh ngời nắng gió, xanh ngắt lũ rau muống biển hiến dâng cho Kep những đóa hoa tím biếc lộng lẫy, hay đám cỏ nở hoa trắng trời trưa rủ rê lữ khách “hãy lăn ra nằm đi, hãy đè lên em đi…!!!”.



https://i1211.photobucket.com/albums/cc431/motdoidirong4/P3100681.jpg
Đám bông nhà quê muống biển phô phang hoa tím…


https://i1211.photobucket.com/albums/cc431/motdoidirong4/P3100710.jpg
…cạnh tranh lũ cỏ non tơ đang trải thảm hoa ra gọi mời.


Còn gì nữa để về Kep không? Còn nhiều lắm chứ. Nhưng chỉ kể thêm một điều, chỉ một điều thôi! Bạn không về, “mỹ nhân của tôi” sẽ buồn lắm đó! Nàng đang chờ bạn, mòn mỏi, mỏi mòn kìa. Sao bạn còn không về!!!!



https://i1211.photobucket.com/albums/cc431/motdoidirong4/P3130282.jpg
Nàng ơi, chờ ai, đợi ai…?!



Về đi, về cùng Kep của tôi đi!!!

[motdoidirong]

Kiêu hãnh Prasat Preah Vihear – 1.


Angkor là miền di tích được thế giới biết đến nhiều, nhưng Prasat Preah Vihear lại là nơi tôi nhìn thấy niềm kiêu hãnh của người dân Cam Bốt, nơi tôi sững sờ nhìn thấy tấm bảng “Tự hào được sinh ra là người Khmer”.



https://i1113.photobucket.com/albums/k513/motdoidirong1/Congchao2.jpg
Cờ Cambodia tung bay ở Prasat Preah Vihear


Ngày đó tôi đi Prasat Preah Vihear, chưa có các phương tiện công cộng đến đây, đơn giản vì đường chưa làm xong, cư dân thưa thớt nên nhu cầu đi lại ít. Chỉ có thể đến bằng xe gắn máy. Và cũng chỉ có thể đến trong mùa nắng, vì mùa mưa con đường bụi vàng mịt mù mùa nắng này sẽ là dòng sông sình lầy, cuốn chân bạn, giữ bạn cách xa Prasat Preah Vihear.


Nên, ngày ấy tôi đi Prasat Preah Vihear, tôi cũng tự hào, niềm tự hào khi tại ngôi đền thiêng, người bản địa ngạc nhiên khi biết tôi đến từ con đường bên đất Cam Bốt, không phải như những đoàn khách đông đúc, đến từ Thái Lan gần ngay kia.



https://i1113.photobucket.com/albums/k513/motdoidirong1/PanooPreahVihear.jpg


https://i1113.photobucket.com/albums/k513/motdoidirong1/PanooPPV.jpg
Tự hào được sinh ra là người Khmer


Nhiều hơn ở những ngôi đền nào hết, những lá cờ Cam Bốt phần phật tung bay trên ngôi đền xưa này!


Và nhiều những tấm bảng “Tôi tự hào…”


(tbc.)

[motdoidirong]

Kiêu hãnh Prasat Preah Vihear – 2.



Tôi đi Prasat Preah Vihear từ Konpong Thom, mà lẽ ra đi từ Siem Reap sẽ gần hơn. Nhưng nào có hề chi vì những ngày đầu xuân đất trời Cambodia trong trẻo, đường quê tô điểm những ao xanh những lũ súng non không đợi mùa hè về đã vội phô phang sắc đỏ rực rỡ dưới màu trời xanh màu thiên thanh.


Chỉ tiếc những cánh rừng, thương những lũ cây cổ thụ gốc cỡ đâu 7-8 người ôm nằm sót lại trên con đường ven rừng. Những cánh rừng đang bị tận diệt cho những dự án trồng cao su (!?). Nên, đọc LP thấy các bạn Tây khoe chạy xe trong những cánh rừng mát rượi trên đường đến Prasat Preah Vihear, giờ tôi đi trong bụi đỏ và nắng quái đặc biệt trời Cam, sao ngậm ngùi.



https://i1113.photobucket.com/albums/k513/motdoidirong1/P1110574-1.jpg
Đường đến Prasat Preah Vihear – khúc này vẫn là đường tốt, mới làm xong, vẫn bụi mù nhưng không có ổ trâu ổ voi



Bạn cũng nên tự đi, hoặc bằng xe gắn máy, hoặc thuê xe hơi đi Prasat Preah Vihear thay vì đi bằng phương tiện công cộng, vì trên đường đi bạn sẽ được ghé thăm 2 khu di tích nổi tiếng khác Beung Mealea (sẽ kể), Koh Ker (đã kể) thay vì đi thẳng đến đây.



https://i1113.photobucket.com/albums/k513/motdoidirong1/P1100295-1.jpg
Đường vào Beung Mealea


https://i1113.photobucket.com/albums/k513/motdoidirong1/P1100410-1.jpg
Koh Ker thâm u huyền bí.


Đi từ Konpong Thom lúc sáng sớm, vì mê mẩn với Beung Mealea, Koh Ker nên tôi phải dừng chân giữa đường, trọ ở làng Thuâl Bam Bek (43km từ Koh Ker), cách Prasat Preah Vihear khoảng 100km. Không phải vì đường xa, mà vì phần đường còn lại này rất rất xấu, không thể nào đi trong đêm tối trong con đường xấu không bóng người này, vì biết chuyện gì xảy ra!



https://i1113.photobucket.com/albums/k513/motdoidirong1/P1110428-1.jpg
Đêm chập chờn ở làng Thuâl Bam Bek, mơ ngày mai Prasat Preah Vihear nắng mới.


(tbc.)

[thainguu]

Ôi ! bài viết tuyệt vời, chỉ có cái là ko nên dùng từ "Miên" tí nào, vì người Khmer họ ko thích phải gọi họ như vậy, nó mang ý miệt thị ấy. Mặc dù mình ko có ý đó những cũng ko nên phổ biến cái từ đó làm gì, chỉ làm cho 2 dân tộc chia rẻ chủ thớt ơi :))

Mình sống ở miền Tây, đong đầy, hạnh phúc :Đ Kết cái topic quá!

[dinhngo]

Cám ơn Bài viết của Bác chủ ! hy vọng ngày nào đó em cũng sẽ được đi đến những nơi nầy.

[incantesimo]

Mình mới đi Cam về...tiếc là k đủ thời gian và money để đi tiếp Beung Mealea, Koh Ker, Kulen, Banteay Srei....Đối diện đường lên Oudon có cái Vipassana Durak Buddhist Centre of Kingdom of Cambodia cũng rộng và đẹp...để lục lại hình post lên :)

[Lantrailt]

Bạn còn vào đây không? Cho mình xin thông tin liên lạc để hỏi thêm chút thông tin về Campuchia nhé. Mình cảm ơn